Marleen Temmerman kandidaat om VN-Bevolkingsfonds te leiden

Door het plotse overlijden van de directeur van het VN-Bevolkingsfonds (UNFPA) moeten de VN op zoek naar een nieuwe directeur. Marleen Temmerman behoort tot de kanshebbers. We spraken met haar hierover in Maputo, Mozambique.

Begin juni overleed de 68-jarige dr. Babatunde Osotimehin, de Nigeriaanse diplomaat die het UNFPA leidde van 2011 tot zijn overlijden. Secretaris-generaal Gutteres wil zo snel mogelijk een vervanger aanduiden, gezien het belang van bevolkingsbeleid en de seksuele en reproductieve zorgen en rechten voor de duurzame ontwikkelingsdoelen. We vernamen in Mozambique dat de Vlaamse professor en ex-politica Marleen Temmerman tot de mogelijke kandidaten behoort.

Een topbenoeming binnen de Verenigde Naties is altijd een evenwichtsoefening, en in principe -of ten minste, volgens de traditie- gaat de toppost van het UNFPA naar een vertegenwoordiger van het Globale Zuiden. Het Ontwikkelingsprogramma (UNDP) wordt dan weer meestal geleid door een Europeaan, Unicef door een Amerikaan, … Dat maakt het voor een Belgische kandidate niet zo makkelijk, ook al wordt Temmerman –“Mama Daktari”- dankzij haar jarenlange praktijk en inzet voor Afrika binnen sommige kringen minstens als een semi-Afrikaanse gezien.

Latijns-Amerika zou in deze benoeming wellicht vooraan staan, maar anderzijds willen de VN die ongeschreven wetten liever kwijt. En wie kijkt naar de inhoudelijke competenties die van een directeur van UNFPA gevraagd worden, ziet uiteraard dat Temmerman, met haar lange carrière rond seksuele en reproductieve gezondheid en rechten, zowel op academisch vlak, binnen de politiek en bij ngo’s, als binnen multilaterale instellingen zoals de Wereldgezondheidsorganisatie, bijzonder goede papieren heeft.

Wij ontmoetten Marleen Temmerman in Maputo, Mozambique, in de marge van de reis die Vlaams minister-president Bourgeois in de regio maakt. We vroegen haar welke drie prioriteiten zij naar voren zou schuiven indien ze de kans zou krijgen het UNFPA te leiden.

Marleen Temmerman: ‘Eén. Mijn grote zorg is dat de hele wereld aan één zeel moet trekken om veel meer te doen aan gezinsplanning. Dat is niet alleen belangrijk voor de ontwikkelingskansen van meisjes en de gezondheid van moeders en kinderen, maar ook voor de hele familie, de gemeenschap, de samenleving. Het maakt een verschil op het vlak van bijdragen van vrouwen aan de economie en de maatschappij, en het heeft een grote impact op de ecologische uitdagingen van vandaag. De mogelijkheid van vrouwen om zelf te beslissen over hun seksualiteit en gezinsplanning is nog veel te marginaal in het denken over duurzaam ontwikkelen. Niet dat contraceptie alleen de planeet zal redden, maar de snelheid waarmee de bevolkingen in Kenia, Nigeria, Mozambique en veel andere Afrikaanse landen aangroeien is gewoon niet houdbaar. Men heeft het dan wel vaak over het jeugddividend, als een kans voor snelle ontwikkeling, maar het dreigt eerder uit te draaien op een jeugdramp, omdat er te weinig planning en beleid rond is. UNFPA moet daarom mét een mensenrechtenbenadering terugkeren naar zijn kernopdracht: gezinsplanning.’

‘Twee: Er is veel meer en veel betere afstemming nodig binnen het VN-systeem. Er zijn uiteraard meerdere organisaties die raken aan gezondheid en vrouwenrechten -je hebt UNFPA, UN Women, Unicef, Wereldgezondheidsorganisatie WHO, UNaids, … Het probleem is niet dat die organisaties een beetje overlappen, maar wel dat ze vaak met elkaar in concurrentie gaan, zeker rond thema’s die op een bepaald moment “goed in de markt” liggen -bijvoorbeeld vrouwenbesnijdenis, kindhuwelijken, … Die concurrentie is niet gezond voor de besteding van de schaarse middelen en voor de effectiviteit van hun acties en campagnes. Ook in dit kader zou ik dus pleiten voor een duidelijke afspraak dat gezinsplanning en seksuele en reproductieve rechten het terrein zijn dat vanuit de VN door UNFPA aangestuurd wordt.’

‘Drie: Er moeten voldoende middelen gemobiliseerd worden om het noodzakelijke werk rond seksuele en reproductieve gezondheidszorg te financieren. Die middelen staan meer dan ooit onder druk, onder andere als gevolg van het beleid van de Amerikaanse president dat organisaties en ministeries verplicht zich te onthouden van informatie over of steun voor abortus. Het zijn trouwens niet alleen de VS die tegengas geven op de engagementen die vroeger op de Wereldbevolkingstop in 1994 werden afgesproken.’

De functie van directeur van het UNFPA wordt niet via verkiezing, maar als aanstelling door de secretaris-generaal ingevuld. Verwacht wordt dat Antonio Guterres dit weekend de shortlist bekendmaakt, want hij zou tegen 6 september al rond willen zijn met de keuze. Indien Marleen Temmerman de shortlist haalt, zal de steun van landen of continentengroepen niet onbelangrijk zijn. Ze kan daarbij verwijzen naar onder andere het opvallende She Decides-initiatief dat in Brussel gelanceerd werd door onder andere Belgisch minister van Ontwikkelingssamenwerking De Croo. En tijdens zijn huidige bezoek aan Mozambique toonde ook Vlaams minister-president Geert Bourgeois zich bijzonder betrokken bij alle gezondheidsprojecten die raken aan seksuele en reproductieve rechten. Beide ministers hebben de kandidatuur ook al gesteund tijdens diplomatieke contacten.

Of die uitgesproken posities van Vlaanderen, België en Marleen Temmerman zelf in haar voordeel of nadeel zullen spelen, is op dit moment onduidelijk. In elk geval, zegt Temmerman, ‘is het minder belangrijk om je persoonlijk scherp en radicaal te profileren -ook al mag je dat uiteraard wel zijn- dan om vooruitgang op het vlak van gezondheid en gezinsplanning te realiseren. Dat heb ik wel geleerd door in Afrika te werken. Wie hard roept, is niet per se degene die voor de vrouwen, meisjes en gezinnen het meest gedaan krijgt. Natuurlijk zijn we tegen vrouwenbesnijdenis, alleen maak je daar geen einde aan door vanuit Europa met het vingertje te zwaaien, maar door samen te zitten met mannen en vrouwen in de gemeenschap en door de verandering van binnenuit te laten groeien.’

Wie meer wil lezen over de visie van Marleen Temmerman op gezinsplanning, seksuele en reproductieve rechten en de geopolitiek daarrond, kan daarvoor terecht in een interview uit 2014 (Marleen Temmerman: ‘Seksuele rechten liggen moeilijk, maar gezondheid is overal belangrijk).

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.