Nieuw Jaarverslag Mensenhandel: 'België mag niet op zijn lauweren rusten'

Het Federale Migratiecentrum stelde op 15 oktober zijn “Jaarverslag Mensenhandel” voor 2013 voor. Het centrum pleit voor een vlottere samenwerking tussen nationale en internationale actoren, een striktere controle van illegale geldstromen en een mensenrechtenbenadering bij de strijd tegen de internationale mensenhandel. ‘Mensenhandelaars zijn steeds gesofisticeerder geworden, het beleid moet dus evengoed gesofisticeerder worden.’

© France Dubois

‘Mensenhandel is een schending van de mensenrechten. Willen we die de wereld uithelpen, dan moeten we alle betrokken partijen mobiliseren en doen samenwerken. Illegale geldstromen onderzoeken verdient daarbij de prioriteit’

‘Mensenhandel is een schending van de mensenrechten. Willen we die de wereld uithelpen, dan moeten we alle betrokken partijen – nationaal en internationaal- mobiliseren en doen samenwerken. Illegale geldstromen onderzoeken verdient daarbij de prioriteit.’ Dat is de centrale boodschap die het Federaal Migratiecentrum op 15 oktober meegaf bij de presentatie van zijn ‘Jaarverslag Mensenhandel 2013’.

 

Het jaarverslag, een lijvig document van 124 bladzijden, zoomt in op de uitdagingen die de internationale mensenhandel aan ons land stelt. Het toont hoe seksuele en economische uitbuiting vandaag ook in ons land nog steeds springlevend is, en waarschuwt de Belgische politiek niet op zijn lauweren te rusten.

‘België staat aan de top in de bestrijding van de internationale mensenhandel en daar mogen we trots op zijn, maar om aan de top te blijven zijn bijkomende maatregelen nodig’, aldus directeur van het Federaal Migratiecentrum Jozef De Witte.

Het jaarverslag benadrukt het belang van ‘bruggen slaan’: bruggen tussen de overheid en slachtoffers van mensenhandel, tussen Europese parketten en politiediensten, en bruggen tussen alle niveaus die in België betrokken zijn bij de strijd tegen mensenhandel.

© France Dubois

Seksuele en economische uitbuiting

Tal van internationale netwerken zijn in België actief, en er is steeds meer sprake van grootschalige grensoverschrijdende prostitutienetwerken. Nigeriaanse, Bulgaarse, Roemeense en Thaïse netwerken gaan steeds professioneler en subtieler te werk, en buiten talloze meisjes seksueel uit via gedwongen prostitutie, schuldbinding, culturele chantage, drogeren, loverboys en zogenaamde win-winsituaties.

Mensenhandel met het oog op economische uitbuiting komt daarnaast ook voor in de meest uiteenlopende economische sectoren in België: de bouw, transport, schoonmaak, carwash, horeca, maneges, huishoudhulp, restaurants langs snelwegen, en de kleinhandel (bakkers, slagers en nachtwinkels).

© France Dubois

Kloof tussen vermoedelijke en geïdentificeerd slachtoffer

Het jaarverslag gaat in op de kloof tussen vermoedelijke en geïdentificeerde slachtoffers van mensenhandel. Deze kloof verloopt via een doorverwijzingsmechanisme voor slachtoffers om in het “slachtofferstatuut mensenhandel” terecht te komen, dat op haar beurt bestaat uit een detectie- en identificatiefase.

Personen die als slachtoffer van mensenhandel erkend worden kunnen onder bepaalde voorwaarden aanspraak maken op een verblijfstitel in België.

Er bestaan echter verschillende drempels die belemmeren dat alle slachtoffers van mensenhandel deze fasen volledig doorlopen en als slachtoffer van mensenhandel erkend worden door de overheid.

Feiten en slachtoffers van mensenhandel blijven vaak uit het zicht, terwijl slachtoffers van mensenhandel die wel opgemerkt worden door de eerstelijnsdiensten (federale en lokale politie en sociale inspectie) niet altijd als dusdanig worden gezien door deze diensten.

‘Bij de interceptie van slachtoffers moeten deze personen als mogelijke slachtoffers van mensenhandel beschouwd worden, niet als personen in illegaal verblijf die zo snel mogelijk gerepatrieerd moeten worden’

‘Bij de interceptie van slachtoffers moeten de eerstelijnsdiensten deze personen als mogelijke slachtoffers van mensenhandel beschouwen en niet als personen in illegaal verblijf die zo snel mogelijk gerepatrieerd moeten worden’, stelt het jaarverslag.

Een tweede drempel doet zich voor nadat mogelijke slachtoffers van mensenhandel als dusdanig zijn gedetecteerd door de eerstelijnsdiensten. Een magistraat moet vervolgens beslissen het slachtoffer al dan niet de mogelijkheid te bieden in het slachtofferstatuut mensenhandel te stappen, maar er is niet altijd evenveel belangstelling hiervoor bij de magistratuur.

Het is bovendien niet altijd even vanzelfsprekend voor een magistraat dergelijke beslissing te nemen, terwijl ook gevallen bekend zijn van personen die zich valselijk als slachtoffer presenteren om zo aan verblijfsdocumenten te raken.

Het slachtoffer van mensenhandel moet bovendien zelf in het statuut willen stappen, wat niet altijd even evident is. Factoren als angst voor de wraak van de handelaars, taalverschillen, psychologische afhankelijkheid van de vermoedelijke dader of een negatieve perceptie van politiediensten spelen hier een belangrijke rol in.

‘Het is verdomd moeilijk mensen te laten stilstaan bij hun situatie en te doen begrijpen dat ze uitgebuit worden. Uiteindelijk maakt de persoon wel zelf de keuze, je kunt ze niets verplichten’, zegt Wim Bontinck van de Dienst Mensenhandel van de Federale Gerechtelijke Politie.

© France Dubois

Cruciale rol gespecialiseerde centra

Bontinck wijst op het cruciale belang van het betrekken van de drie gespecialiseerde Belgische centra voor het begeleiden van slachtoffers van mensenhandel in dit overtuigingsproces.

Jozef De Witte stelt echter dat de overheid de verantwoordelijkheid voor de opvang, begeleiding en huisvesting van slachtoffers van mensenhandel uitbesteedde aan drie gespecialiseerde centra, maar dat de middelen hiervoor achterwege bleven.

Het jaarverslag heeft het over een ‘hardnekkige structurele onderfinanciering’ van deze centra, wat volgens Bontinck een kwestie van ‘politieke wil’ is.

© France Dubois

Focus op financiële onderzoeken en internationale samenwerking

‘Het is het geld dat telt voor mensenhandelaars. Ze trekken zich bovendien geen fluit aan van nationale grenzen, dus internationale samenwerking en informatie-uitwisseling is cruciaal’

Het Federaal Migratiecentrum pleit daarnaast voor een grotere focus op financiële onderzoeken van illegale geldstromen in de mensenhandel. Dat is volgens het centrum de beste manier om mensenhandelaars te vatten, netwerken te ontmantelen en slachtoffers beter te beschermen.

‘Het is het geld dat telt voor mensenhandelaars. Ze trekken zich bovendien geen fluit aan van nationale grenzen, dus internationale samenwerking en informatie-uitwisseling is cruciaal’, aldus De Witte.

Het is volgens De Witte van cruciaal belang dat het parket van bij de aanvang van een onderzoek illegale goederen in beslag kan nemen en verbeurd verklaren, vooraleer deze naar het buitenland verplaatst worden. De opbrengst hiervan kan onder meer gebruikt worden voor de compensatie van slachtoffers.

Het Federaal Migratiecentrum gaat in zijn jaarverslag ook in op de positie van slachtoffers van mensenhandel, en vraagt een kritische evaluatie van het slachtofferstatuut mensenhandel.

De Witte: ‘Er zijn verschillende slachtofferprofielen, maar er is slechts één slachtofferstatuut. Het statuut aanpassen aan hun profiel kan daarbij helpen. Zo heeft iemand die in een economisch uitbuitingsnetwerk verzeild raakt andere behoeften dan drugsverslaafde slachtoffers van seksuele uitbuiting.’

‘Beleid moet gesofisticeerder’

Het Federale Migratiecentrum waarschuwt beleidsmakers: ‘Mensenhandelaars zijn steeds gesofisticeerder geworden, het beleid moet dus evengoed gesofisticeerder worden.’ De Witte pleit daarom voor meer sensibilisering rond mensenhandel bij eerstelijnsdiensten en voldoende werkingsmiddelen voor de bestrijding van het fenomeen.

Hij wordt daarin bijgetreden door Wim Bontinck: ‘Er is de laatste jaren al veel goed werk geleverd, dat mag ook benadrukt worden. Het kan echter altijd beter, en ik heb het gevoel dat België teveel op zijn lauweren rust.’

© France Dubois

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2770   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2770  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.