Humanitaire top in Istanboel: ‘We hebben vrede nodig, geen donaties of humanitaire visa.’

Op maandag 23 mei startte in Istanboel de eerste mondiale humanitaire top (WHS). De plaats van deze tweedaagse kon niet symbolischer gekozen zijn: Turkije, op het kruispunt tussen Europa, Azië en het conflictueuze Midden-Oosten. Met 130 miljoen mensen wereldwijd die nood hebben aan humanitaire hulp dringt de vraag zich op of de wereld voldoende en efficiënte antwoorden biedt.

  • World Humanitarian Summit (CC BY-ND 2.0)  Merkel en Erdogan zitten de humanitaire top in Istanboel voor. World Humanitarian Summit (CC BY-ND 2.0)

‘Een kans om te herbronnen’, zo wordt de top algemeen omschreven. Volgens VN-ondersecretaris-generaal, tevens VN-coördinator voor Noodhulp, Stephen O’Brien hebben 130 miljoen mensen wereldwijd nood aan humanitaire hulp, een exponentiële groei. Daarvoor is volgens de VN 25 tot 30 miljard dollar extra hulp nodig.

De vraag is hoe die hulp effectief bedeeld moet worden, een vraag die centraal staat op de top. Dat bevestigt ook onze minister van Ontwikkelingssamenwerking Alexander De Croo, die voor België de top bijwoont. ‘De mondiale principes die in de naoorlogse periode werden opgetekend, basisprincipes, staan meer dan ooit onder druk’, aldus De Croo.

‘De vraag dringt zich op wat we nu juist verstaan onder humanitaire hulp. Moet het meer gaan dan om symptoombestrijding? Kan humanitaire hulp ook ontwikkeling, goed bestuur, militaire interventies inhouden?’ Als het van VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon afhangt, zeker wel. De VN pleit er immers voor om de muren tussen humanitaire hulp en ontwikkeling neer te halen.

‘Klinkt mooi’, zeggen de critici, ‘maar er ìs wel degelijk een verschil tussen de twee, je mag beide niet verwarren.’ Volgens de VN-secretaris-generaal is het overgrote deel — of maar liefst tachtig procent — van de humanitaire noden wereldwijd een gevolg van oorlog. ‘Daar is in de eerste plaats toegang — en dus vertrouwen met niet-statelijke actoren — nodig, geen ontwikkelingsagenda’, klinkt het.

Symptoombestrijding helpt niet

‘Laat niemand achter.’ Het is één van de vijf leidraden op de top. In zijn openingstoespraak verwees Ban Ki-moon naar de huidige crises: de honderden doden door de recente aardbeving in Ecuador, miljoenen mensen die honger lijden in zuidelijk Afrika, 130 miljoen mensen op de vlucht voor conflicten en klimaatrampen.

‘De vraag dringt zich op wat we nu juist verstaan onder humanitaire hulp. Moet het meer gaan dan om symptoombestrijding?’

‘De ogen zijn gericht op Syrië’, zegt minister De Croo. ‘Maar we mogen de massale schendingen van het internationaal recht en de daaraan gekoppelde humanitaire rampen in Jemen, de Centraal-Afrikaanse Republiek, Oost-Congo niet vergeten.’

Voor de hulporganisatie AZG was net dat —het wereldwijde geheugenverlies inzake het internationaal recht in conflictsituaties — een reden om niet deel te nemen aan deze humanitaire top. ‘Landen negeren in toenemende mate de juridische kaders die mensen in crisissituaties hulp en bescherming zouden moeten bieden’, liet AZG weten in de aanloop naar de WHS.

De hulporganisatie toonde zich bovendien zeer teleurgesteld over ‘de starre houding van het humanitaire systeem en de mondiale onwil om hulp bij complexe, acute noodsituaties te verbeteren’. ‘De wereld laat slachtoffers van crisissituaties in de steek’, aldus AZG, ook verwijzend naar de oorlogsmisdaden — zoals het aanvallen van burgerdoelwitten als scholen en ziekenhuizen — in Afghanistan, Jemen en Syrië.

Syrië, symbool voor wat mis gaat

De Turkse gastheer, president Erdogan, zette Syrië centraal in zijn speech tijdens de openingsceremonie. Een verrassing was het niet dat Erdogan de internationale donorgemeenschap eraan herinnerde dat Turkije maar liefst drie miljoen Syriërs van diverse etnische, religieuze en sektarische achtergrond opvangt. Daarmee onthaalt Turkije, althans in absolute cijfers, meer vluchtelingen dan elk ander land.

Erdogan riep op om de lasten te delen en niet te blijven hangen in vage beloften, daarmee verwijzend naar de belofte van Europa om Syrische vluchtelingen te hervestigen. ‘De internationale gemeenschap faalt in zijn hulp aan het Syrische volk – waarvan 13 miljoen mensen – gedwongen werden om hun huis te ontvluchten.’ ‘De gebroken staat waarin het internationale humanitaire hulpsysteem zich bevindt, is alarmerend’, aldus de Turkse president.

Verloren generaties

‘De Syrische vluchtelingencrisis is het resultaat van zowel moreel als strategisch falen van de internationale gemeenschap’, beaamde BBC-journaliste Lyse Doucet in een workshop over de situatie van jonge Syrische vluchtelingen. ‘Als we niemand mogen achterlaten, geldt dit zeker ook voor een jonge generatie Syriërs die nu al vijf jaar verstoken zijn van degelijk onderwijs en integratie.’

‘De Syrische vluchtelingencrisis is het resultaat van zowel moreel als strategisch falen van de internationale gemeenschap’

In een recent rapport schrijft UNICEF dat twee miljoen Syrische kinderen geen normale toegang hebben tot hulp, dat 2,4 miljoen gedwongen op de vlucht zijn buiten Syrië, en dat 2,8 miljoen— of de helft van de —Syrische kinderen geen toegang hebben tot onderwijs.

In een andere workshop, georganiseerd door de Turkse burgerorganisatie Helsinki Citizens Assembly, werd vooral verwezen naar de nood aan een langetermijnvisie voor de Syrische vluchtelingen. ‘Humanitaire hulp lost noch de Syrische, noch de mondiale vluchtelingenkwestie op’, zegt Alex Alenikoff van de Columbia University. ‘De bootvluchtelingen in de Middellandse Zee zijn niet het typische vluchtelingenverhaal. Kijk naar de Palestijnen, de situatie in Kenia, Zuid-Soedan. De meeste vluchtelingen wereldwijd zitten in aanslepende situaties.’

‘We moeten eindelijk realiseren dat veel Syriërs in Turkije en Europa niet meteen zullen terugkeren’, aldus Emel Kurma van Helsinki Citizens. Ook zij pleitte ervoor om de Syrische vluchtelingen uit de humanitaire hulp te halen en te kijken naar inclusieve, kwaliteitsvolle integratie.

‘Wij zullen het uiteindelijk zijn die ons land gaan heropbouwen, niet jullie’, repliceerde de Syrische Mohammed Zamzam (22). ‘Als jullie in de toekomst een leefbare Syrische staat willen, is het in jullie eigen belang om in onze generatie te investeren.’

Maar in de eerste plaats gaat het om een vredesakkoord, vulde de Palestijns-Syrische Ahmed Saqer (17) aan: ‘We hebben vrede nodig, geen donaties of humanitaire visa.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.