'Ontwikkeling kan niet zonder aanpak belastingontwijking'

Vorige week circuleerde een kladagenda van de conferentie over Financing for Development (financiering voor ontwikkeling), die in juli in Addis Abeba zal plaatsvinden. Hier zal gesproken worden over de periode na 2015, wanneer de SDG’s de millenniumdoelstellingen (MDG’s) hebben vervangen.

In het binnenland gegenereerd overheidsgeld is een belangrijk item op deze agenda. Er is een passage over de behoefte aan meer samenwerking op het vlak van belastingen aangezien ‘er limieten zijn aan hoeveel regeringen individueel de belastingen kunnen verhogen in deze geglobaliseerde wereld.’

Lux- en SwissLeaks

Meer dan 130 landen, onder leiding van de G77 of de grootste groep van ontwikkelingslanden, vroegen om internationale samenwerking over belastingen als punt toe te voegen aan de agenda. Ze erkennen dat belastingsystemen een steeds grotere rol spelen in ontwikkeling.

De oproep komt er in het licht van Lux Leaks en Swiss Leaks, die recent hebben aangetoond hoe ‘s werelds grootste multinationals miljarden dollars aan belastingen hebben ontweken met deals in westerse belastingparadijzen.

Twee rapporten die ook vorige week verschenen, één van Oxfam en één van Tax Justice Network, behandelen de impact van dit soort belastingontwijking. ‘Het is eigenlijk een zeer belangrijke kwestie voor ontwikkelingslanden. Volgens het IMF zijn arme landen meer aangewezen op bedrijfstaksen dan rijke landen’, verklaart Catherine Olier, adviseur voor het EU-beleid bij Oxfam. ‘Het geld voor officiële ontwikkelingshulp alleen zal nooit volstaan om de SDG’s te financieren’, verduidelijkt ze. ‘Belastingen zullen zonder twijfel de meest duurzame en belangrijkste bron van financiering worden.’

Oxfam kijkt naar de Europese Commissie om de negatieve impact te analyseren die het belastingsysteem in een lidstaat kan hebben op andere Europese en ontwikkelingslanden, en om aanbevelingen te doen voor verandering.

Rijke elites

Terwijl ontwikkelingslanden openlijk pleiten voor meer samenwerking op het vlak van belastingen, is er nog niet veel steun gekomen van de OESO-lidstaten.

Nicholas Shaxson van Tax Justice Network verklaart aan IPS dat belastingparadijzen meestal rijkere landen zijn, maar dat ze zowel rijke als arme landen treffen. ‘Dit is geen kwestie meer van ontwikkelingslanden versus rijke landen. We moeten dit zien als een strijd tussen rijke elites en de rest.’

‘Puur juridisch zal iedereen het ermee eens zijn dat er iets schort aan het feit dat grote rijke multinationals grondstoffen ontginnen of winst maken in ontwikkelingslanden zonder belastingen te betalen’, zegt Shaxson.

Er staan biljoenen dollars aan overheidsgeld op het spel, schrijft hij in het recente rapport Ten Reasons to Defend the Corporation Tax. Want als de huidige trend zich voortzet, zo argumenteert Shaxson, zullen bedrijfstaksen nul worden in de komende twee tot drie decennia.

Oxfam van zijn kant meldde in januari dat alle rijkdom van de rijkste 1 procent van de wereldbevolking volgend jaar (in 2016) meer zal bedragen dan de alle rijkdom van de overige 99 procent, als er niets gebeurt om de huidige trend van stijgende ongelijkheid te stoppen.

Terwijl ontwikkelingslanden openlijk pleiten voor meer samenwerking op het vlak van belastingen, is er nog niet veel steun gekomen van de OESO-lidstaten, waaronder de Europese landen en de VS, besluit Olier.

Lees ook de briefing van 11.11.11 over het onderwerp: 2015, ook een scharnierjaar voor de financiering van ontwikkeling.