Gemeenschapsradio waanzinnig populair in India

Het is acht uur ‘s ochtends in Anugondanahalli, een dorp in de zuidelijke deelstaat Karnataka. Een groep boeren luistert geboeid naar een radio die afgestemd staat op de lokale zender Sarathi Jhalak. Het programma gaat over de klimaatverandering, en deskundigen geven eenvoudige tips waarmee boeren de impact van het grillige weer op hun gewassen kunnen beperken.

Beste vriend

‘Ik weet niets van klimaatverandering, dus is het fijn als experts me in eenvoudige taal kunnen uitleggen hoe ik mijn velden kan beschermen’, verklaart Ram Kutty, een zestigjarige boer. ‘Een slechte planning van ons werk kan vergaande gevolgen hebben. Zo is gemeenschapsradio mijn beste vriend geworden.’

Gemeenschapsradio wil lokale problemen aanpakken door de brede bevolking te laten participeren

Sarathi Jhalak is een van de 200-tal zenders die gemeenschapsradio maken in India. Ze vullen het gat tussen nationale en regionale media, maar zijn ook bepalend geworden voor het plattelandsleven. Gemeenschapsradio wil lokale problemen aanpakken door de brede bevolking te laten participeren: vrouwen, kinderen, boeren, zakenmannen, advocaten en studenten.

‘We proberen belangrijke en relevante kwesties onder de aandacht te brengen’, zegt D.S. Shamantha, de oprichtster van Sarathi Jhalak. ‘Denk aan ontwikkeling, volksgezondheid, landbouw, tradities, justitie en sociaal welzijn. Net als gewone radiozenders willen we onze luisteraars informatie over alle onderwerpen meegegeven, maar dan met een lokaal sausje.’

Lokale helden

Ver daar vandaan, in de heuvels van Chamba, herinnert een omroeper van radiozender Hewal Vani de luisteraars eraan om af te stemmen op hun nieuwe reeks over meisjesonderwijs. Hewal Vani is een jongerenzender die zich toespitst op thema’s als gezondheid, bijgeloof, educatie en burgerlijke zaken in de arme deelstaat Uttarakhand

Alle omroepers hier zijn afkomstig uit het dorp, maar hun programma’s worden gemaakt met het aangrenzende platteland in het achterhoofd. Iedere dag neemt een tiental mensen van in en rond het dorp deel aan een of ander panel in een interactief programma. En iedereen mag onderwerpen voorstellen.

‘Op deze manier delen we ideeën, kennis, creatieve vaardigheden, zakelijke ondernemingen en zelfs verhalen over lokale helden’, verklaart vrijwilliger Vijay Khetrapal. ‘Of het nu gaat over beleid, financiën of legale kwesties: alles wordt zo uitgelegd dat de dorpelingen het kunnen begrijpen. We stimuleren ook discussies onder de luisteraars en nemen hun feedback zeer ernstig.’

Bij gemeenschapsradio zijn het meestal de dorpelingen zelf die instaan voor de inhoud. Zij schrijven de scripts, regelen talkshows, verzorgen het geluid en doen de presentatie. Sommige zenders hebben ook burgerjournalisten die nieuwswaardige feiten verslaan. Zo slagen groepen van vrijwilligers er wonderwel in om de macht van communicatie te gebruiken als hefboom voor gemeenschapsontwikkeling.

Ongeletterdheid

In India ging gemeenschapsradio van start in 2002 met een tiental spelers. Vandaag heeft het medium zich verspreid tot in de meest afgelegen dorpen. ‘Zulke initiatieven vervullen de rol van een openbare omroep en weerspiegelen goed de meningen van de lokale bevolking’, meent Kirti Shire, hoogleraar journalistiek aan de universiteit Jamia Millia Islamia in New Delhi.

‘Als televisie 60 procent van de Indiase gezinnen bereikt, is dat voor radio 99 procent. Het blijft dus een kosteneffectief en machtig medium voor de verspreiding van informatie. Bovendien behandelt gemeenschapsradio de luisteraar niet als ontvanger of consument, maar als actieve burger en creatieve producent van mediacontent’, voegt hij eraan toe.

Experts menen dat gemeenschapsradio in India misschien de enige weg is voor arme mensen om aan informatie te komen.

Experts menen dat gemeenschapsradio in India, waar ongeletterdheid een belangrijke struikelblok voor ontwikkeling blijft, misschien de enige weg is voor arme mensen om aan informatie te komen. Radio verbruikt immers weinig elektriciteit. Meer dan 70 procent van de Indiase bevolking leeft in dorpen, en veel mensen hebben geen toegang tot het internet, tot elektriciteit of telefoon.

Gemeenschapsradio kan ook echt de levens van mensen veranderen. Vandaag start het ene Indiase dorp na het andere met zelfhulpprojecten, de bouw van toiletten in de buurt van huizen, het gebruik van koeienmest in plaats van hout om te koken, en het promoten van onderwijs. Dit allemaal mede dankzij de informatie die langs deze kanalen wordt verspreid.