Grote voedingsketens minder machtig dan we soms denken

De studie werd uitgevoerd door Susanne Freidberg van Dartmouth College, een universiteit in New Hampshire in de Verenigde Staten. Freidberg nam gedurende twee jaar diepte-interviews af bij medewerkers van de grootste voedingsbedrijven ter wereld.

Uit de studie blijkt dat grote voedingsbedrijven die de productieketen van de boerderij tot de fabriek willen verduurzamen, minder machtig staan om dat beleid door te duwen dan we soms denken. Dat komt, zegt Freidberg, omdat de bedrijven weinig kennis hebben van, of controle hebben over de boeren die hen grondstoffen leveren.

Boerderij en milieu

Steeds meer grote voedingsketens geraken doordrongen van de klimaatverandering en de milieu-impact van voedselproductie en stellen zichzelf vaak ambitieuze doelen om de uitstoot van CO2 en het energie- en watergebruik te verminderen.

‘Bedrijven die grondstoffen verhandelen, hebben opmerkelijk weinig kennis over de boerderijen waarvan ze aankopen’

Het verlagen van de milieu-impact op de boerderij is een bijzonder hoge prioriteit omdat deze fase over het algemeen een grotere ecologische voetafdruk heeft dan transport of voedselverwerking.

Maar, zo blijkt volgens de studie, de meeste voedingsgiganten hebben weinig zicht op de mate van duurzaamheid van de landbouwbedrijven die hun maïs, tarwe of soja leveren.

Deze ingrediënten worden immers zelden rechtstreeks bij de boer aangekocht, maar wel bij grondstoffenhandelaren zoals Cargill of Archer Daniels Midlands. Volgens de studie hebben de bedrijven die grondstoffen verhandelen ‘opmerkelijk weinig kennis over de boerderijen waarvan ze aankopen, ondanks hun ongeëvenaarde toegang tot andere vormen van marktkennis’.

Boeren niet gerust

Verschillende grote voedingsmaatschappijen willen meer duurzaamheid nastreven en hebben daartoe richtlijnen ontwikkeld.

Net als ngo’s zoals WWF en The Nature Conservancy hebben zij verscheidene instrumenten ontwikkeld voor het verzamelen van gegevens over de uitstoot van het bedrijf, energieverbruik en het gebruik van natuurlijke hulpbronnen. De uitdaging is om boeren mee te krijgen, zegt Freidberg.

‘Duurzaamheidsmedewerkers binnen deze bedrijven zijn echt toegewijd en proberen dingen te veranderen’

Er zijn echter weinig bedrijven die boeren betalen voor hun informatie en ook vertrouwensgaranties hebben maar weinig boeren kunnen geruststellen en overtuigen om informatie te verschaffen.

Binnen de bedrijven ziet Freidberg soms ook botsende belangen. ‘Veel van de duurzaamheidsmedewerkers binnen deze bedrijven zijn echt toegewijd en proberen dingen te veranderen’, zegt ze. ‘Ze hebben echter niet altijd de middelen om de industrie ver genoeg te duwen.’

De studie is verschenen in vakblad Annals of the American Association of Geographers.