'Burgers roepen om schone economie!'

Het gevolg is dat schone lucht, hernieuwbare energie en groene zones al te vaak moesten wijken voor de opvatting dat milieuvriendelijke wetgeving ten koste gaat van bedrijven en uiteindelijk de economie schade toebrengt.

Het goede nieuws is dat er zich een nieuw patroon van burgerparticipatie aftekent, vooral in ontwikkelingslanden, met frisse ideeën en nieuwe stemmen in het debat. Over de hele wereld eisen burgers dat hun regeringen oor hebben voor milieukwesties, en hun noden en prioriteiten op de eerste plaats zetten.

Steden

‘Voor stadsbewoners kan het milieu een topprioriteit zijn.’

Verschillende jaren werd het debat over milieuactie in de VS en Europa gekenmerkt door een focus op abstracte principes en politiek gekibbel. Tot op zekere hoogte valt dit te begrijpen.

De tegenstand vanuit de industrie voor fossiele brandstoffen, politieke partijen en een deel van de media is enorm groot geweest.

Maar als gevolg daarvan kregen we een discussie die ver was afgedreven van de kwesties die het belangrijkst zijn voor gewone stervelingen. In plaats van te discussiëren over inefficiënt openbaar vervoer en vervuilde lucht die het leven van miljarden mensen zuur maakt, gingen de gesprekken over koolstofhandel, uitstootreductie en de industrialisering van China.

Gelukkig staat de discussie nu weer met beide benen op de grond. In minder dan 35 jaar zal ongeveer 66 procent van de wereldbevolking in steden leven. Veel van deze stadsgroei zal zich in ontwikkelingslanden afspelen, vooral in Afrika. In Latijns-Amerika leeft al bijna 80 procent van de mensen in verstedelijkt gebied.

Voor stadsbewoners kan het milieu een topprioriteit zijn. Als droogte de watervoorraden van São Paolo blijft bedreigen bijvoorbeeld, zou dat op een fiasco kunnen uitlopen voor grootste stad van Latijns-Amerika. Deze en andere crises bieden een mogelijkheid voor burgers om het heft in handen te nemen en innovatieve oplossingen in te voeren die anderen kunnen inspireren.

Inwoners bevragen

‘In China groeit milieubescherming snel uit tot een van de belangrijkste zorgen onder de bevolking.’

Wanneer regeringen en gemeentebesturen hun inwoners vragen naar hun prioriteiten en behoeften, is het antwoord duidelijk. Chili heeft zich als eerste in de regio ingezet om de behoeften van burgers op het gebied van milieu en klimaat in kaart te brengen.

Volgens een peiling is luchtvervuiling de eerste milieubekommernis van de Chilenen (33 procent), gevolgd door afval (21 procent) en lawaai (11 procent). Ook bij Costa Ricanen vinden we deze top drie terug.

In China groeit milieubescherming snel uit tot een van de belangrijkste zorgen onder de bevolking. Dat bleek recent ook uit een video over luchtvervuiling, gemaakt door een journalist, die online in één week tijd 200 miljoen keer bekeken werd.

In de wereld van vandaag verwachten mensen meer van hun land en stad dan groei en winkelcentra. De Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank liet een peiling uitvoeren bij 5000 burgers in in Bogotá, Buenos Aires, Lima, Mexico-Stad en São Paulo. Daaruit bleek dat burgers meer transparantie willen in het stadbestuur, meer inspraak bij de besluitvorming en meer levenskwaliteit.

Deze en bovengenoemde polls maken ook duidelijk dat mensen begrijpen dat klimaatverandering hen zal treffen. Ze willen dat regeringen meer doen om het milieu te beschermen.

Klimaatverdrag

De onderhandelaars voor een wereldwijd klimaatakkoord in Parijs later dit jaar, zouden hier akte van moeten nemen. Schimmige beslissingen en onverklaarde prioriteiten zullen waarschijnlijk geen publieke steun genieten. Alleen al daarom is het cruciaal dat regeringen de bezorgdheden van hun burgers ter harte nemen.

Nationale en lokale politici moeten zich aan steeds hogere standaarden voor milieubescherming houden. Er breekt een nieuw tijdperk aan van burgerparticipatie en -controle, met kansen voor echt inclusieve milieuactie die wel eens meer zou kunnen bereiken dan de elites die achter gesloten deuren onderhandelen.

Monica Araya is oprichter en directeur van de denktank Nivela, en leidt de burgergroep Costa Rica Limpia. © Project Syndicate