Inheemse Latijns-Amerikanen zien paus als bondgenoot

‘We willen dat de boodschap van paus Franciscus gehoord wordt. De rechten van inheemse bevolkingsgroepen moet gerespecteerd en versterkt worden’, zegt Yuam Pravia, een vertegenwoordiger van het Misquito-volk in Zuid-Mexico.

Pravia, oorspronkelijk afkomstig uit Honduras, nam op 13 en 14 februari, voorafgaand aan het bezoek van de paus aan Chiapas, deel aan een bijeenkomst van inheemsen uit Latijns-Amerika in San Cristóbal de las Casas.

De bijeenkomst had als onderwerp ‘Laudato Si’, de vorig jaar gepubliceerde milieu-encycliek van de paus. De inheemse bevolkingsgroepen wijzen op hun recht land, territorium en bossen te beschermen. ‘We willen dat elk land de boodschap van de paus ter harte neemt’, zegt Pravia, die tevens de woordvoerder is van de niet-gouvernementele organisatie Masta, een inheemse volksbeweging.

Marginalisering

In Honduras en Nicaragua leven zo’n 280.000 Miskito-indianen langsheen de Caribische kust. Net als veel andere inheemse bevolkingsgroepen moeten ze vechten om hun identiteit, cultuur, territorium en natuurlijke rijkdommen te behouden. Na de onderdrukking door de Spaanse veroveraars en Europese kolonisten worden ze nu bedreigd door een ontwikkelingsmodel waarin ze worden gemarginaliseerd.

Het land van de Miskito is kwetsbaar voor de gevolgen van de klimaatverandering, zoals hevige neerslag, intense droogte, overstromingen en een stijgende zeespiegel. Die verschijnselen hebben gevolgen voor de landbouwproductie en veroorzaken ziekten.

‘De encycliek erkent de rechten en culturen van mensen gerespecteerd moeten worden’

De inheemse bevolkingsgroepen identificeren zich met de encycliek. Die spreekt niet rechtstreeks over inheemse bevolkingsgroepen, maar erkent dat ‘de rechten en culturen van mensen gerespecteerd moeten worden’ en verwijst daarbij naar ‘de ontwikkeling van sociale groepen via een historisch proces dat plaatsvindt binnen een culturele context.’

De paus veroordeelt milieuvervuiling, de niet-duurzame exploitatie van natuurlijke rijkdommen en een economisch model dat ongelijkheid versterkt.

Mijnbouwindustrie

In San Cristóbal, dat 900 kilometer ten zuiden van Mexico-Stad ligt, droeg paus Franciscus gisteren een mis op. De stad telt 200.000 inwoners, waarvan er volgens officiële cijfers 66.000 inheems zijn. San Cristóbal ligt in Chiapas, een van de armste staten van Mexico en het thuis van dertien verschillende inheemse bevolkingsgroepen.

Duizenden inheemsen kwamen bijeen voor de mis, die de paus opdroeg in drie inheemse talen. Na afloop was er een lunch met plaatselijke bisschoppen en vertegenwoordigers van inheemse gemeenschappen.

‘Het gaat niet alleen over de rechten van inheemse volken”

‘De encycliek heeft punten die overeenkomen met onze agenda en doctrine’, zegt Jorge Pérez, voorzitter van de Regionale Organisatie van Inheemse Volken in het Oosten van Peru. ‘Het gaat niet alleen over de rechten van inheemse volken, maar ook over de meer rechtvaardige en duurzame samenleving die de Rooms-Katholieke kerk voorstaat.’

Peru telt 54 verschillende inheemse bevolkingsgroepen, die leven in een gebied van 100.000 vierkante kilometer dat ze in eigendom hebben, en 100.000 vierkante kilometer waar ze geen officiële eigendomsrechten op hebben. De inheemse gebieden in Peru worden bedreigd door de olie- en mijnbouwindustrie, ontbossing en vervuiling.

Erkentelijkheid

Mexico is het Latijns-Amerikaanse land met de meest omvangrijke inheemse bevolking. Naar schatting is tussen de 11 en 30 procent van de 120 miljoen inwoners inheems. De officiële schatting is lager, maar die is gebaseerd op het aantal mensen dat inheemse talen spreekt. Net als in de rest van Latijns-Amerika, hebben inheemsen bevolkingsgroepen in Mexico te maken met discriminatie, marginalisering en plundering van de natuurlijke rijkdommen op hun land.

Pérez zegt dat de inheemse bevolkingsgroepen tijdens de bijeenkomst met de paus steun gevraagd hebben voor hun zaak. ‘Onze boodschap was er een van erkentelijkheid voor de verwijzing naar onze rechten, omdat de encycliek de hand uitstrekt naar inheemse volken. We hopen dat dat blijvend en effectief zal zijn, met duidelijk gedefinieerde doelen’, zegt hij.

Paus Franciscus is sinds vrijdag in Mexico en sluit zijn bezoek aan het land woensdag af.