Passief bouwen: wie betaalt de rekening?

Sinds het wegvallen van een reeks groene premies, is de drempel voor duurzaam bouwen flink opgetrokken. Duurzaam is duur en ook voor de bouwheer is het crisis.  Maar door samenwerking kunnen hier en daar obstakels worden weggewerkt. Op de PassiveHouse-beurs in Tour & Taxis, op 12,13 en 14 september, komt u er alles over te weten.

  • Roger Reuver (CC BY 2.0) ‘Sinds een aantal fiscale voordelen zijn weggevallen, merken we een terugval maar de bezorgdheid omtrent de komende energieschaarste brengt het thema weer helemaal aan de orde.’ Roger Reuver (CC BY 2.0)
  • © Project² / Bermaso © Project² / Bermaso

De meest duurzame energie is deze die uitgespaard wordt. Passief- of lage energiewoningen zijn daarom het antwoord in de gebouwensector. Toch kent passiefbouw geen echte doorbraak. De PassiveHouse-beurs wil daar wat aan doen. Anne De Smet van Passiefhuis- Platform: ‘Sinds een aantal fiscale voordelen zijn weggevallen, merken we een terugval maar de bezorgdheid omtrent de komende energieschaarste brengt het thema weer helemaal aan de orde.’

Onder de standhouders zijn zowel ontwerpers als producenten. Je kan er kennismaken met concrete bouwtechnieken en al je vragen voorleggen aan experts in het vak. Bij de beurs hoort bovendien een magazine dat opgevat is als een infobrochure om thuis alles nog eens rustig uit te pluizen.

Om de Europese doelstellingen voor energie-efficiëntie en CO2 reductie te halen, moeten we minder verbruiken

Europa dicteert, gelukkig

Het zal ook wel moeten, energie sparen. Vanaf 2016 stopt de gratis 100 kWh levering, waar elk Vlaams gezin sinds 2003 recht op heeft. Ook om de Europese doelstellingen voor energie-efficiëntie en CO2 reductie te halen, moeten we minder verbruiken. De 20 procent reductie van CO2 wordt opgetrokken naar 30 procent tegen 2030.

Vlaanderen vertaalde dit in de zogenaamde BEN-norm, waaraan tegen 2021 alle nieuwbouw moet voldoen. BEN staat voor bijna energieneutraal, terwijl de energie die toch moet aangekocht worden, moet komen uit hernieuwbare bronnen.

Bestaande gebouwen moeten tegen 2050 door renovatie een CO2 reductie realiseren van 88 tot 91 procent en dus ook bijna energieneutraal zijn. De BEN-norm staat tegenover een specifiek E-peil: een BEN-woning of appartement moet een E-peil hebben van E30 of lager, een BEN-school of kantoor een E-peil van 40 of lager.

Klimaatplan als springplank

Dat alles aan de individuele bouwheer overlaten, is niet evident. Een passiefhuis-beurs kan je wegwijs maken en informeren, maar om plannen om te zetten in werkelijkheid, is er meer nodig. Het helpt bijvoorbeeld wanneer een stad of gemeente een duidelijk klimaatplan heeft. Zo heeft Antwerpen, net als een aantal andere Vlaamse steden, een klimaatplan om, in lijn met Europa, tegen 2020 20 procent minder CO2 uit te stoten, 20 procent meer energie-efficiënt te zijn en 20 procent van zijn energie uit hernieuwbare bronnen te halen. Tegen 2050 wil Antwerpen CO2 neutraal zijn. Ook de burgemeestersconventant, die de stad ondertekende, impliceert een klimaatplan.

Momenteel is het stadsontwikkelingsproject de Cadixwijk, op het Eilandje, in volle ontwikkeling. Nu wonen daar een paar honderd mensen, maar de wijk zou moeten uitgroeien tot zo’n 4000 bewoners. De gronden van de Cadixwijk die eigendom zijn van de overheid, worden in dit project verkocht “onder voorwaarden”, voorwaarden die betrekking hebben op leefbaarheid en duurzaamheid, zoals watergebruik en energieprestaties. Er zullen zowel huizen als appartementen komen en een deel zal bestemd zijn voor sociale huisvesting.

De passiefnorm halen die sociale woningen niet, wel de norm van een lage energiewoning, legt een kenner uit. ‘Sociale huisvesting krijgt zijn middelen van de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) en die voorziet wel in subsidies voor zonneboilers en geothermische warmteboilers, maar niet voor passiefbouw.’ Bovendien, merkt de expert op, echte passiefwoningen zijn misschien niet wenselijk in sociale woningbouw, omdat het nog steeds “woningen met een handleiding” zijn en ingewikkeld te bedienen. Maar de huurder strijkt in dit geval wel de winst op van te wonen in een energiezuinige woning, met een lagere energiefactuur.

Kennis delen en krachten bundelen

Als je als particulier voldoende overtuigd bent om te investeren in een lage-energiewoning of passiefhuis- je haalt de meerkost het er wel weer uit via de energiefactuur- dan kan je bij diverse banken een groene lening aanvragen. Belfius en Triodos Bank geven bijvoorbeeld goedkopere kredieten voor woningen die aan de BEN norm beantwoorden. Maar: geld lenen kost ook geld. Bovendien is dit aanbod gericht op individuele gezinnen, terwijl er steeds meer gezamenlijke projecten groeien bijvoorbeeld voor co-housing, waarvoor een traditionele bank niet altijd de gepaste producten in de aanbieding heeft.

De vzw Leuven Klimaatneutraal wil daar wat aan doen, door op zoek te gaan naar alternatieven voor gezamenlijke projecten, hetzij voor co-housing, hetzij voor renovatie van bestaande woonwijken naar lage-energiewoningen.

De vzw Leuven Klimaatneutraal 2030 werd eind 2013 door een 60-tal Leuvense spelers opgericht. Doel is informeren en sensibiliseren, maar ook oplossingen mogelijk maken. Zo gaat de vzw met haar intussen meer dan 160 partners op zoek naar alternatieven voor de financiering van gezamenlijke energie-efficiënte projecten, zoals co-housing- en renovatieprojecten van bestaande woonwijken naar lage-energiewoningen. Immers, 60 procent van de huidige CO2-uitstoot is afkomstig van gebouwen (verwarming en koeling), een hoofdprioriteit in de strijd tegen de klimaatverstorende broeikasgassen dus.

Katrien Rycken is ingenieur-architecte en coördineert het traject van Leuven Klimaatneutraal 2030. Later dit jaar zullen de eerste 18 partners van de vzw Leuven Klimaatneutraal 2030 hun klimaatactieplan indienen en hun engagement toelichten om CO2 te reduceren op korte, middellange en lange termijn, vertelt Rycken. Daar zijn instanties bij zoals Stad Leuven, Autonoom Gemeentebedrijf Stadsontwikkeling Leuven (AGSL), KU Leuven met zijn studentenhuisvesting maar ook projectontwikkelaars, bedrijven en verenigingen. Voor de Stad Leuven horen bij die intenties onder meer het evalueren en zonodig bijsturen van de geldende wet- en regelgeving die duurzaam wonen stimuleert. AGSL belooft binnen dat engagement dan weer experimenten op te nemen rond co-housing.

Ook in november vindt een eerste “Werfvergadering LKN2030” plaats rond een twintigtal concrete klimaatprojecten waartoe ook de collectieve renovaties behoren. Katrien Rycken: ‘Het gaat over het collectief renoveren van eenvormige wijken met een kwetsbare doelgroep, en het collectief renoveren van een groep -niet per se fysiek aangrenzende- woningen, waarvan de bewoners geïnteresseerd zijn in renovatie en of isolatie maar nog drempels te overwinnen hebben om hun plan te realiseren. We brengen de verschillende drempels (organisatorisch, financieel, technisch, psychologisch, ..) in kaart en werken deze stapsgewijs weg. Ook de specifieke hindernissen die gekoppeld zijn aan de verhuurmarkt en sociale woningen worden meegenomen.’

Deze projecten worden niet zuiver opgezet door projectontwikkelaars, maar door een consortium van betrokken Leuvense spelers: uit de stadsorganisatie, de provincie, de bouwsector, de bankensector, de wetenschappelijke wereld (architecten, studiebureau’s, kennisinstellingen) en de sociale sector (samenlevingsopbouw en sociale leningen). Katrien Rycken: ‘Ook opvallend is dat er steeds meer samenwerking is tussen de verschillende centrumsteden die met zo’n klimaatneutraal-plan werken om netwerken te vormen en ervaringen te delen, zodat we sneller kunnen evolueren naar volwaardige antwoorden op de klimaatuitdagingen waarvoor onze steden staan.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Latijns-Amerika & ecologie
    Alma De Walsche schrijft over ecologische thema’s, van klimaat- en energiebeleid, over landbouw- en voedsel tot transitie-initiatieven en baanbrekers. Ze volgt al enkele decennia Latijns-Amerika, met een speciale focus op de Andeslanden.

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.