Bossen en bomen essentieel voor voedselzekerheid

Meer dan zestig toonaangevende wetenschappers brachten de relatie tussen wouden, gewassen en voeding in kaart in een lijvig rapport voor de International Union of Forest Research Organizations (IUFRO). Ze onderzochten met name de rol van boslandbouw, waarbij gewassen geteeld worden onder een beschermend bladerdak van bomen.

Bossen worden wereldwijd bedreigd door de uitbreiding van landbouwareaal, maar uit het rapport blijkt duidelijk dat ze essentieel zijn in de productie van landbouwgewassen. ‘Grootschalige teelt van gewassen is erg kwetsbaar voor extreme weerfenomenen, en die komen vaker voor door de klimaatverandering’, zegt Christop Wildburger van IUFRO. ‘De wetenschap toont aan dat boslandbouw beter bestand is tegen dergelijke tegenslagen.’

Rijke bron

De studie brengt de verschillende manieren in kaart waarop bossen en bomen de voedselproductie ondersteunen. Enerzijds vormen de vruchten van de bomen zelf een rijke bron van vitamines, mineralen en andere voedingstoffen, anderzijds bieden de wouden vlees, vis en insecten. Vooral insecten zijn een bijzonder goedkope en alomtegenwoordige bron van proteïnes, vet, vitamines en mineralen. In Zuidoost-Azië worden veel wouden beheerd door lokale gemeenschappen als bron van insectenvoedsel.

Wereldwijd is één op zes mensen direct afhankelijk van wouden voor hun voeding en inkomen.

Daarnaast bieden de wouden een enorme waaier aan ecologische diensten. Zo vormen ze een thuishaven voor bijen en ander bestuivers die cruciaal zijn voor de gewassen in de landbouw. Tot slot zijn de wouden ook een essentiële bron van brandhout en houtskool. Wereldwijd maken 2,4 miljard gezinnen daarvan gebruik.

De auteurs besluiten dat wereldwijd één op zes mensen direct afhankelijk is van wouden voor hun voeding en inkomen. In de Sahel bijvoorbeeld zijn bomen goed voor gemiddeld 80 procent van het gezinsinkomen. 

Sleutelrol

‘We wisten al dat bossen een sleutelrol spelen in de matiging van de effecten van de klimaatverandering’, zegt Wildburger. ‘Dit rapport maakt glashelder duidelijk dat ze ook een sleutelrol spelen in de strijd tegen honger.’

Wouden bieden voedsel in tijden van schaarste. ‘In de studie sommen we indrukwekkende voorbeelden op van hoe wouden en bomen de landbouwproductie kunnen aanvullen en het inkomen van de lokale bevolking kunnen versterken, met name in de meest kwetsbare regio’s in de wereld’, zegt Bhaskar Vira van de Universiteit van Cambridge, een van de auteurs van het rapport.

‘Dit rapport herinnert ons aan de vitale rol van wouden in de voedselzekerheid’, zegt Thomas Gass, van het VN-departement voor Economische en Sociale Zaken. ‘Het vormt een overtuigend pleidooi voor een multifunctioneel en geïntegreerd beheer van het landschap en voor engagement op gemeenschapsniveau om bos- en landbouwsystemen opnieuw uit te vinden.’