Chileense gepensioneerden ‘slachtoffer van nieuw pensioenplan’

Het nieuwe pensioenplan werkt op basis van hypothecaire lijfrente. Gepensioneerde huisbezitters moeten een contract ondertekenen met de overheid en op basis van de waarde van hun eigendom krijgen ze een bepaalde hoeveelheid pensioen tot het overlijden.

‘Het plan zal psychologische problemen veroorzaken bij gepensioneerden.’

Ze mogen in hun huis blijven wonen tot hun overlijden, maar daarna moeten de erfgenamen ofwel het resterende bedrag afbetalen of het huis aan de bank overdragen.

Volgens experten van de Chileense denktank Fundación Sol zal het hypothecaire lijfrenteplan ‘nieuwe psychologische problemen veroorzaken bij gepensioneerden’.

Zij moeten onder het huidige systeem rondkomen met gemiddeld 210 euro per maand. Daarvoor staan ze 10 procent van hun loon af aan een privépensioenfonds, dat het kapitaal in aandelen belegt.

Protest

Tot nu toe hebben de binnen- en buitenlandse privépensioenfondsen ruim 5,3 miljard euro verdiend aan het beheren van de Chileense pensioenen, heeft Fundación Sol berekend. Ondertussen ontvangen 9 op 10 gepensioneerden maar 210 euro per maand, ongeveer 66 procent van het maandelijks minimumloon van 341 euro. Het huidige Chileense pensioensysteem werd in 1981 door dictator Augusto Pinochet geïntroduceerd om het vroegere systeem op basis van belastingen op arbeid te vervangen.

Marianela Zambrano, een gepensioneerde lerares Engels, meent dat het Chileense pensioensysteem zuivere oplichterij is. ‘Toen ik terugkwam uit Denemarken had ik geen idee hoe het systeem werkte. Maar nu weet ik dat dit de diefstal van de eeuw is, een afschuwelijk onrecht. We kunnen niet menswaardig leven van ons pensioen. De overheid kan ons evengoed vergif geven want we zullen toch wel omkomen door de honger’, zegt ze bitter.

Verandering

Gonzalo Durán, economisch expert van Fundación Sol, oordeelt dat het pensioensysteem vooral een groot succes is geworden voor bedrijven. Hij denkt ook dat de huidige centrumlinkse regering niet van plan is om het systeem te veranderen, in tegenstelling tot andere Zuid-Amerikaanse landen zoals Argentinië en Uruguay. De Chileense regering heeft enkel een paar maatregelen goedgekeurd om onverzekerde bevolkingsgroepen zoals zelfstandigen, straatverkopers en landbouwers een vorm van pensioen te bieden.

‘Dit pensioensysteem speelt een grote rol in de ongelijke verdeling van het inkomen.’

Een ander probleem van het huidige pensioensysteem is de manier waarop de levensduurte wordt berekend. De Chileense privéfondsen gebruiken nogal optimistische schattingen, waardoor het gespaarde bedrag onvoldoende de financiële noden van een gepensioneerde dekt. ‘Dit pensioensysteem, dat de kern is van de Chileense neoliberale politiek, speelt een grote rol in de ongelijke verdeling van het inkomen. Hierdoor hebben gepensioneerden geen keuze dan verder te blijven werken en schulden te maken’, aldus Durán. Hij roept op tot een groot debat over deze kwestie.

De Chileense regering heeft laten weten dat ze het nieuwe pensioenplan niet zal steunen. Maar de volksvertegenwoordigers die dat wel doen, zeggen dat er langs beide kanten van het politieke spectrum steun bestaat voor het plan.