Uw pillen doen de wilde baars overleven

Veel geneesmiddelen, hormonen en andere producten blijven nog werkzaam nadat ze door het menselijke lichaam zijn gegaan. Ze worden weggespoeld en komen zo in waterlopen en meren terecht, waar ze invloed hebben op het waterleven. Wetenschappers vermoeden al langer dat onder meer koffie, oestrogeen en geneesmiddelen de fysiologie van vissen kunnen beïnvloeden.

Uit onderzoek aan de Universiteit van Umea in Zweden blijkt nu dat dat voor de stof oxazepam al zeker het geval is. De stof komt voor in verschillende geneesmiddelen zoals angstremmers en slaapmiddelen, en komt in vrij hoge concentraties voor in oppervlaktewater.

De wetenschappers onderzochten de effecten van de stof op wilde baars uit een meer in Zweden. Ze stelden twee jaar oude vissen en eitjes bloot aan verschillende concentraties. Uit de studie, die gepubliceerd werd in Environmental Research Letters bleek dat zowel de vissen als de eitjes beter overleefden in de groep die blootgesteld was aan oxazepam.

Nieuwe aanpak

‘Eco-toxicologische tests zijn ontwikkeld met de traditionele giftige vervuilers in gedachten, zoals zware metalen en dioxines, die historisch gezien de belangrijkste bedreiging leken voor organismen in oppervlaktewater’, zegt hoofdauteur Jonatan Klaminder. ‘Maar geneesmiddelen, die ontworpen zijn om de gezondheid te verbeteren, zijn een nieuwe groep vervuilers die niet noodzakelijk in die visie passen.’

Een therapeutisch effect dat leidt tot het beter overleven van één soort, kan leiden tot een even grote toename van de mortaliteit bij de prooi van die soort

Toch is het positieve effect voor een bepaalde diersoort niet noodzakelijk goed nieuws. ‘Een therapeutisch effect dat leidt tot het beter overleven van één soort, kan leiden tot een even grote toename van de mortaliteit bij de prooi van die soort’, zegt medeauteur Tomas Brodin. ‘Dat kan een kettingreactie aan ecologische gevolgen met zich meebrengen.’

‘Onze studie richtte zich op één bepaalde farmaceutische vervuiler, maar het is mogelijk dat gelijkaardige effecten opgewekt worden door een heel gamma aan geneesmiddelen die hun weg vinden naar oppervlaktewater, zoals antibiotica, pijnstillers, ontstekingsremmers, hormonen of antidepressiva. De huidige visie op een “vervuiler” heeft ons tot nog toe verhinderd om de effecten van die stoffen te onderzoeken.’