Burundi blijft een vraagteken

Eind april escaleerde de situatie in Burundi, nadat president Nkurunziza zijn kandidatuur voor een derde ambtstermijn aankondigde. Volgens zijn tegenstanders is dat in strijd met de grondwet. De protesten mondden uit in gewelddadige confrontaties en de verkiezingen werden uitgesteld.

Tientallen journalisten moesten het land al noodgedwongen ontvluchten.

Volgens de huidige planning vinden er op 29 juni de parlementsverkiezingen plaats. Op 15 juli volgen de presidentsverkiezingen. De situatie blijft echter gespannen in het land.

Ook de druk op de media blijft groot. Tientallen journalisten moesten het land al noodgedwongen ontvluchten. De weinige buitenlandse journalisten die zich op Burundese bodem bevinden, krijgen met moeilijke omstandigheden te maken. Daardoor blijft het voorlopig gissen hoe de situatie verder zal verlopen. MO* geeft een beknopt overzicht van de gebeurtenissen in het land.

De bom ontploft

Op 25 april kondigde  President Nkurunziza op het partijcongres een derde ambtstermijn aan. Het startsein van aanslepende protesten. Honderden ontevreden Burundezen trokken in de weken die volgden de straten op. Burundi is sindsdien in de greep van protest en geweld. Politie en Imbonerakure, gewapende jeugdmilities, proberen demonstranten met geweld het zwijgen op te leggen.

De politie viel op 27 april later ‘Maison de la Presse’ in de hoofdstad Bujumbura binnen. Radio Publique Africaine (RPA) –de voornaamste onafhankelijke zender van het land– werd uit de ether gehaald. De andere onafhankelijke tv- en radiostations werden vernield of afgesloten.

Op 11 mei trok minister van ontwikkelingssamenwerking Alexander De Croo de Belgische steun aan de Burundese politie in.

Op 11 mei trok minister van ontwikkelingssamenwerking Alexander De Croo de Belgische steun aan de Burundese politie in. Ook de tweede schijf van 2 miljoen euro ter ondersteuning van het verkiezingsproces wordt voorlopig niet uitbetaald, omdat de Europese observatiemissie oordeelde dat het land niet in staat is om vrije en transparante verkiezingen te organiseren.

Ook Nederland en Zwitserland kondigden aan hun financiële steun op te schorten. De Europese Unie en de Verenigde staten vragen diezelfde dag aan de Burundese regering om de verkiezingen uit te stellen.

Generaal Niyombare, de voormalig vertrouweling van de president, maakte op 13 mei gebruik van Nkurunziza ‘s  afwezigheid om een –mislukte– staatsgreep te plegen. Na Nkurunziza ’s terugkeer op 15 mei neemt de repressie op de media en kritische oppositieleden alleen maar toe.

Afgelopen maanden zijn volgens mensenrechtenorganisatie Aprodeh al meer dan 70 doden gevallen en vijfhonderd gewonden. Honderden demonstranten zouden zijn opgepakt, al is over deze cijfers weinig duidelijkheid.  Ondertussen zijn volgens de VN 120.000 vluchtelingen uit angst voor meer geweld naar Rwanda, DRC en Tanzania gevlucht.

Te grimmig voor verkiezingen

Op zondag 31 mei eiste de East African Community  vanuit Dar-es-Salaam uitstel van de Burundese verkiezingen met minsten anderhalve maand. In tussentijd  moet Burundi gewapende groepen ontwapen, zodat er een einde komt aan de spiraal van geweld.

De regering van Burundi volgde de aanbevelingen van de leiders van Oost-Afrikaanse staten op. De Burundese kiescommissie (Céni) liet op 2 juni weten dat ze een nieuwe datum zou vastleggen en de  verkiezingen met minstens zes weken uit zal stellen.

Op 8 juni kondigde de kiescommissie nieuwe data aan voor de presidents- en parlementsverkiezingen. De lokale verkiezingen en parlementsverkiezingen werden vastgelegd op 29 juni. De stembusgang voor een nieuwe president werd opgeschoven naar 15 juli.

Die nieuwe verkiezingsdata zorgden voor nieuwe onrust. De oppositie pleit voor langer uitstel dan anderhalve maand. Ze willen dat er een nieuwe centrale kiescommissie wordt  aangewezen, aangezien twee van de vijf Céni-leden ontslag genomen hebben en het land ontvlucht zijn. Voorts eist de oppositie nog steeds dat Nkurunziza afziet van zijn kandidatuur voor een derde ambtstermijn. Zolang dat niet gebeurt kunnen er in hun ogen geen geloofwaardige verkiezingen worden gehouden.

Eenmaal uitgesteld, andermaal uitgesteld?

De Veiligheidsraad van de Afrikaanse Unie publiceerde op 14 juni een reeks aanbevelingen om de crisis in Burundi op te lossen. De Afrikaanse Unie roept op om de politieke dialoog tussen alle partijen terug nieuw leven in te blazen.  Daarnaast vraagt ze ook verder uitstel van de verkiezingen, omdat er nog steeds protest heerst.  De oppositie juicht dit mogelijk uitstel toe, maar de president liet volgens verschillende bronnen al uitschijnen hier niet op in te gaan.

De president liet volgens verschillende bronnen al uitschijnen niet in te gaan op de vraag tot verder uitstel van de verkiezingen.

De Europese Unie sloot zich afgelopen maandag officieel aan bij de aanbevelingen van de  Afrikaanse Unie en eist dat de verkiezingen nogmaals uitgesteld worden. De Europese Unie waarschuwt Burundi dat er meer sancties zullen volgen tegen de verantwoordelijken voor het geweld en roept op tot dialoog.

De situatie blijft zeer gespannen in het land. Zeker nu de CNDD-FDD gisteren liet uitschijnen dat ze nieuwe vredesgesprekken onder leiding van de VN zullen boycotten. Zowel de oppositie als Burundese middenveld en religieuze leiders waren aanwezig voor de gesprekken, maar er viel geen spoor te bekennen van Nkurunziza of zijn partijleden. Dat meldt de Burundese nieuwssite Iwacu.

CNDD-FDD liet weten dat campagne voeren voor de verkiezingen voorrang krijgt op de gesprekken. Vandaag, op de tweede dag van de interburundese onderhandelingen, was de Burundese minister van Binnenlandse zaken dan toch aanwezig. Het blijft voorlopig onduidelijk of wat de gesprekken zullen opleveren en of de verkiezingen maandag al dan niet zullen plaatsvinden.