Oekraïens conflict doet tuberculose weer opflakkeren

‘De situatie met tuberculose was niet goed voor het uitbreken van het conflict en wordt alleen maar erger.’

De omstandigheden waarbij duizenden mensen dagelijks op de vlucht slaan en de aanvoer van geneesmiddelen ernstig is verstoord, zouden tot een stijging van het aantal nieuwe tuberculosegevallen kunnen leiden.

Masoud Dara, hoofd van het tbc-programma bij de Wereldgezondheidsorganisatie Europa, is er niet gerust op. ‘De situatie met tuberculose was niet goed voor het uitbreken van het conflict en wordt alleen maar erger.’ Oekraïne heeft op Rusland na het grootste tbc-probleem in Europa. Volgens officiële cijfers lijden 48.000 mensen er aan de ziekte en heeft tbc in 2013 meer dan 6000 levens geëist.

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie staat een op vier tbc-patiënten echter niet officieel geregistreerd. Bovendien kampt Oekraïne met resistente tuberculose, die veel moeilijker te behandelen valt dan gewone tbc.

Organisaties in de regio vrezen dat de ziekte meer levens zal eisen, omdat het door de gevechten onmogelijk is geworden om gevallen te identificeren, op te volgen en tijdig voor behandeling te zorgen indien nodig.

‘Er zijn aanwijzingen dat het aantal nieuwe gevallen van tbc zal toenemen. Tuberculosepatiënten hebben regelmatig medicijnen nodig, maar als de behandeling onderbroken wordt, en ze nergens zorg kunnen krijgen, bestaat het risico dat de ziekte zich verspreidt en dat er mensen sterven’, verklaart Dara.

‘We hebben momenteel geen gedetailleerde informatie over de precieze invloed van het conflict op de tbc-situatie in Oost-Oekraïne, maar we weten wel dat het invloed heeft op de inspanningen om tuberculose onder controle te houden.’

Ernstige ziekten

‘Na het conflict zullen we met zekerheid een piek zien in het aantal gevallen van alle vormen tbc.’

Artsen in Donetsk, een stad van een miljoen inwoners en het regionale bolwerk van pro-Russische separatisten, hebben aan humanitaire organisaties laten weten dat ze vrezen voor het lot van patiënten die behandeling nodig hebben.

Ole Solvang van Human Rights Watch, die in Oost-Oekraïne uitgebreid onderzoek heeft gedaan naar de impact van het huidige conflict op de volksgezondheid, getuigt: ‘Een ziekenhuisdirecteur in Donetsk vertelde dat zijn hospitaal een capaciteit heeft voor 1200 patiënten, maar dat er als gevolg van de oorlog maar 450 patiënten waren.’

Solvang denkt dat mensen bang zijn om te reizen en dus niet naar het ziekenhuis komen, dat ze geld willen uitsparen of dat velen de regio hebben verlaten vanwege het conflict. Zijn vrees is dat mensen met medische problemen zoals ernstige ziekten, momenteel niet de behandeling krijgen die ze nodig hebben.

Andere dokters waarschuwen dat de onderbrekingen in de aanvoer van geneesmiddelen, als gevolg van het conflict, een groter probleem kan worden dan het tijdelijk stopzetten van een tbc-behandeling. ‘Als je een tbc-patiënt slechts enkele medicijnen geeft van de volledige waaier geneesmiddelen die nodig zijn voor de behandeling, dan kan dat leiden tot de ontwikkeling van de veel gevaarlijkere resistente tuberculose’, zegt een van hen aan IPS.

Juriy Semionovitsj, een arts uit Donetsk, zegt dat de situatie onder controle is. ‘Er zijn momenteel 550 tbc-patiënten in de ziekenhuizen van Donetsk en Slavjansk. Ze krijgen de geneesmiddelen en de behandeling die ze nodig hebben. Nog eens 200 externe patiënten krijgen de middelen die ze nodig hebben.’

Anderen zijn veel pessimistischer. ‘Na het conflict zullen we met zekerheid een piek zien in het aantal gevallen van alle vormen tbc’, meent Natalia Chursina, onderdirecteur van het regionale tuberculoseziekenhuis in Donetsk.

Ondanks de verklaringen van Oekraïense functionarissen dat de gevechten in enkele weken voorbij kunnen zijn, achten experts de kans klein dat er snel een einde zal komen aan het conflict. In ieder geval is het onzeker hoe snel de medische hulpverlening zal normaliseren, en hoeveel tbc-patiënten hun behandeling hebben stopgezet of onderbroken.