Toekomst opvang jonge asielzoekers nog niet duidelijk

Vorige week verscheen een open brief op MO* waarin meer dan zestig voogden van niet-begeleide minderjarige asielzoekers de sluiting van vier opvangcentra voor niet-begeleide minderjarigen aanklaagden. ‘Onze jongeren moeten in de eerste plaats als jongeren worden gezien, niet begeleid en kwetsbaar. Het zijn geen dossiers’, aldus de voogden.

‘Jongeren hebben nood aan stabiliteit en rust’, aldus de voogden

Afbraakbeleid in plaats van opbouwbeleid

Volgens de zestig voogden is de regering alles wat moeizaam opgebouwd is met de grond gelijk aan het maken. Dit duidt volgens hen op een nonchalante manier van werken. ‘Er wordt geen rekening gehouden met de noden en vragen van de jongeren. Als voogden van niet-begeleide minderjarigen zijn we ernstig verontrust. Een kleinschalige opvang, of nog beter, opvang in een familiale context is het beste.’

Jongeren hebben nood aan stabiliteit en rust, zeggen de voogden. Dit vinden ze niet als zij plotseling naar een andere plek moeten verhuizen waar ze niemand kennen. De aparte opvangcentra voor minderjarigen zonder begeleiding zijn dan ook ontzettend belangrijk, volgens hen. ‘Hier is speciale zorg voor elke persoon.’

Ook Caritas International, de organisatie die zorgt voor voogdij van niet-begeleide minderjarige asielzoekers, heeft een aantal bedenkingen bij deze sluitingsmaatregel: ‘We begrijpen dat dit moet gebeuren, maar ook wij vragen ons af waar deze jongeren hierna terechtkomen. De mogelijkheid die er sinds een paar maanden was om meer op maat te gaan werken dankzij de verschillende projecten, valt weg’, zegt Julie Vanstallen, woordvoerster van Caritas International.

Kwetsbare jongeren die van één landsdeel naar het andere worden geplaatst, verliezen opnieuw hun houvast terwijl ze net hun eerste woorden Nederlands hebben geleerd.

Van Nederlands naar Frans

Op basis van welke criteria een centrum gesloten wordt, is ook niet duidelijk genoeg, volgens Vanstallen. ‘Sommige projecten die nu sluiten, bieden nochtans mooie mogelijkheden zoals een annexgebouw om zelfstandig te leren wonen.’

Het lijkt wel alsof deze minderjarigen aan hun lot worden overgelaten: alle andere opvangcentra voor deze doelgroep zitten immers al vol. ‘We zien als voogden weinig doorstroommogelijkheden naar andere opvangcentra of LOI’s (opvangplaatsen bij de OCMW’s) binnen Vlaanderen. Deze opvangcentra en LOI’s zitten vol, horen wij.’

De enige oplossing hiervoor is de jongeren naar Franstalig gebied brengen waar er wel nog plaats is. ‘Dit is echter geen goede oplossing. Kwetsbare jongeren die van één landsdeel naar het andere worden geplaatst, verliezen opnieuw hun houvast, terwijl ze net hun eerste woorden Nederlands hebben geleerd’, aldus Vanstallen.

Als het aantal asielzoekers daalt, moeten er inderdaad centra sluiten, maar kijk ook eens naar de kwaliteit in plaats van naar de kwantiteit.

Onduidelijke beslissing

An Luyten, woordvoerster van het Rode Kruis Vlaanderen, een van de opvangpartners in Vlaanderen, is voorzichtig in haar commentaar: ‘Wij willen hier liever nog niet op reageren. De beslissing wat er precies zal gebeuren met deze opvangcentra is nog niet helemaal duidelijk.’

Toch zal ook één van hun opvangcentra met een aantal plaatsen voor niet-begeleide minderjarige asielzoekers sluiten: ‘Het is inderdaad zo dat wij ook een centrum zullen sluiten voor niet-begeleide jongeren, namelijk het centrum in Holsbeek. Dit is echter altijd een tijdelijk centrum geweest. Toen de nood hoog was, hebben wij dit centrum opnieuw opengesteld, specifiek voor minderjarigen. Na de sluiting zorgen we dat de jongeren die er nu nog verblijven altijd ergens terecht kunnen.’

Ingrid Declunder, één van de zestig voogden die het woord hebben genomen in de open brief, wijst op de mail die alle voogden gisteren kregen van de dienst Voogdij: ‘De dienst Voogdij verwijst voor elk individueel dossier naar het betrokken opvangcentrum, van wie we meer concrete informatie zullen krijgen. Als we dan oordelen dat de voorgestelde oplossing niet in overeenstemming is met het belang van onze jongere, kunnen we in dialoog gaan met Fedasil.’

Dit is echter niet voldoende, vindt Declunder: ‘Wij weten ook wel dat het dossier van elke minderjarige individueel bekeken zal worden. Deze mail verandert niets aan ons initieel punt: er wordt te veel gejongleerd met onze pupillen. Het accent vanuit het beleid ligt voor onze jongeren steeds op hun “asielzoeker zijn”, en niet op hun minderjarigheid. Meer dan zestig voogden hebben onze brief getekend, niet enkel vanuit de bezorgdheid voor onze eigen dossiers, maar vooral omdat we de algemene beleidsmatige keuzes in vraag stellen.’

Fedasil spreekt zich op dit moment nog niet uit over de kwestie. Woordvoerster Mieke Candaele: ‘De beslissing om opvangcentra voor asielzoekers te sluiten, is vorige week pas genomen. Dit was een zeer omvangrijke beslissing. Op dit moment weten we nog niet wat er precies zal gebeuren. Hiervoor is tijd nodig. We proberen alleszins de beste oplossing voor iedereen te vinden, zoals altijd.’

Declunder juicht dat beleid toe maar hoopt dat de opvangstructuren de gekozen weg om meer op maat van jongeren te werken, niet sluit. ‘Wij waren heel tevreden toen opvang op maat werd geboden aan jonge asielzoekers. Eindelijk werd er ingezet op kleinschalige centra voor uitsluitend niet-begeleide minderjarigen, maar nu laten ze die keuze vallen zonder verdere kansen te geven. Als het aantal asielzoekers daalt, moeten er inderdaad centra sluiten, maar kijk ook eens naar de kwaliteit in plaats van naar de kwantiteit’, aldus Declunder.