Filipijnen schroeven strijd tegen China op bij VN-tribunaal

China zou zich de laatste tijd in Zuid-Chinese Zee steeds agressiever opstellen. Chinese paramilitaire schepen zouden Filipijnse vissers intimideren en Filipijnse militairen lastigvallen die her en der in de regio gestationeerd zijn.

Het onbewoonde eilandje Second Thomas Shoal (ook wel Ayungin genoemd) kreeg recentelijk te maken met Chinese paramilitairen die de bevoorrading van Filipijnse militairen op het eiland probeerden te verhinderen.

Sinds 1999 zijn de Filipijnen aanwezig op dit eiland, dat binnen de Exclusieve Economische Zone (EEZ) van 200 zeemijl van het land valt. China lijkt echter de controle te willen over het eiland dat dichtbij de koolwaterstofrijke wateren voor de kust van het Filipijnse eiland Palawan ligt, in het zuidwesten van de Filipijnen.

In de visie van de Filipijnse overheid bedreigt China niet alleen de territoriale integriteit van het land, maar ook vitale economische belangen in de Zuid-Chinese Zee. Bovendien delen de Filipijnen met hun bondgenoot de Verenigde Staten zorgen over de groeiende Chinese uitgaven voor defensie. Beijing heeft de marinevloot versterkt om de claims in de westelijke Pacific te consolideren, en op langere termijn de belangrijkste zeemacht in Azië te worden.

Nazi-Duitsland

De Filipijnse president Benigno Aquino III heeft inmiddels pogingen om bilaterale communicatiekanalen met de Chinese leiders nieuw leven in te blazen, verlaten door China te vergelijke met nazi-Duitsland. “Wanneer zeg je: Genoeg is genoeg? Dat moet de wereld maar zeggen. Vergeet niet dat Sudetenland aan Hitler is gegeven in een poging de Tweede Wereldoorlog te verhinderen”, zei Aquino in februari in een exclusief interview met de New York Times. In het interview vergeleek hij de Chinese territoriale ambities in de Zuid-Chinese Zee met de annexatie van het destijds Tsjechoslowaakse grondgebied.

China reageerde woedend op de opmerkingen van Aquino en zette hem weg als een “amateuristische leider” met weinig waardering voor de delicate kunst van de diplomatie en conflictmanagement. Er leek nog maar weinig goodwill over te zijn om de bilaterale relaties te reanimeren.

Nu de diplomatie naar de achtergrond is verdwenen, zetten de Filipijnen in op sterkere Amerikaanse aanwezigheid. Het land heeft de VS uitgebreidere toegang de militaire bases Subic en Clark aangeboden. In ruil daarvoor willen de Filipijnen militaire steun uit de VS, gezamenlijke oefeningen en mogelijk zelfs tijdelijke toegang tot Amerikaanse militaire hardware om de Chinese assertiviteit het hoofd te bieden.

De Filipijnen stapten begin vorig jaar al naar Internationale Zeetribunaal van de Verenigde Naties, maar dienden afgelopen weekend documenten in die moeten dienen als bewijsmateriaal in de arbitragezaak. Het land eist erkenning van de Exclusieve Economische Zone van 200 zeemijlen. Binnen die zone valt niet alleen Second Thomas Shoal, maar ook Scarborough, een eilandje dat in 2012 na een korte militaire patstelling werd ingenomen door China.

Begin dit jaar zou China een poging hebben gedaan een formele klacht bij de VN-rechtbank te verhinderen, door de Filipijnen onder meer handelsvoordelen te beloven en uitstel van een geplande Chinese Luchtverdedigingszone in de Zuid-Chinese Zee. De hardliners binnen de Filipijnse regering zouden het Chinese aanbod echter hebben afgeslagen en de regering-Aquino ertoe hebben aangespoord de arbitragezaak voort te zetten.

China erkent de internationale arbitrage niet en beroept zich op oude kaarten waarop te zien zou zijn dat de eilanden in de Zuid-Chinese Zee bij China horen.