Filipijnen: Duterte's verrassende ministerkeuze

‘Als ik win, zal ik de eerste linkse president van dit land zijn’, zei Roberto Duterte in april. Terwijl de rechtse zoon van ex-dictator Marcos en de liberale Leni Robredo nog ruziën over het vicepresidentschap, staat het vast dat Duterte op dertig juni de nieuwe president van de Filipijnen wordt. Twee weken na zijn ruime verkiezingsoverwinning krijgt zijn beleid meer vorm.

‘Veel zal afhangen van welke ministers hij in dienst neemt’ , zei Kris Vanslambrouck eerder aan MO*. Hij is verantwoordelijke voor partnerwerking Azië van 11.11.11. Ondertussen heeft Duterte een deel van de negentien ministerposten bekend gemaakt.

Communisten: regeren zonder verkiezingsdeelname?

Hij wil vier ministerposten aan de ondergrondse Communistische Partij (CPP) geven. Dat is opvallend, omdat de communisten uit principe nog nooit aan een verkiezing hebben deelgenomen. Sterker nog, sinds 1969 willen ze de macht grijpen via gewapende strijd. Die strijd tussen overheid en revolutionairen heeft de laatste dertig jaar ongeveer 40.000 doden geëist, waarvan de overgrote meerderheid op het conto van de Filipijnse veilighiedsdiensten komt.

Duerte wil de politieke gevangenen van CPP vrijlaten, in ruil voor een wapenstilstand.

De ministerposten zijn onderdeel van een nieuwe poging tot vrede met de rebellen, één van de verkiezingsbeloftes van Duterte. De vorige regering had de vredesgesprekken in 2013 opgegeven, omdat ze weigerde de politieke gevangenen van CPP vrij te laten. Duterte wil die stap wel zetten, op voorwaarde dat er een wapenstilstand komt. Maar eerst wil hij dat CPP-kopstukken Jose Maria Sison en Luis Jalandoni uit hun ballingschap in Nederland terugkeren om de vredesgesprekken weer op te nemen.

Duterte studeerde ooit Politieke Wetenschappen bij Sison aan de Universiteit van de Filippijnen, en zou goede banden hebben met de partij. Sison kreeg een ministerpost aangeboden, maar hij bedankte voor de functie.

Bocht van 180°

‘Zolang de vredesonderhandelingen bezig zijn, kan niemand van de CPP overstappen naar de andere kant van de onderhandelingstafel’, zegt Sison. De CPP zal daarom niet meteen deelnemen aan de regering, maar politiek gelijkgezinden van het linkse Nationale Democratische Front naar voor schuiven.

‘Tijdens de vredesonderhandelingen kan geen CPP’er overstappen naar de andere kant van de onderhandelingstafel.’

Het gaat om de ministeries van Werk, Sociale Zaken, Landbouwhervorming en Milieu. ‘De bevoegdheden van die vier departementen zijn niet cruciaal. Hun ministers hebben niets te zeggen over defensie of het buitenlandse beleid, maar staan in voor basisvoorzieningen’, zegt Ramon Casiple, directeur van het Instituut voor Politieke en Electorale Hervormingen, tegen ABS-CBN.

De CPP eist van Duterte meer dan louter posities in de regering: ‘Er moet een bocht van honderdtachtig graden gemaakt worden met neoliberale beleid van de laatste dertig jaar.’

De toekomstige president Duterte, die qua taalgebruik niet moet onderdoen aan Donald Trump, zal zoals verwacht ook inzetten op agressieve criminaliteitsbestrijding. ‘Kill them all’, zoals hij zei tijdens zijn verkiezingscampagne. De corruptie wil hij eveneens aanpakken.

Katholieke “hoerenzonen”

Verder heeft Duterte duidelijke demografische plannen. ‘Ik wil slechts drie kinderen per familie. Ik ben christen, maar ook een realist: we moeten iets doen aan onze overbevolking’, zei hij zondag in Davao, de stad waar hij (nog) burgemeester is. Daarom wil hij in het hele land voorbehoedsmiddelen uitdelen.

‘Ik wil slechts drie kinderen per familie.’

Dat staat haaks op de visie van de katholieke kerk, en de belofte kwam er amper een dag nadat Duterte de bisschoppen “hoerenzonen” noemde. Ook Dutertes plannen om de doodstraf opnieuw te voeren en echtscheidingen te legaliseren botsen met de standpunten van de -machtige- katholieke kerk in de Filipijnen. Tachtig procent van de Filipijnse burgers is katholiek, maar velen van hen stemden desondanks op Duterte.