Een maand voor de Spelen kampt Rio nog met heel wat problemen

De Braziliaanse overheid heeft de staat Rio de Janeiro 895 miljoen dollar geleend om de kosten voor de veiligheid op de Olympische Spelen te dekken. Dat schrijft de Britse krant The Guardian. Volgens de Amerikaanse krant The New York Times had de staat al een schuld van meer dan twintig miljard dollar bij de federale overheid en tien miljard dollar bij publieke banken en internationale instanties om uit de economische crisis te geraken.

De staat heeft de noodtoestand uitgeroepen op 17 juni. Volgens de gouverneur van Rio de Janeiro, Francisco Dornelles, is de financiële crisis zo ernstig dat de publieke veiligheid, gezondheid, onderwijs, mobiliteit en het afvalbeheer totaal kunnen instorten. Daardoor moet de staat de publieke diensten rantsoeneren en komt het bestuur in aanmerking voor noodhulp van de Braziliaanse federale overheid. Zulke maatregelen worden normaal enkel genomen bij overstromingen of aardbevingen, schrijft The New York Times.

Crisis

‘Ik ben optimistisch over de Spelen, maar ook realistisch’, zegt gouverneur Dornelles in de Braziliaanse krant O Globo. ‘We kunnen geweldige Spelen hebben, maar als bepaalde maatregelen niet worden genomen, kan het een grote mislukking worden.’ Hij maakt zich vooral zorgen over de veiligheid en het transport, schrijft Associated Press. De extra financële steun zal dan ook vooral dienen voor de versterking van de politie en de dienstverlening van de metro.

‘Zelfs in tijden van crisis blijven we doorgaan.’

Volgens Eduardo Paes, burgemeester van Rio de Janeiro, zal de financiële situatie geen gevolgen hebben voor de voorbereidingen van de Spelen. ‘De stad doet het goed op financieel vlak’, zegt hij in The Guardian. ‘Zelfs in tijden van crisis blijven we doorgaan.’

De economische crisis in Brazilië is het gevolg van de dalende olieprijzen en de hoge lonen voor de overheid, maar ook van de extra uitgaven voor de Olympische Spelen. Bovendien werkt de politieke crisis de economische moeilijkheden in de hand. Zo moest president Dilma Rousseff aftreden op 12 mei nadat ze beschuldigd was van corruptie. Door de politieke problemen is het land tot stilstand gekomen. Hervormingen en andere belangrijke beslissingen over infrastructuurprojecten worden uitgesteld. De onzekerheid ontmoedigt mogelijke investeerders.

Onder constructie

Volgens de Braziliaanse journaliste Vanessa Barbara ziet Rio de Janeiro er momenteel nog uit als één grote bouwwerf. Bijna alle gebouwen voor de Spelen zijn nog onder constructie en veel mensen lijken er niet mee bezig te zijn. De werken gaan traag vooruit en de arbeiders weten zelf niet hoe het zal aflopen, zegt Barbara in The New York Times.

De journaliste heeft weinig vertrouwen in de opbouw. Zo konden de organisatoren van de volleybalarena in Copacabana eerst niet de juiste milieuvergunningen krijgen. Bovendien leed de constructie schade door de golven. De zandbarrière die arbeiders aanlegden ter bescherming voor de golven, maakt het makkelijker voor criminelen om toeristen te overvallen. Een wielerbaan die wel tijdig was afgewerkt voor de Spelen, is ingestort. Daarbij kwamen twee mensen om het leven.

Zikavirus

Volgens Leonardo Picciani, de minister van Sport, is bijna alles klaar. Hij is niet ongerust over de politieke en economische onzekerheid, schrijft The Guardian. Ook over het zikavirus maakt hij zich niet al te veel zorgen. Volgens hem zijn er genoeg preventieve maatregelen genomen. 150 vooraanstaande dokters en wetenschappers hadden in een open brief gevraagd om de Spelen te verplaatsen of uit te stellen door de epidemie. Ook verschillende atleten hebben al laten weten dat ze de Spelen zullen overslaan door het virus.

Volgens de Brazilianen is het zikavirus echter niet de grootste zorg, want augustus is in Brazilië een wintermaand, zegt journaliste Vanessa Barbara. Er zullen dus minder muggen zijn door het drogere en koelere weer. Het is bovendien tien keer waarschijnlijker om neergeschoten of verkracht te worden dan het virus op te lopen volgens een Braziliaans onderzoek.

Gevaar van drugsdealers en politie-eenheden

Volgens Barbara is de veiligheid van de atleten en toeristen die naar de Olympische Spelen in Rio komen een groot probleem. Er is weinig informatie beschikbaar voor de toeristen om de juiste straten te vinden en het openbaar vervoer te gebruiken, zeker als ze geen Portugees spreken. Dat maakt het moeilijk voor de bezoekers om in veilige gebieden te blijven, zegt Barbara.

Conflicten tussen drugdealers en schietpartijen maken de stad onveilig. Dit jaar zijn al meer dan zeventig mensen geraakt en twintig mensen omgekomen door verdwaalde kogels. De overheid had acht jaar geleden speciale politie-eenheden aangesteld om de favelas, de sloppenwijken, terug in handen te krijgen en de bendes te verjagen. Die zwaarbewapende eenheden hebben de toestand echter nog erger gemaakt. De politie heeft al meer dan tweehonderd burgers omgebracht volgens The New York Times. Veertig politiemensen zijn zelf om het leven gekomen.

De Verenigde Naties zijn bezorgd  over het geweld, vooral voor de vele kinderen die op straat leven. Het geweld van de politie kan nog toenemen tijdens de Spelen, volgens Barbara. Tijdens de Spelen zullen 85.000 politiemensen en soldaten aan de slag zijn, wat twee keer zoveel is als tijdens de vorige Spelen in 2012 in Londen.

Failliet van de openbare diensten

Gouverneur Dornelles schrijft de vele problemen toe aan geldgebrek. ‘De staat is failliet’, zegt hij in een interview met het Braziliaanse tijdschrift Epoca Globo. Daardoor krijgen werknemers in de openbare sector hun lonen veel te laat. De leerkrachten en leerlingen protesteerden en staakten al tegen het wanbeleid en ook de politie en de brandweer lieten van zich horen, bericht The Guardian.

‘De salarissen op tijd betalen en de gezondheidszorg en het onderwijs bekostigen moeten de prioriteiten zijn.’

De politie zou op sommige plaatsen zelfs geen papier meer hebben om aangiftes te printen. ‘We zitten aan onze limiet’, zegt politiecommissaris Fernando Veloso in O Globo. ‘Er kunnen nog meer besparingen komen en die hebben onvermijdelijk een impact op ons werk. We moeten alles herzien, ook onze operaties tijdens de Olympische Spelen’.

Ook ziekenhuizen hebben niet meer voldoende middelen om naar behoren te functioneren. Minstens één ziekenhuis kondigde al aan dat het moest sluiten volgens de Britse krant The Telegraph. Een ander hospitaal zei geen operaties meer te kunnen uitvoeren.

De doktersvereniging SinMed diende klacht in tegen de wantoestanden. Leider Jorge Darze reageert verontwaardigd. ‘De salarissen op tijd betalen en de gezondheidszorg en het onderwijs bekostigen, dat zouden de prioriteiten moeten zijn. Dat ze de Spelen belangrijker vinden dan het welzijn van het eigen volk, zou al een reden moeten zijn om het mandaat van het organisatiecomité in te trekken’, zegt hij in The Telegraph.

Ook de daklozenzorg in Rio de Janeiro komt onder druk te staan, volgens Associated Press. Drie van de zestien soepkeukens waar de armen een goedkope maaltijd konden nuttigen moesten hun deuren al sluiten. De liefdadigheidsinstellingen worden beheerd door de overheid, maar hebben grote schulden bij de leveranciers van de voeding. Dat staat in schril contrast met de 60.000 maaltijden die koks per dag zullen bereiden voor de Olympische atleten, schrijft het Amerikaanse magazine Paste.

De stad schoonmaken

De armoede zal niet afnemen door deze Olympische Spelen, zegt journaliste Vanessa Barbara. 80 procent van de investeringen komen immers in de rijke buurt van Barra de Tijuca terecht. Ook de metrostations die al gebouwd zijn verbinden voornamelijk de rijke buurten met het Olympische Park.

80 procent van de investeringen komen in de rijke buurt terecht.

Bovendien zijn er volgens de journaliste al meer dan 4000 families onteigend omwille van de Spelen. Dat bleek ook uit een rapport van een Braziliaans comité dat de voorbereidingen van de Spelen opvolgt.

Volgens de overheid werden vooral mensen verhuisd die gevaar liepen op overstromingen en aardverschuivingen, maar de bewoners kregen weinig informatie en inspraak volgens het rapport. De compensaties waren bovendien laag en de nieuwe woningen bevonden zich erg ver van de voormalige residentie.

Dakloze mensen in Rio de Janeiro getuigden volgens Barbara dat de politie hen dwingt de straten te verlaten om ze ‘schoon te maken’ voor de bezoekers. Ook straatkinderen worden willekeurig in jeugdinrichtingen geplaatst. De eigenaars van het Olympisch Park in Rio willen de armoede wegmoffelen, beweert Barbara. ‘Een groot deel van de bevolking zal niet veel verdienen aan deze Olympische Spelen.’