Leefbare steden in onleefbaar Palestina? Ja, dat kan.

Het boek Transforming Mobility: Collective Transport and Spaces in Nablus and Ramallah pakt belangrijke problemen aan waar alle steden ter wereld mee kampen: te veel auto’s en te weinig publieke ruimte.

Hoewel deze case study in een zeer specifieke context plaatsvond, moeten de principes in het boek overal toepasbaar zijn.

Hoewel deze case study in een zeer specifieke context plaatsvond, moeten de principes van de mobiliteitsoplossingen in het boek overal toepasbaar zijn.

‘Het proces was even belangrijk als het resultaat, het is een basis waar eventuele concrete projecten op kunnen voortbouwen’, vindt de begeleidende lector professor Kobe Boussauw van de Vrije Universiteit Brussel (VUB).

Zijn collega Fabio Vanin (VUB) hoopt dat het laagdrempelige document bewustwording creëert rond duurzame mobiliteit en stadsplanning.

‘Tegelijk bieden de studenten zeer concrete oplossingen aan die hopelijk ooit zullen gerealiseerd worden’, zegt Vanin.

Naar een mensgerichte stad

Brussels minister van mobiliteit Pascal Smet was de mecenas van het boek. ‘Men kan het belang van dit soort onderzoek niet genoeg benadrukken. Steden zijn op een kruispunt beland.’

‘Individuele auto’s als voornaamste transportmiddel zullen in de toekomst als een grote fout beschouwd worden.’

‘Hier in Brussel is mijn beleid erop gericht om van een autogeoriënteerde stad naar een mensgerichte stad te evolueren.

Ik ben er stellig van overtuigd dat de individuele auto als voornaamste transportmiddel in de toekomst als een grote fout zal beschouwd worden’, aldus de socialistische minister.

De minister wil naar eigen zeggen inzetten op meer publieke ruimte om de sociale interactie onder de Brusselaars te bevorderen. ‘Dat verhoogt de leefbaarheid en de productiviteit van een stad enorm. Dat beleid wil ik graag uitdragen. Vandaar mijn keuze om dit project te steunen.’

Werken in bezette gebieden

Een belangrijk aspect van het project is uiteraard ook het feit dat het gebeurde in een uitzonderlijke context. Ten eerste staat duurzame mobiliteit en stadsplanning niet hoog op de agenda in Palestijnse steden.

‘Hoe maak je een stad leefbaar wanneer de bevolkingsgroei jaarlijks 2,5 procent bedraagt, maar de ruimte beperkt is?’

Verder wordt de ruimtelijke ordening er uiteraard zwaar beïnvloed door de bezetting. Steden kunnen niet uitbreiden en invalswegen staan vaak onder controle van de Israëlische overheid, om maar een paar voorbeelden te geven.

‘Hoe maak je een stad leefbaar wanneer de bevolkingsgroei jaarlijks 2,5 procent bedraagt, maar de ruimte beperkt is?’, vraagt professor Boussauw.

‘Het daagt onze leerlingen uit om met creatieve oplossingen te komen en rekening te houden met de lokale factoren.’

‘Maar zelfs dat kan je extrapoleren naar Brussel’, beweert de docent ruimtelijke planning. ‘De mobiliteitsplannen van onze hoofdstad worden ook enorm beperkt door de communautaire problemen.’

Volgens de begeleidende lectoren was de Brusselse mobiliteit zelfs een referentie die Palestijnse stadsplanners gebruikten in hun onderhandelingen met de Israëli’s.

Interculturele uitwisseling

‘Palestijnen hebben in hun leven veel dingen zien veranderen, dus zij geloven dat nog heel veel kan veranderen. De mobiliteit en ruimtelijke ordening zijn er in slechte staat, maar dat laat volgens hen enkel meer ruimte voor verbetering.’

‘Palestijnen hebben in hun leven veel dingen zien veranderen, dus zij geloven dat nog heel veel kan veranderen.’

Die positieve kijk op de zaken is wat VUB-student Giel Vanhoutte vooral meeneemt uit het Palestijns project. Verder onthoudt hij ook dat je als stadsplanner altijd rekening moet houden met de lokale factoren.

‘De pleinen in het centrum van Ramallah vonden wij veel te druk, maar Palestijnen houden wel van die gezellige drukte in de stad. Dan moet je die pleinen natuurlijk niet volledig leegmaken, wel veiliger en meer leefbaar.’

‘Naast de ruimtelijke ordening en mobiliteit heb ik ook veel bijgeleerd door samen te werken met mensen uit een andere cultuur en met een andere academische achtergrond’, vertelt student Sebastian Thys, die ook meewerkte aan het project.

‘Naast stadsplanners waren er waren ingenieurs en architecten bij. Het is zeer verrijkend om vanuit die verschillende visies tot een resultaat te komen.’