Ontwikkelingslanden botsen met China op de rem

De nieuwe cijfers kwamen naar buiten in het nieuwe rapport: ‘Developing Countries and the Slowdown in China’, van het Overseas Development Institute.

Ontwikkelingslanden moeten zich volgens de auteurs voorbereiden op de dalende groei in China. Op lange termijn moeten zij zelf hun grondstoffen verwerken. Zo kunnen ze hun afhankelijkheid van export naar China verminderen en werkgelegenheid creëren.

In het spoor van China

Dankzij de export van grondstoffen naar China groeit het gemiddelde inkomen van de inwoners van heel wat ontwikkelingslanden. Sommige van deze landen konden zich dankzij de enorme Chinese vraag naar grondstoffen van het label van lage-inkomenslanden ontdoen en uitgroeien tot midden-inkomensland.

Ontwikkelingslanden als Zambia, Congo, Jemen, Mongolië en Mauritanië kunnen de meeste nadelen ondervinden van een tanende groei in China. Zij voeren ijzer, koper, brandstoffen en allerlei mineralen uit naar de volksrepubliek. 

Als de Chinese groei vertraagt, zal het land ook minder grondstoffen uit ontwikkelingslanden nodig hebben. Miljoenen jobs in de ontwikkelingslanden kunnen hierdoor verloren gaan. Hoeveel mensen hun levensonderhoud verliezen hangt af van hoe sterk de Chinese groei daalt.

Sputterende motor voor ontwikkeling

Tussen 2002 en 2012 groeide de Chinese economie met minstens tien procent per jaar. Het Internationaal Monetair Fonds schat dat China 7 procentpunt zal groeien in 2015. Dit is de helft van het topjaar 2007. Volgens Judith Tyson, auteur van het rapport, is dit een te positieve schatting.

Sinds 2012 neemt de groei sterk af. Hierbij speelt de vastgoedmarkt in China een cruciale rol. ‘De groeiende vastgoedbubbel is het grootste economische probleem. Als de overheid de wildbouw niet onder controle krijgt, kan de groei dalen tot 4 procent en dit voor een lange tijd’, zegt Tyson. Dit kan voor de landen die afhankelijk zijn van export naar China rampzalige gevolgen hebben.

De Chinese overheid probeert het barsten van de zeepbel te vermijden. Sinds 2012 trachtte de overheid haar controle over investeringen te vergroten waarop het geld naar ongereguleerde financiële producten zoals investeringsfondsen verdween. Dit geld blijft zijn weg vinden naar de bouwsector en het aantal huizen in China neemt verder toe.

Wat zijn de oplossingen?

Hoe kunnen de ontwikkelingslanden zich ontdoen van hun afhankelijkheid van de Chinese invoer? Het rapport ziet twee mogelijkheden.

Op korte termijn kunnen ontwikkelingslanden de inkomsten uit grondstoffenexport sparen en verstandig investeren. Als overheden dit kapitaal goed beheren, kunnen zij de impact van een dalende export deels opvangen. Het geld mag niet verdwijnen in de zakkenvan politici die er meer macht mee kopen. Landen staan sterker wanneer zij meer investeren in onderwijs, ziekenzorg en infrastructuur.

Landen die vandaag afhankelijk zijn van export naar China moeten op lange termijn meer doen dan alleen maar grondstoffen uitvoeren. Ze moeten zelf hun grondstoffen verwerken. Afgewerkte producten zijn immers meer waard dan ruwe grondstoffen. Door zelf grondstoffen te verwerken creëren de ontwikkelingslanden ook extra werkgelegenheid voor hun bevolking.

Ontwikkelingslanden zijn meer dan de voorraadkasten van grootmachten. De dalende Chinese groei legt de vinger op de wonde. Ontwikkeling moet duurzame kansen creëren en niet enkel onzekere jobs in exportgerichte grondstofontginning.