Slaagt Argentijns oud-president Cristina Fernández in een comeback?

Ze lijken elkaars perfecte vijand. Ze beschuldigen de ander ervan verantwoordelijk te zijn voor Argentiniës problemen en lijken zich op hun best te voelen wanneer ze het tegen elkaar kunnen opnemen.

Dat gebeurt al snel. De centrumrechtse president Mauricio Macri en zijn centrumlinkse voorganger Cristina Fernández komen elkaar tegen op 22 oktober bij de parlementsverkiezingen. Zaterdag kondigde Fernández aan dat ze dan senator wil worden. Het wordt gezien als een test voor de presidentsverkiezingen van 2019.

Fernández, die bij de machtsoverdracht in december 2015 weigerde Macri het presidentiële lint om te doen, zal senaatskandidaat zijn voor de provincie Buenos Aires, het belangrijkste district van het land, met ongeveer 40 procent van de kiezers.

Volgens veel analisten had Macri op deze zet gerekend. Hij wil van de komende verkiezingen een populariteitspoll maken. De Argentijnen moeten dan kiezen tussen zijn regering en de Kirchnerjaren, een periode die twaalf jaar duurde, met de regeringsperiode van Fernández’ overleden echtgenoot Néstor Kirchner erbij opgeteld.

Volgens veel analisten had Macri op deze zet gerekend. Hij wil van de komende verkiezingen een populariteitspoll maken.

De president schoof in Buenos Aires onderwijsminister Esteban Bullrich naar voren, iemand met een relatief laag profiel.

Het belang van deze gedeeltelijke verkiezingen – een derde van de Senaat en de helft van het Huis van Afgevaardigden wordt vernieuwd – is vooral symbolisch.

Gezien het beperkte aantal zetels dat op het spel staat, zal het huidige politieke landschap niet veranderen. In het Huis van Afgevaardigden is de versnippering groot, in de Senaat domineert de oppositie.

Verdacht van corruptie

Sinds Cristina Fernández in december de fakkel doorgaf, is ze in het nieuws gebleven. Er lopen verschillende onderzoeken naar vermeende corruptie. In drie onderzoeken is ze verdachte, in een daarvan kan ze snel vervolgd worden.

In drie corruptie-onderzoeken is Cristina Fernández verdachte, in een daarvan kan ze snel vervolgd worden.

Zelf noemt ze het ‘een vervolging door gerecht en media zonder voorgaande’, zoals ze aan federaal rechter Claudio Bonadio schreef. Die houdt haar verantwoordelijk voor onder meer witwaspraktijken en onderhandelingen die niet verzoenbaar zijn met het openbaar ambt.

Volgens Bonadio zijn ook de kinderen van Fernández en Kirchner, Florencia en Máximo, betrokken. Máximo Kirchner is parlementslid.

Ook Macri trekt gehavend naar deze verkiezingen. Goede economische resultaten kan hij niet voorleggen. Sinds hij anderhalf jaar geleden aantrad is de koopkracht van de Argentijnen met bijna 6 procent gedaald.

De werkloosheid steeg in het eerste kwartaal van 2017 naar 9,2 procent, tegenover 7,6 procent in het voorgaande kwartaal. Ongeveer een derde van de Argentijnen werkt in de informele economie.

Macri wijst met de vinger naar Fernández en Kirchner. De corruptie en het economische beleid tijdens hun regeerperiodes zijn ervoor verantwoordelijk dat een derde van de Argentijnen nog altijd in armoede leeft, zegt hij.

Begin vorige maand zei hij dat zijn voorganger ‘het land gehypothekeerd heeft’.

Koopkracht

‘Een deel van de samenleving staat achter de Kirchner-jaren’, zegt socioloog Eduardo Fidanza, analist bij de belangrijke opiniepeiler Poliarquía. ‘Vanuit een rampzalige situatie is toen de koopkracht van de mensen sterk gegroeid en bereikte de consumptie een hoog peil, ondanks drie of vier jaar economische stilstand. Een ander deel van de samenleving vindt dat de moeilijke situatie vandaag het gevolg is van beslissingen die toen zijn genomen. Die mensen zijn ervan overtuigd dat de huidige koers naar een betere toekomst leidt. Het is niet duidelijk hoe groot beide groepen zijn. Dat gaan deze verkiezingen duidelijk maken.’

Volgens de opiniepeilingen scoort Cristina Fernández sterk in de voorsteden die het verst van het centrum van Buenos Aires zijn verwijderd. Daar wonen de mensen die het economisch het zwaarst hebben. De rijkere hoofdstadsbewoners moeten niets hebben van de oud-president.

‘Zeer invloedrijke ondernemers gaven ons te kennen dat ze bang zijn dat Cristina deze verkiezingen wint’, zegt Fidanza. ‘Het is moeilijk hen duidelijk te maken dat het alleen maar parlementsverkiezingen zijn en dat ze in 2019 moeilijk opnieuw president kan worden aangezien veel mensen niets van haar moeten hebben.’

Peronistische Partij

Compromiso por el Cambio (“Engagement voor Verandering”), de partij die Macri oprichtte na de financiële instorting van 2001, is de enige partij die in heel het land kandidaten naar voren schuift met eenzelfde programma. In de meeste provincies trekt de partij naar de kiezer met Unión Cívica Radical (“Radicale Burgerunie”) als kleinere partner, historisch een van de twee grote partijen van het land.

De andere grote partij is de Peronistische Partij (officieel de Partido Justicialista), in 1946 door drievoudig president Juan Domingo Perón opgericht. Deze partij voerde het Front voor de Overwinning (Frente por la Victoria) aan dat Kirchner en Fernández aan de macht bracht.

De Peronistische Partij is nu sterk versnipperd en heeft geen nationale leider. Om interne concurrentie te vermijden trekt Fernández zelfs onder een andere vlag naar de kiezer. Ze richtte een nieuwe coalitie op die ze Unidad Ciudadana (Burgereenheid) noemde.

De peronistische kandidaat voor Buenos Aires wordt Florencio Randazzo, minister van Binnenlandse Zaken in de regering-Fernández. Die wordt op 22 oktober dus een van haar tegenstanders.