Europese emissiehandel heeft hervormingen nodig

Het dossier rond de handel in emissierechten kwam vorige week dinsdag opnieuw op de politieke agenda toen het Europees Parlementscomité voor de Industrie en de Energie (ITRE) enkele voorstellen tot hervormingen behandelde.

De politici van het comité konden niet tot een gemeenschappelijk akkoord komen. EWEA, de vereniging van Europese windenergieproducenten, klaagde deze besluiteloosheid aan in de Britse krant Financial Times. Om duidelijk te begrijpen waar ze zich druk over maken, is het belangrijk om even terug te kijken naar enkele basisbegrippen.

Emissiehandel

De EU heeft de emissiehandel in 2005 in het leven geroepen na het tekenen van het Kyoto-protocol in 1997. Dat verdrag tussen de grootste industrielanden bepaalt dat de uitstoot van schadelijke gassen zoals koolstofdioxide en methaan gemiddeld met 5,2 procent moet verminderen tegenover het niveau van 1990. De EU doet dit door middel van het Emissions Trading Scheme (ETS).

ETS werkt door middel van een systeem van vooraf vastgestelde limieten; elk Europees bedrijf krijgt het recht om een bepaalde hoeveelheid schadelijke gassen uit te stoten. Stoot ze meer van deze stoffen uit, moet ze rechten bijkopen. Is de uitstoot minder dan verwacht, kan ze haar rechten verkopen. Dit gebeurt via nationale marktsystemen waarbij overheden weinig sturing moeten geven. Door het economisch principe van vraag en aanbod ontstaat er een bepaalde prijs per uitgestoten hoeveelheid gassen. De EU redeneert dat bedrijven sneller investeren in milieuvriendelijke maatregelen als het prijskaartje van uitstoot hoog is.

JI en CDH

De financiële en economische crisis van 2008 heeft een stok in de wielen gestoken van de emissiehandel.

Naast de ‘pure’ vorm van emissiehandel bestaan er twee alternatieve marktsystemen om de handel in uitstootrechten te stimuleren. Joint Implementation (JI) en Clean Development Mechanism (CDM). Beide systemen werken op basis van steun aan groene projecten in het buitenland. Via het UNFCCC, de VN-organisatie die de raamconventie over de klimaatverandering uitvoert, kunnen deze projecten worden goedgekeurd.

Het verschil tussen de twee systemen zit hem in het land waar het project wordt uitgevoerd. Bij JI vindt het project plaats in een industrieland dat meewerkt in het emissiehandelssysteem. In het geval van CDM gaat het altijd om een land dat geen emissiehandel voert, waaronder veel landen in het Zuiden. De projecten, die onder VN-vlag worden beheerd, kennen een groot succes. Vooral CDM heeft gezorgd voor een grote geldstroom richting ontwikkelingslanden, zeggen de Verenigde Naties Backloading

De financiële en economische crisis van 2008 heeft een stok in de wielen gestoken van de emissiehandel. Bedrijven zien hun inkomsten dalen en investeren bijgevolg minder in emissierechten, waardoor de emissiehandel instort.

Om deze dramatische prijsdaling tegen te gaan, heeft de EU op 17 december 2013 besloten om voor 900 miljoen euro aan emissierechten tijdelijk te bevriezen, ‘backloading’ in het vakjargon genoemd. Door de verkoop van emissierechten uit te stellen met 7 jaar, hoopt de EU dat emissierechten schaarser worden en de prijs terug omhoog gaat.

Besluitvorming

Voorlopig zijn er weinig signalen dat de prijsdaling wordt afgeremd en dat is waarom de Europese windenergieproducenten aan de alarmbel trekken. Zij vragen via verschillende media aan de EU  om bijkomende hervormingsmaatregelen goed te keuren, waaronder een eenvoudige afschaffing van de overschot aan emissierechten.

Of deze maatregelen uiteindelijk worden goedgekeurd door Europa hangt grotendeels af van de politieke wil van Europarlementariërs. Dat zegt directeur Sarah Deblock van IETA, de internationale emissiehandelsvereniging in een verklaring. ‘Het is teleurstellend dat het Europees Parlementscomité voor de Industrie en de Energie een voorstel tot hervorming van de emissierechten heeft afgekeurd. We hopen dat het Milieucomité van het Europese Parlement eind februari alsnog het voorstel zal goedkeuren.’