‘Europees akkoord over conflictmineralen is halfslachtig’

De wet moet garanderen dat met de opbrengst van mineralen die de Europese Unie binnenkomen, geen oorlogen of mensenrechtenschendingen gefinancierd worden. Bepaalde Europese bedrijven zijn wettelijk verplicht hun toeleveringsketen hierop te controleren, maar voor andere bedrijven is een uitzondering gemaakt.

‘Deze wet is een welkome stap vooruit’, zegt Michael Gibb van mensenrechtenorganisatie Global Witness. ‘De EU heeft een sterk signaal gegeven aan een kleine groep bedrijven, maar vertrouwt erop dat veel meer bedrijven zichzelf reguleren. Het is nu aan deze bedrijven om te laten zien of dat vertrouwen gerechtvaardigd is.’

De EU is een belangrijke markt voor mineralen zoals tin, tantalium, wolfraam en goud. Deze grondstoffen worden onder meer gebruikt in elektronica zoals laptops en mobiele telefoons.

Afgezwakt

De nieuwe wet is een afgezwakte versie van een voorstel uit mei 2015. Hij geldt alleen voor bedrijven die de mineralen als ruwe materialen importeren. Bedrijven die dezelfde grondstoffen in verwerkte vorm importeren, vallen er vooralsnog buiten.

Liberale en conservatieve fracties in het Europees Parlement hebben een lange implementatietijd bedongen, waardoor de wet pas in 2021 volledig van kracht wordt.

‘Deze uitzonderingen vormen een achterpoortje in de wet’

Verder werd besloten dat bedrijven die slechts kleine hoeveelheden importeren ook niet onder de wet vallen. ‘Deze uitzonderingen vormen een achterpoortje in de wet’, zegt Nele Meyer van Amnesty International. ‘Hierdoor kunnen mineralen ter waarde van miljoenen euro’s de EU binnenkomen zonder enige vorm van verantwoording.’

De nieuwe wet is volgens haar slechts een eerste stap. ‘Aanvullende maatregelen zijn nodig, zodat alle bedrijven hun toeleveringsketen adequaat willen en kunnen controleren.’

In juni van dit jaar bereikte de EU overeenstemming over het voorstel dat in de afgelopen maanden nader uitgewerkt werd. Dat proces werd deze week afgesloten. De definitieve tekst word binnenkort formeel ter goedkeuring voorgelegd aan het Europees Parlement en de Raad van Ministers.