Een nieuwe sloppenwijk in een sloppenwijk

Aan de oostelijke rand van de sloppenwijk Kibera in Nairobi, verzamelen kinderen met grote gele jerrycans zich bij een lekkende pijpleiding. De hoge grijze en beige appartementencomplexen torenen boven hen uit. Een meisje tilt de jerrycan op haar hoofd en loopt terug naar het appartement waar ze woont, op de derde verdieping.

Daar is haar moeder, de 49-jarige Hilda Olali, de vloer aan het vegen. Ze heeft er schoon genoeg van, zegt ze. Het tweekamerappartement heeft geen stromend water en elektriciteit. “Toen we hier net kwamen, was het prettig leven. Maar we hebben nu al wekenlang geen water. Daardoor word ik gedwongen om water te kopen, en daar heb ik geen geld voor”, zegt ze.

Buiten stapelt de vuilnis zich al zes maanden lang op. De stank van het afval dringt continu door in het appartement. Olali zegt te overwegen terug te gaan naar de sloppenwijk, en haar stenen appartement weer in te ruilen voor haar oude onderkomen van leem en blik. “In de sloppenwijk was alles goedkoop. Toen we hier kwamen, gedroegen mensen zich tegenover ons alsof we ons allerlei duren dingen konden veroorloven”, voegt ze eraan toe.

In de steek gelaten

Twaalf jaar geleden werd het Kenya Slum Upgrading Programme (KENSUP) gelanceerd in Kibera, een proefproject. Veel inwoners vinden dat de regering en VN-Habitat hen bijna direct na de opening in de steek hebben gelaten. “We moesten verhuizen en dat voelde als dwang. KENSUP verhuisde alles voor ons, zij regelden het transport. In de slum had ik zeven kamers, nu heb ik er maar drie”, zegt Olali.

In 2009 werden bijna vijfduizend inwoners van Kibera verhuisd naar Soweto East, een project van appartementencomplexen met zeventien verdiepingen. In de complexen wonen ongeveer 1.800 gezinnen. De sloppenwijk Kibera telt tussen 800.000 en 1,2 miljoen inwoners en is daarmee een van de grootste sloppenwijken van Afrika.

Veertig procent van de 43 miljoen inwoners van Kenia woont in steden. Meer dan 70 procent van de 3,1 miljoen inwoners van Nairobi woont in tweehonderd informele nederzettingen of sloppenwijken. Gebrek aan betaalbare huisvesting in de stad, maakt Kibera tot een aantrekkelijk vestigingsplaats.

Godwin Oyindo (24), is pas afgestudeerd aan de universiteit en een goede vriend van een zoon van Olali. Hij groeide op in Kibera en hoopte dat het huisvestingsproject het leven van de inwoners zou veranderen. “Het project was bedoeld om een aantal dingen te verbeteren: het eigendomsrecht, de huisvesting van mensen, de toegang tot diensten en om economische activiteiten te stimuleren. Het belangrijkste doel blijft een slumvrije samenleving”, zegt Oyindo.

Gezondheid

In 2003 begon de samenwerking tussen de regering van Kenia en VN-Habitat om niet alleen in Nairobi, maar ook in de steden Mombasa, Mavoko Kisumu en Thika de huisvesting te verbeteren. KENSUP moet de levensstandaard van 5,3 miljoen sloppenwijkbewoners verhogen tegen 2020.

VN-Habitat verleende aan KENSUP expertise en technisch advies. Joshua Mulandi Maviti, de projectleider, zegt dat de doelen bij alle projecten zijn gehaald. “In ons werk met het ministerie hebben we ons vooral gericht op Kibera”, zegt Maviti. “Maar we hebben ons ook beziggehouden met infrastructuur, landtoewijzing en water- en sanitatieprojecten elders in Kenia.

Omdat er al twaalf jaar zijn verstreken sinds het begin van het project, is de samenwerking van VN-Habitat met KENSUP beëindigd na het verlopen van de contracten, zegt Maviti. Maar hij verzekert dat dat niet het einde van de relatie betekent. “De regering van Kenia en het ministerie hebben geen contact met ons gezocht over de kwesties waar de bewoners van Soweto East mee kampen. We moeten eerst officieel iets horen, voordat we kunnen helpen”, zegt Maviti.

Olali denkt intussen na over de verschillende opties die ze heeft. Moet ze met haar drie kinderen verhuizen en teruggaan naar de sloppenwijk? Omdat in het appartement geen water is, moet ze een eind reizen door Kibera om bij een openbaar toilet te komen. Dat kost haar 5 cent per keer. “Dat komt er allemaal bij en zo wordt het steeds duurder”, zegt ze. “Sommige vrouwen wisten niet eens hoe ze een toilet moesten doorspoelen toen ze hier kwamen. Nu weten ze dat wel. We hebben hier allemaal veel ontdekt.”

Het Keniaanse ministerie van Land, Huisvesting en Stedelijke Ontwikkeling en KENSUP wilden niet reageren.