Verlies vaderfiguur heeft ook biologische gevolgen voor kind

De mentale impact van de afwezigheid van een vaderfiguur als een gevolg van overlijden, scheiding, wegtrekken of gevangenschap zijn al vaak het onderwerp van wetenschappelijke studies geweest. De biologische processen die ermee gepaard gaan, werden veel minder bekeken.

Een team wetenschappers van onder meer Princeton University berichtte deze week in het vakblad Pediatrics over een significant effect van het verlies van een vaderfiguur op de telomeren, stukjes dna op het uiteinde van de chromosomen die beschermen tegen samensmelting met andere chromosomen en op die manier tegen degeneratie van de cel.

Minder beschermd tegen ziekte

Volgens de onderzoekers hebben vaderloze kinderen van negen jaar oud gemiddeld 14 procent kortere telomeren dan kinderen die opgroeien met een vader. Het verlies van een vader door overlijden, heeft de grootste impact op de telomeren en het effect is groter bij jongens dan bij meisjes.

Telomeren beschermen tegen degeneratie van de cellen. Hoe korter de telomeren, hoe minder bescherming tegen kanker en hart- en vaatziekten.

‘Als de vader verdwijnt uit het leven van een kind, geeft dat het kind overduidelijk meer stress om economische of emotionele redenen’

Om de lengte van de telomeren bij kinderen te analyseren, onderzochten kinderarts Daniel Notterman en zijn team de data van 5000 kinderen die meededen aan een ander langlopend onderzoek naar hun fysieke en mentale gezondheid in relatie tot stress, levensstijl, de stabiliteit en de financiële middelen van de familie.

De onderzoekers bekeken in welke mate de telomeren beïnvloed zijn door vaderverlies en/of door andere factoren uit het onderzoek. ‘Als de vader verdwijnt uit het leven van een kind, geeft dat het kind overduidelijk meer stress om economische of emotionele redenen’, zegt Notterman.

Volgens hun resultaten heeft het verlies van een vader ook invloed op de cellen en de lengte van de telomeren. Voor kinderen wiens vader was overleden, werden tot 16 procent kortere telomeren ontdekt.

Contact vader-kind

De onderzoekers vonden geen verschillen tussen kinderen van verschillend ras of etniciteit. Wel zagen ze een verschil tussen jongens en meisjes. De groep kinderen die het sterkst beïnvloed werd door de afwezigheid van een vader op het niveau van de telomeren, zijn kinderen die hun vader verloren of van hem werden gescheiden voor hun vijfde verjaardag.

‘We weten nu dat het verlies van een vader ook biologische effecten heeft op een kind en het toekomstige welzijn van dat kind sterk kan beïnvloeden’, zegt Notterman.

Volgens hem moeten deze resultaten meegenomen worden in het beleid dat het contact tussen vaders en hun kinderen als onderwerp heeft, meer bepaald als dat contact nog mogelijk is, zoals na echtscheiding of bij gevangenschap van de vader.