‘Publicatie van CIA-folterrapport alleen volstaat niet’

Hoewel de mensenrechtengroepen verheugd zijn dat het Comité voor Inlichtingendiensten van de Amerikaanse Senaat het rapport openbaar heeft gemaakt, vragen ze bijkomende voorzorgsmaatregelen om te voorkomen dat de Amerikaanse overheid ooit nog de folterpraktijken zal gebruiken die in het rapport staan.

Anthony Romero, directeur van mensenrechtenorganisatie ACLU, vraagt onder andere de aanstelling van een speciale openbare aanklager voor het vervolgen van mensen die de zogeheten “verfijnde ondervragingstechnieken” toepasten op terrorismeverdachten.

Ook Amnesty International eist maatregelen. ‘De Amerikaanse overheid moet de daders van deze mensenrechtenschendingen berechten’, zegt de regionale directeur Erika Guevara.

Ondoeltreffend

Het rapport beschuldigt de CIA niet alleen van het toepassen van folterpraktijken maar ook van het misleiden van de Amerikaanse regering.

De CIA verzweeg dat ze veelvuldig gebruik maakte van waterboarding, slaapdeprivatie, dwangvoeding en het urenlang laten staan van verdachten op gebroken voeten of benen.

In één geval stierf een verdachte aan onderkoeling, in een ander geval werd een belangrijke verdachte zo zwaar gefolterd dat enkele CIA-agenten hun overplaatsing vroegen als de praktijken niet zouden stoppen.

De belangrijkste conclusie van het rapport is dat de ondervragingstechnieken ondoeltreffend waren, in tegenstelling tot wat sommige voormalige Amerikaanse leiders zoals vicepresident Dick Cheney beweerden.

Volgens het rapport konden zeven van de 39 ondervraagden die gefolterd werden uiteindelijk geen informatie geven en had de rest van hen al info gegeven, voorafgaand aan de wrede behandeling.

Huidig CIA-directeur John Brennan geeft toe dat er fouten zijn gemaakt bij het vasthouden en ondervragen van de terrorismeverdachten. ‘De grootste problemen kwamen voor in het begin omdat de CIA zonder voorbereiding begon met het wereldwijd opsporen en ondervragen van verdachten’, zegt hij.

Toch verdedigt hij het gebruik van de gebruikte ondervragingstechnieken. Volgens een CIA-rapport heeft één van de ondervragingen geleid tot het onthullen van de schuilplaats van Osama Bin Laden.

Vertrouwensbreuk

Hoewel sommige Republikeinse politici vinden dat de onthulling van het rapport een ‘operatie is om de regering-Bush in diskrediet te brengen’, vinden andere leidende politici uit dezelfde partij het rapport een goede zaak.

‘Dit document beschrijft praktijken die niet alleen ondoeltreffend zijn, maar ook wereldwijd afbreuk doen aan de goede reputatie van de VS’, zegt senator John McCain.

De ex-presidentskandidaat, die tijdens de Vietnamoorlog zelf slachtoffer werd van folteringen, eist al lange tijd een wet die folterpraktijken definitief verbiedt. McCain wordt daarin bijgetreden door mensenrechtengroeperingen zoals Human Rights First. ‘De Amerikaanse regering en het Congres moeten samenwerken om zulke wetten door te voeren’, zegt directrice Elisa Massimino.

Volgens de mensenrechtenorganisatie Physicians for Human Rights (PHR) ondermijnen de “verfijnde” ondervragingstechnieken ook het vertrouwen in mensen die normaal verantwoordelijk zijn voor gezondheidszorg. ‘Dokters en psychologen hebben hun kennis gebruikt om verdachten te dwingen tot een bekentenis. Ze ondermijnen daarmee het vertrouwen in hun beroep en de reputatie van de VS op vlak van mensenrechten. Deze fouten kunnen alleen rechtgezet worden als deze mensen wettelijk aansprakelijk worden gesteld’, besluit PHR-directeur Donna McKay.