Recht op een rapport, ook voor niet-Belgen

Steeds vaker worden Belgische scholen, klassen en leerkrachten geconfronteerd met leerlingen die hun schooljaar abrupt moeten stopzetten omdat hun asielaanvraag werd afgekeurd. Dat botst absoluut met ons recht op onderwijs, zeggen de vier Vlaamse onderwijskoepels, samen met leerkrachten, juristen en de Vlaamse kinderrechtencommissaris.

Het Technisch Berkenboom-Instituut, Sint-Niklaas, de vooravond van Wereldvluchtelingendag.
Terwijl vluchtelingenorganisaties zich klaarstomen voor de fairplay-acties van Wereldvluchtelingendag en een karavaan vluchtelingen en actievoerders oprukt naar Brussel, zet Berkenboom haar poorten open voor de pers. Samen met de Vlaamse kinderrechtencommissaris, de vier onderwijskoepels en leerkrachten trekt de school aan de alarmbel.

Ze willen samen een signaal uitzenden nu de politieke wereld volop in onderhandeling is over nieuwe regeerakkoorden. De initiatiefnemers maken zich namelijk ernstig zorgen over de garantie van het recht op onderwijs voor alle leerlingen, met name leerlingen zonder wettige verblijfsvergunning. Steeds vaker worden scholen, klassen en leerkrachten geconfronteerd met leerlingen die hun schooljaar abrupt moeten stopzetten omdat hun asielaanvraag werd afgekeurd.

De locatie is niet toevallig. Twee leerlingen van Berkenboom, een school met 15 jaar ervaring in OKAN of onthaalonderwijs voor anderstaligen, zagen dit jaar hun asielaanvraag afgekeurd. Al sinds einde 2013 hangt de mogelijke verwijdering als het zwaard van Damocles  boven hun hoofd, klinkt het. ‘Dat weegt mentaal ontzettend door, in de eerste plaats voor de leerlingen zelf — twee Afghaanse zussen, in de tweede plaats voor de betrokken leerkrachten en de medeleerlingen.’

Bezorgdheid neemt toe

‘We merken een toename van verontwaardigde reacties over kinderen en jongeren die van school worden gehaald’, zegt kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen. ‘Via onze klachtenlijn horen we steeds vaker bezorgde vragen van schooldirecties, leerkrachten en ouders over leerlingen die tijdens het schooljaar uitvallen als gevolg van een negatieve beslissing in hun verblijfsprocedure.’

Vanobbergen vraagt aandacht voor de maatschappelijke positie van kinderen en jongeren met een langdurig verblijf en specifiek van niet begeleide minderjarigen (NBMV).  ‘Al te vaak zien we hoe jongeren, zodra ze achttien worden, afgesneden worden van alle rechten die ze voordien genoten. Het belang van de jongere moet primeren boven dat van een snelle uitvoering van ons uitwijzingsbeleid.’

Koepels

‘Positief is dat België het recht op onderwijs garandeert, en dat OKAN werd gelanceerd om ook kinderen zonder papieren toegang tot onderwijs te verschaffen’, aldus Raymonda Verdyck van het GO!. ‘Maar daar stopt het positieve verhaal. We zien dat heel veel jonge mensen hun kansen gefnuikt zien om hun onderwijsparcours af te ronden. Dat kan niet.’

Mieke Van Hecke (VSKO) benadrukt de kansen die onderwijs kan bieden voor jonge mensen die, met een vluchtverhaal, toch al een zware rugzak hebben. ‘We komen uitdrukkelijk niet tussen in het asielbeleid, doen geen uitspraken over bepaalde beslissingen – ieder zijn rol. Maar we vinden wel dat, indien kinderen of jongeren teruggestuurd worden, we in die rugzak ook positieve en verlichtende bagage kunnen meegeven.’

(C) Dieter Telemans

recht op Belgisch onderwijs

Van Hecke benadrukt ook dat de school een veilige omgeving moet blijven. ‘We zien vaak dat mensen zonder papieren hun kinderen wel willen maar niet durven naar school sturen, uit angst dat ze verwijderd zullen worden. De rol van de school en van onderwijs is net zo belangrijk om kinderen vertrouwen en een houvast te geven. We zijn er als samenleving niet bij gebaat om de kinderen en jongeren nutteloos op straat te laten rondhangen.’

Leerkrachten voor een kinderpardon

Leerkrachten die zich verenigden in de actiegroep Zonderwijs willen verder gaan. Ze voeren actie voor een kinderpardon, naar Nederlands model. ‘We nemen een explicieter standpunt in, stellen het belang van het kind voor het belang van papieren’, zegt OKAN-leerkracht Ine Lanckrit. ‘Te vaak worden we geconfronteerd met het feit hoe perfect geïntegreerde leerlingen die hier langdurig verblijven, plots kansen worden ontnomen. Als er al sprake moet zijn van een uitwijzingsbeleid, vragen we dat dit zo humaan mogelijk verloopt.’

Zelf kent ze de twee Afghaanse zussen die dreigen uitgewezen te worden, goed. ‘Ik zie hen echt niet terugkeren naar en functioneren in Afghanistan. Ze zijn intussen zo westers. En wat zouden ze overigens doen met een diploma haartooi en kinderverzorging?’

Regelgeving moet duidelijker

Zowel de kinderrechtencommissaris als de onderwijskoepels vragen een betere regelgeving die garandeert dat leerlingen minstens hun schooljaar kunnen beëindigen. ‘Ik maak me sterk dat de volgende regering dit niet naast zich kan neerleggen’, zegt Vanobbergen. ‘De regering kan dit niet meer onder de mat vegen als anekdotiek, getuige stijgende vragen over deze problematiek.’

(c) Woodleywonderworks

 

Nu is de wetgeving te flou, klinkt het. Het recht op onderwijs is nochtans een grond- en een voorrangsrecht, zegt hoogleraar Jan De Groof. ‘Recht op onderwijs is cruciaal voor het zelfontplooiing en ontwikkeling. Dat is ook zo opgenomen in het internationaal recht.’ In de Belgische grondwet werd het recht op onderwijs, onder meer via de leerplicht vanaf zes jaar vastgelegd. De formele onderwijswetgeving is echter niet expliciet over de wettigheid van het verblijf van vreemdelingen als voorwaarde voor hun toegang tot onderwijs. ‘Concreet’, aldus De Groof, ‘maakt onze grondwet het toch mogelijk om een onderscheid te maken tussen Belgen en niet-Belgen. Dat botst met de plicht tot gelijke behandeling.’

Senator Nahima Lanjri (CD&V) gelooft niet in een kinderpardon, ‘het Nederlandse model was een mislukking en leidde tot valse  hoop en frustraties. Ze is ook niet overtuigd dat een wettelijke verankering nodig is. ‘We moeten voorzichtig zijn omdat dit ook een deur kan openzetten naar mogelijk misbruik. Want wat doe je met iemand die in juni aankomt en een negatieve beslissing krijgt in september?’

‘Ik onderschrijf absoluut de idee dat kinderen niet verantwoordelijk zijn voor de daden van hun ouders en ik onderschrijf eveneens het recht op onderwijs. Maar ik geloof eerder in een richtlijn die duidelijk formuleert dat leerlingen die bijvoorbeeld halverwege het jaar zijn, hun schooljaar kunnen voltooien. Voor NBMV willen wij heel specifiek een stuk verder gaan. Die moeten de kans krijgen om hun volledige opleiding te voltooien, ook als dat betekent dat ze een nieuw schooljaar moeten beginnen.’

 

Extra info:

www.zonderwijs.be

http://www.mo.be/dossiers/kinderpardon

 

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.