Hoe het veranderende klimaat ons voedsel giftig maakt

Extreme weersomstandigheden maken ons voedsel giftig. Dat blijkt uit een rapport dat de United Nations Environment Programme (UNEP) dinsdag in Nairobi voorstelde.

  • Anne Wangalachi/CIMMYT (CC BY-NC-SA 2.0) De toxische stoffen in gewassen hebben een enorme impact op de wereldgezondheid. Anne Wangalachi/CIMMYT (CC BY-NC-SA 2.0)
  • Anne Wangalachi/CIMMYT (CC BY-NC-SA 2.0) In Kenia worden al droogteresistente gewassen ontwikkeld. Anne Wangalachi/CIMMYT (CC BY-NC-SA 2.0)

De droge weersomstandigheden gerelateerd aan El Niño hebben het afgelopen jaar in Azië, Centraal-Amerika, de Caraïben en Oceanië voor kleinere oogsten gezorgd. Ook in het oosten en het zuiden van het Afrikaans continent hadden langdurige droogtes een lagere graanproductie tot gevolg.

Anne Wangalachi/CIMMYT (CC BY-NC-SA 2.0))

De toxische stoffen in gewassen hebben een enorme impact op de wereldgezondheid.

Langdurige droogte

Uit een wetenschappelijk rapport dat UNEP bekend maakte, blijkt dat die extreme weersomstandigheden niet alleen zorgen voor een lagere opbrengst. Jacqueline McGlade, hoofdwetenschapper in het onderzoek van UNEP, legde het probleem uit in een interview met Deutsche Welle: ‘Onder normale groeiomstandigheden produceren planten proteïnes en nutriënten, maar in extreme weersomstandigheden reageren ze op een andere manier.’

In droge omstandigheden stoppen maar liefst 80 verschillende gewassen zoals maïs, gerst, tarwe en soja met die omzetting naar voedzame stoffen en stapelen de chemische stoffen zich in de plant op. Opgestapelde nitraten kunnen mensen en dieren echter vergiftigen en onder andere neurologische stoornissen veroorzaken.

Overstromingen

Giftig blauwzuur wordt ook in chemische wapens gebruikt.

Wanneer een langdurige droogte plots wordt opgevolgd door overvloedige regen, stapelt er zich in de planten blauwzuur op. Giftig blauwzuur wordt ook in chemische wapens gebruikt. 4,5 miljard mensen in derdewereldlanden komen via maniok, vlas, maïs of sorgo in aanraking met ongecontroleerde hoeveelheden aan toxische stoffen en dat heeft een enorme impact op de wereldgezondheid. Als de globale temperatuur meer dan 3 °C stijgt, wordt het probleem alleen maar erger.

Arme boeren in het Zuiden hebben het nog om een andere reden moeilijk. Hun vee overleeft namelijk ook op die giftige gewassen en wordt ziek of sterft. Via de melk van de zieke dieren kunnen de giftige stoffen in de mensenmaag terechtkomen.

In extreem natte omstandigheden zijn graangewassen een broeihaard voor schimmels. Een studie uit 1998 schatte dat 25 procent van de graanoogsten erdoor werd getroffen. Aangezien deze schimmels zichtbaar zijn met het blote oog, worden ze meestal opgemerkt. De oogsten worden dan verbrand. Als niemand de schimmels ziet, wordt het graan vermalen tot bloem en komen de giftige stoffen in ons brood terecht.

Kanker

Chronische consumptie van dergelijke toxische stoffen kan leiden tot kanker of groeistoornissen. Daarnaast kunnen de stoffen de oorzaak zijn van zenuwaandoeningen waardoor mensen moeilijk kunnen ademen. Bij zwangere vrouwen kunnen de toxines miskramen veroorzaken.

De blootstelling aan schimmels of blauwzuur kan ook dodelijk zijn. Vooral in Oost-Afrika werden de laatste jaren zulke gevallen gemeld. In Kenia stierven in 2013 twee kinderen in de kuststad Kilifi nadat ze maniok hadden gegeten. Door hevige regenval bevatte het voedsel hoge niveaus aan blauwzuur.

Europa

Niet alleen in het Zuiden komen deze stoffen voor, ook in Europa en Noord-Amerika stijgt de gemiddelde jaarlijkse temperatuur en duiken toxines in de gewassen op. Op ons continent zouden momenteel vooral Oost- en Zuid-Europa een risico lopen, maar als de temperatuur blijft stijgen, worden ook de gewassen in het noorden bedreigd.

Het grote verschil met ontwikkelingslanden is dat onze voedselindustrie de gewassen beter controleert en giftige stoffen zo eerder worden gedetecteerd. Gelukkig worden deze systemen steeds goedkoper en mobieler waardoor we ook buiten de Europese grenzen zekerder kunnen zijn dat ons voedsel veilig is.

Anne Wangalachi/CIMMYT (CC BY-NC-SA 2.0)

In Kenia worden al droogteresistente gewassen ontwikkeld.

Oplossingen

‘We moeten er ons als consument bewust van zijn en druk uitoefenen op de voedingsproducenten.’

‘Zeventig procent van de landbouwproductie wordt beïnvloed door ofwel te veel ofwel te weinig regen. De voedselindustrie moet dus zeer alert blijven,’ waarschuwt McGlade, ‘we moeten er ons als consument bewust van zijn en druk uitoefenen op de voedingsproducenten.’

Volgens het UNEP-rapport moet de voedingsindustrie ook gewassen ontwikkelen die bestand zijn tegen langdurige droogtes. De eerste stappen daarvoor zijn al gezet. ‘Onderzoekscentra van de Consultative Group on International Agricultural Research zijn momenteel bezig met het ontwikkelen van zaden die geschikt zijn voor de verschillende getroffen regio’s’, zei McGlade.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.