Bananenarbeiders Costa Rica protesteren tegen misstanden

Op drie grote bananenplantages in het zuiden van Costa Rica, aan de grens met Panama, liggen sinds januari activiteiten stil door stakende werknemers. De staking zet de schijnwerpers op misstanden in een sector die in handen is van multinationals.

Milei.vencel (CC BY-SA 3.0)

De situatie heeft de regeringen van beide landen inmiddels gedwongen zich in de zaak te mengen. Meer dan driehonderd arbeiders, bijna allemaal inheemse Panamezen die op plantages werken voor een tak van het Amerikaanse bedrijf del Monte Foods, zijn sinds 16 januari in staking. Ze protesteren tegen intimidatie van vakbondsleden, veranderingen in werkschema’s en werkomstandigheden, te late salarisbetalingen en ontslagen die illegaal zouden zijn.

Tussen 70 en 90 procent van de 417.000 inheemse bewoners van Panama leeft in armoede.

‘Het bedrijf heeft ons op 31 december ontslagen en nam ons weer aan op 3 januari. Er werd gezegd dat we nieuwe werknemers waren en dat veranderingen in het werk ook voor ons golden. Maar volgens de wet moet er minstens een maand verstrijken voordat je als nieuwe werknemer gezien kunt worden’, zegt Federico Abrego, een van de stakers uit Panama, per telefoon.

Abrego en de meeste van de andere werknemers die staken op de Sixaola-plantages 1, 2 en 3, behoren tot de inheemse groep Ngöbe en Bugle. Zij zijn afkomstig uit Panama, net over de grens met Costa Rica. Veel inwoners van dit gebied zoeken werk in Costa Rica. Tussen 70 en 90 procent van de 417.000 inheemse bewoners van Panama leeft in armoede, blijkt uit  cijfers van de Verenigde Naties uit 2014.

Vakbond

Waarnemers zeggen dat het laatste conflict tussen de arbeiders en Del Monte Foods in de Caraïbische gemeente Talamanca, 250 kilometer ten zuidoosten van San José, een gevolg is van het feit dat grote bananenproducenten in de afgelopen decennia steeds meer land in handen kregen. De laatste jaren geldt dat ook voor ananasproducenten.

De bevolking van Talamanca is grotendeels inheems en bananen- en weegbreeplantages beslaan 37 procent van het gebied. ‘Deze plantages waar gestaakt wordt, zijn van Corbana (Corporación Bananera Nacional) en worden geleased aan Del Monte’, zegt wetgever Gerardo Vargas, vertegenwoordiger uit de Caraïbische kustprovincie Limón. ‘Twee jaar geleden was er een grote staking vanwege de onmenselijke omstandigheden, lage salarissen en immigratieproblemen. Toen is een vakbond opgericht.’

In december liep het contract met Corbana af. Toen dat hernieuwd werd, overtrad het bedrijf de regels, zegt hij. ‘Er werd een nieuwe unie opgezet, alle werknemers werden ontslagen en alleen degenen die lid werden van de nieuwe vakbond, werden weer in dienst genomen. Als gevolg hiervan is een nieuw conflict uitgebroken’, zegt Vargas van de linkse coalitie Breed Front.

‘Mijn medestakers vragen me wat ze moeten eten en zeggen hetzelfde wat ik thuis te horen krijg: dat er niets te eten is zolang we niet werken’

Corbana is opgezet door de regering en de eigenaren van bananenplantages om de productie en handel te bevorderen. In het verleden werden er bananen verbouwd op land dat nu geleased wordt door bedrijven die het min of meer als hun eigendom beschouwen.

Abrego is een klassiek voorbeeld van een plantagearbeider. De 53-jarige Gnöbe-indiaan werkt sinds 1993 op plantages in Costa Rica. Hij woont nu met zijn vrouw en acht kinderen, waarvan de helft in de schoolgaande leeftijd is, in een huis dat eigendom is van de Banana Development Corporation (Bandeco), een onderdeel van Del Monte.

‘Mijn medestakers vragen me wat ze moeten eten en zeggen hetzelfde wat ik thuis te horen krijg: dat er niets te eten is zolang we niet werken’, zegt Abrego, de vakbondsleider van de plantage Sixaola 3. ‘Ik probeer het zonder inkomen te redden door hier en daar wat bijeen te scharrelen. Maar jongens met kleine kinderen hebben het moeilijker.’ De stakende arbeiders bereiden volgens hem gezamenlijk maaltijden om te overleven.

Blokkade

De staking escaleerde toen arbeiders uit Panama op 20 en 21 februari een paar uur lang een brug over de rivier Sixaola blokkeerden. Die brug verbindt Costa Rica en Panama. De blokkade en het feit dat de staking een actie is van Panamezen op Costa Ricaanse plantages, dwong beide regeringen aan de onderhandelingstafel te gaan zitten. Momenteel zijn er gesprekken gaande met vertegenwoordigers van Bandeco, de lokale tak van de vakbond Sitepp, het Costa Ricaanse ministerie van Landbouw en het Panamese ministerie van Arbeid.

Op het moment dat overeenstemming werd bereikt over de besprekingen, beloofde het bedrijf 64 arbeiders per direct opnieuw aan te nemen en geen arbeiders uit hun huizen te zetten, volgens de Costa Ricaanse plaatsvervangend minister van Landbouw, Harold Villegas.

Een groot deel van de bananenindustrie is in handen van multinationals. Naast Del Monte, gaat dat om dochterondernemingen van andere Amerikaanse bedrijven, zoals Chiquita, dat 24 procent van de Costa Ricaanse export in handen heeft, en Dole Food Company.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.