Nieuw wetsvoorstel om buitenlandse spionnen te controleren

Kamerleden Stefaan Van Hecke (Groen), Benoît Hellings (Ecolo) en Zakia Khattabi (Ecolo) hebben op 3 november een wetsvoorstel ingediend om de controle op buitenlandse spionnen expliciet in de wet op de inlichtingendiensten (1998) op te nemen.

Daarnaast willen ze ook de Wet op de Bijzondere Inlichtingenmethoden (de zogenaamde BIM-wet van 2010 die onder meer het onderscheppen van telefoonverkeer of e-mails toelaat) wijzigen, door ‘inmenging van een buitenlandse inlichtingendienst in België’ in het toepassingsgebied op te nemen.

Buitenlandse inlichtingendiensten vergaren immers niet enkel informatie, ze ondernemen ook acties in België. ‘Deze variëren van het organiseren van betogingen tot (diplomatieke) beïnvloeding’, klinkt het in de toelichting van het wetsvoorstel.

Gevraagd om een reactie laat het Comité I, dat in opdracht van het parlement de Belgische inlichtingendiensten controleert,  weten dat het sinds 2006 reeds ‘diverse malen aanbevolen heeft om de wet aan te passen. De Belgische inlichtingendiensten moeten expliciet bevoegd worden om alle activiteiten van buitenlandse inlichtingendiensten op ons grondgebied op te volgen.’

Achter gesloten deuren

Vandaag (dinsdag 25 november) komt voor het eerst de nieuw samengestelde begeleidingscommissie van het Comité I samen. Sinds deze legislatuur gaat het om een Kamercommissie (voorheen was het een Senaatscommissie) die zowel de politie als de inlichtingendiensten controleert.

Nieuw is ook dat de commissieleden zullen beschikken over een veiligheidsmachtiging (slag om de arm: tenminste indien het voorstel van huishoudelijk reglement zoals goedgekeurd door de vorige meerderheid zou gestemd worden), waardoor ze voortaan inzage kunnen krijgen in geclassificeerde informatie. Daartegenover staat dat ze die informatie niet naar buiten mogen brengen. De begeleidingscommissie komt dan ook samen achter gesloten deuren.

In de nieuwe begeleidingscommissie zetelen namens de meerderheidspartijen Peter Buysrogge, Koenraad Degroote en Hendrik Vuye van N-VA, Franky Demon en Servais Verherstraeten van CD&V, Patrick Dewael van Open VLD en Daniel Ducarme en Philippe Pivin van MR.

Daarnaast is ook de oppositie structureel vertegenwoordigd: André Frédéric en voormalige justitieminister Laurette Onkelinx (PS), Karin Termmerman (sp.a), Stefaan Van Hecke (Ecolo-Groen) en Christian Brotcorne (cdH).

Boven de grenzen van meerderheid en oppositie

‘Op de agenda van de begeleidingscommissie vandaag staat onder meer de bespreking van het Jaarverslag 2013 van het Comité I. Daarin staat opnieuw de aanbeveling om buitenlandse geheime diensten te controleren’, zegt Stefaan Van Hecke. ‘Ik zal dit aangrijpen om het wetsvoorstel naar voor te schuiven en de andere partijen uit te nodigen om dit mee te ondersteunen. Als er positieve signalen komen, kan ik proberen om het snel op de agenda te krijgen.’

‘Als er duidelijk geen meerderheid is, heeft dat niet zo veel zin en zullen wellicht nog wat onderhandelingen nodig zijn. Maar ik hoop dat het Comité I positief zal reageren – ik sta trouwens open voor amendementen en aanpassingen mocht de tekst nog niet ideaal zijn.’

‘Een negatieve houding verwacht ik niet want het is een heel terechte vraag van Comité I die al werd gesteund door de begeleidingscommissie in de senaat. Dus ik hoop dat we dit boven de grenzen van meerderheid en oppositie snel kunnen stemmen.’

Spionnenspeeltuin

Sinds de verhuizing van de Navo van Frankrijk naar België in 1967 is Brussel een heus magneet voor buitenlandse spionnen. Inlichtingendiensten uit alle uithoeken van de wereld interesseren zich onder meer voor de Navo, de Europese instellingen, Belgische overheidsinstellingen, hoogtechnologisch onderzoek, radicale kringen en personen met buitenlandse roots die politiek actief zijn.  

In november 2009 peilde MO* naar het standpunt van de Belgische politieke partijen inzake de activiteiten van buitenlandse inlichtingendiensten. Herlees de standpunten hier.

Nvdr: de ‘slag om de arm’ is toegevoegd aan de eerste versie van dit artikel.