Schade door roken verplaatst zich naar opkomende economieën

Hoewel de rookcijfers drastisch verschillen per land, tijd en leeftijd, is duidelijk dat tabak in de komende tien jaar een ontwikkelingsuitdaging zal zijn.

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is tabak ‘de enige legale drug die veel gebruikers doodt als ze het precies volgens de bedoeling van de fabrikant gebruiken.’ Roken in het bijzonder, en andere vormen van tabaksgebruik in mindere mate, verhoogt het risico op niet-overdraagbare ziekten zoals chronische luchtwegproblemen, cardiovasculaire ziekten en diverse soorten kanker.

Ziekten als gevolg van roken zijn wereldwijd verantwoordelijk voor de meeste doden.

De globale last van deze ziekten is groot. Ze zijn wereldwijd verantwoordelijk voor de meeste doden. Jaarlijks sterven er ongeveer 36 miljoen mensen aan niet-overdraagbare ziekten. Dat is 63 procent van alle sterfgevallen wereldwijd. Hiervan gaat het in 14 miljoen gevallen om vroegtijdig overlijden, op een leeftijd jonger dan zeventig jaar.

In een poging dit soort sterfgevallen te verminderen, hebben regeringen in de hele wereld diverse verdragen en protocollen ondertekend, inclusief de Raamwerkconventie voor de Beperking van Tabaksgebruik (FCTC). Een van de doelen van de conventie is 30 procent minder tabaksgebruik onder jongeren van vijftien jaar en ouder voor 2025.

Volgens sommige berekeningen beweegt de internationale gemeenschap langzaam maar zeker in deze richting. Uit een vorige maand gepubliceerde studie van de WHO blijkt dat er in 2010 3,9 miljard niet-rokers van vijftien jaar en ouder waren in WHO-lidstaten (of 78 procent van de bevolking van 5,1 miljard mensen ouder dan vijftien jaar). Het aantal niet-rokers zal naar verwachting groeien naar 5 miljard (of 81 procent van de beoogde doelgroep van 6,1 miljard mensen ouder dan vijftien jaar) tegen 2025, als de huidige trend doorzet, staat in het rapport.

Jongeren

Volgens een andere studie, vorige maand gepubliceerd in het medische tijdschrift The Lancet, is het aantal rokers in de periode 2000-2010 in veel landen gedaald. Hoewel dit positieve trends zijn, laat een nauwkeurige beschouwing van de gegevens zien dat in het huidige tempo van vooruitgang slechts 37 landen wereldwijd, of slechts 21 procent van alle lidstaten, de doelstellingen van het Wereldwijde Actieplan voor Preventie en Beperking van Niet-Overdraagbare Ziekten 2013-2020 zal halen. In 2025 zullen er wereldwijd tussen 1,5 en 1,9 miljard rokers zijn, verwacht de WHO.

Vorige maand werd in Abu Dhabi, de hoofdstad van de Verenigde Arabische Emiraten, de zestiende Wereldconferentie over Tabak of Gezondheid gehouden. Daar werden wereldleiders opgeroepen om zich teweer te stellen tegen de campagnes van de tabaksindustrie gericht op jongeren. Activisten en experts drongen erop aan om advertentiecampagnes, die jongeren op de weg van een levenslange verslaving kunnen zetten, te verbieden.

In 2008 rapporteerde de WHO dat 30 procent van de jongeren tussen dertien en zestien jaar oud wereldwijd sigaretten rookt en dat dagelijks tussen 80.000 en 100.000 kinderen beginnen met roken. De organisatie schat dat de helft van de beginnende rokers in de komende vijftien tot twintig jaar blijft roken.

Vrouwen nieuwe doelgroep

Volgens Matthew Myers, voorzitter van de Campaign for Tobacco-Free Kids, een Amerikaanse actiegroep, geeft de industrie jaarlijks 8,8 miljard dollar uit aan marketing. Deels is de marketing erop gericht de rookproducten aantrekkelijk te maken voor kinderen.

‘De industrie gebruikt alle middelen, legaal en illegaal, om dodelijke producten te verkopen en het publiek en beleidsmakers te bedriegen door te pogen geloofwaardig en betrouwbaar over te komen. Er worden advocaten, lobbyisten en pr-bedrijven ingezet om goed bestuur en de goede wil van mensen te ondermijnen’, zei hij tijdens de conferentie in Abu Dhabi.

‘De industrie gebruikt alle middelen, legaal en illegaal, om dodelijke producten te verkopen en het publiek en beleidsmakers te bedriegen’

Experts zeggen dat jonge vrouwen, in het bijzonder vrouwen die economisch onafhankelijk zijn, ook een opkomende markt zijn voor de tabaksindustrie. Deze vrouwen zouden door te roken uitdrukking willen geven aan hun gewonnen vrijheid. Myers verwijst naar Rusland, waar 25 procent van de jonge vrouwen tussen achttien en dertig jaar oud rookt. Ook in China, waar in grote steden als Peking en Shanghai een verband gelegd wordt tussen roken en haute couture, roken veel jonge vrouwen.

Judith Mackay, adviseur van de World Lung Foundation, zegt dat Aziatische vrouwen in het bijzonder doelwit zijn van de industrie omdat de regio veel ontwikkelingslanden telt met snelgroeiende economieën en een omvangrijke populatie jonge vrouwen. ‘In deze landen wordt de advertentiestijl uit de jaren vijftig gehanteerd – roken wordt neergezet als cool en sexy voor jonge vrouwen.’

Volgens een rapport uit 2010 van het George Institute of Global Health woont 30 procent van alle rokers in de wereld in Azië en de Pacific. India en China leveren een grote bijdrage aan dit cijfer.