Al Gore: ‘Klimaatverandering voedt instabiliteit en terreur’

Gore schudde de publieke opinie in 2006 wakker met zijn spraakmakende documentaire ‘An Inconvenient Truth’. De film bestaat grotendeels uit een presentatie van grafieken en grimmige beelden van wat de mensheid te wachten staat. Op de klimaattop in Parijs deed hij die presentatie nog eens kort over voor de delegaties.

Maar negen jaar na de originele film is de stroom videobeelden van natuurrampen bijna eindeloos. Gore herinnert aan de orkanen Hayan en Sandy, uitzonderlijke watersnood in Spanje, Italië, Frankrijk, China en Japan, en de overstromingen die momenteel Groot-Brittannië en India teisteren.

Tegelijk krijgen andere delen van de aarde te kampen met een alles ontwrichtende droogte, een stijgende zeespiegel en verzilting. Kuststeden met miljoenen inwoners worden bedreigd, de toenemende droogte eist niet alleen een hoge tol van de landbouw, maar verhoogt ook de kans op bosbranden, onder meer in Chili en Australië. Bovendien bleek de klimaatverandering een extra motor voor een aantal andere grote milieuproblemen, zoals de het verlies aan biodiversiteit en de teloorgang van de oceanen.

Terreur

Dat het niet enkel bij gevolgen voor het milieu blijft, tonen de bosbranden in Rusland in 2010. Daarbij vielen 55.000 doden in Rusland, maar de gevolgen strekten zich veel verder uit. Moskou beperkte na de branden de export van graan, waardoor de voedselprijzen wereldwijd de hoogte in schoten. In Azië, Zuid-Amerika en Noord-Afrika braken voedselrellen uit, die in Tunesië mee aan de basis lagen voor de Arabische Lente.

‘Klimaatverandering speelde een rol in de opkomst van IS.’

De klimaatverandering speelde ook een rol in de opkomst van IS, zegt Gore. Syrië kende tussen 2006 een historische droogte, waarbij een groot deel van de veestapel stierf en meer dan anderhalf miljoen mensen naar de steden trokken, waar de politieke onrust toenam.

‘Net als bij natuurrampen is de klimaatverandering niet als enige oorzaak aan te wijzen, maar is het een factor die de andere oorzaken aanzwengelt en de gevolgen erger maakt’, zegt Gore.

400.000 atoombommen

Het is duidelijk dat de mensheid op een cruciaal punt is gekomen, zegt de voormalige vicepresident. ‘We hebben de atmosfeer tot nog toe beschouwd als een een open riool waar we zomaar kunnen lozen wat we kwijt willen’, zegt hij. ‘Maar de klimaatverandering houdt nu al elke dag evenveel energie vast als 400.000 keer de atoombom op Hiroshima. We moeten beseffen dat diezelfde atmosfeer een essentiële rol speelt om het CO2-evenwicht te behouden dat menselijk leven mogelijk maakt.’

Gore blijft optimistisch, want de voorbije jaren zijn naast de problemen ook de oplossingen steeds duidelijker geworden: hernieuwbare energie is veel sneller betaalbaar geworden dan we tien jaar geleden nog dachten, zegt hij. In Duitsland en Groot-Brittannië is windenergie nu al de goedkoopste vorm van energie. De kost van zonne-energie daalt zelfs nog sneller. Het akkoord tussen de VS en China, de klimaatbeloften van de EU; het zijn positieve tekenen, zegt Gore, net als de vaststelling vorig jaar dat de globale CO2-uistoot in 2014 niet verder is gestegen en mogelijk zelfs is gedaald dit jaar.

Aan het winnen

‘We zijn dit aan het winnen’, zegt hij. ‘Organisaties hebben het schitterend gedaan om mensen te mobiliseren voor klimaatmarsen over de hele wereld. Maar we moeten nu voortdoen, en de beste kans is hier en nu in Parijs.’

‘Volgende generaties zullen ons vragen stellen.’

Hij trekt de vergelijking met andere grote morele kwesties in de geschiedenis. ‘Elke grote morele kwestie kreeg eerst te maken met verschillende harde ‘neen’s: de strijd voor vrouwenstemrecht, tegen slavernij, tegen apartheid, noem maar op. Maar uiteindelijk kwamen die kwesties altijd neer op de keuze: wat is er juist en wat is verkeerd.’

‘Ook in dit geval is die keuze duidelijk: we moeten de toekomst van de planeet en de volgende generaties veilig stellen. Die generaties zullen ons vragen stellen, en het is aan ons om te beslissen welke dat zijn’, zegt hij. ‘Ofwel vragen ze wat ons bezielde, ofwel hoe we de moed vonden om boven onze verschillen uit te stijgen en iets aan het probleem te doen. Laten we tonen dat ook politieke wil een hernieuwbare energiebron is.’