Cambodja aan de rand van de afgrond

Smith stelt dat in haar vrijdag uitgebrachte verslag over Cambodja, dat ze schreef na een tiendaagse missie. Ze constateert dat de spanningen toenemen in de aanloop naar de verkiezingen volgend jaar. De regeringspartij CPP wordt zenuwachtig.

Hun Sen, al 32 jaar eerste minister, zei in juni nog dat, indien nodig, hij 100 of 200 tegenstanders wil elimineren ‘om de vrede te bewaren.’ De minister van Defensie, Tea Banh, zei in mei dat hij ‘de tanden zou stukslaan’ van iedereen die het verkiezingsresultaat in twijfel zou trekken.

‘Dit soort uitspraken zouden niet gedaan mogen worden door regeringsleden, zelfs niet privé’, zei rapporteur Smith.

Groeiend ongemak

De lokale verkiezingen van dit jaar gaven de enige echte oppositiepartij CNRP een forse vooruitgang. Dit is een slecht voorteken voor de CPP, de partij van Hun Sen die het land al decennia leidt en beheerst. Cambodjanen kijken met groeiend ongemak uit naar de verkiezingen van volgend jaar, wanneer er een nieuw parlement wordt gekozen.

Bij de vorige algemene verkiezingen in 2013 won de CNRP onverwacht veel stemmen, ondanks de intimidatie en manipulatie van de CPP. Toen kwam het tot demonstraties waarbij vier doden vielen. De regering werd door delen van de bevolking van verkiezingsfraude beschuldigd.

‘Veel mensen hebben hard gewerkt aan de vreedzame transitie van conflict en genocide naar democratie’

Rhona Smith voegde eraan toe dat de regering steeds vaker nieuwe wetten maakt die ‘kritiek onmogelijk maken’ en ‘het politieke debat belemmeren.’

Oppositieleider Sam Rainsy leeft in ballingschap omdat hij werd veroordeeld voor laster jegens de eerste minister. Verschillende activisten, zoals Tep Vanny, zijn achter de tralies beland. Die rechtszaken worden door waarnemers bestempeld als ‘politiek gemotiveerd.’

‘Ik hoop dat Cambodia afstand neemt van de afgrond en werk maakt van vooruitgang. Veel mensen hebben hard gewerkt aan de vreedzame transitie van conflict en genocide naar democratie. Dat is wat de Cambodjanen verdienen’, verklaarde Rhona Smith.

Executie van de persvrijheid

‘Ze is geen politieagent’, reageerde regeringswoordvoerder Phay Siphan in een mededeling. ‘Ze heeft het recht niet om tegen de premier te zeggen wat hij wel en niet mag. Het is maar een simpele professor. We hebben haar niet nodig.’

‘De regering heeft een datum geplakt op de executie van de persvrijheid, maar wij blijven doorgaan tot ze de trekker overhaalt’

Zaterdag, amper een dag na de presentatie van het kritische rapport, dreigde Kong Vibol, het hoofd van de belastingdienst, met een sluiting van Cambodia Daily. De Engelstalige krant is een zeldzame kritische stem, een van de weinige media die niet gecontroleerd worden door een regeringsvriendelijk management.

De Daily bericht dagelijks over de vele obstakels die door de regering worden opgeworpen om de oppositie, ngo’s en activisten te saboteren.

Cambodia Daily zou 6,3 miljoen dollar aan belastingen niet betaald hebben. Op 4 september wordt de krant gesloten als ze niet plooit. Volgens de Daily zijn haar boeken wel in orde en is de belastingclaim verzonnen.

‘De regering heeft een datum geplakt op de executie van de persvrijheid’, zei Douglas Steele, de algemeen directeur van Cambodia Daily, in zijn krant. ‘Maar wij blijven doorgaan tot ze de trekker overhaalt.’ In een andere zaak wachten twee journalisten van de Daily op hun proces. Ze hadden kiezers gevraagd op wie ze gestemd hadden. Dat staat volgens justitie gelijk aan ‘aansporing tot geweld.’

Ngo’s geïntimideerd

De afgelopen dagen stond een andere vorm van intimidatie in de kranten. Ook Agape International Missions werd bedreigd met een sluiting. De ngo bestrijdt sekshandel en kwam in opspraak nadat ze had meegewerkt aan een reportage van CNN. Die toonde aan dat er in Phnom Penh nog steeds minderjarigen in de prostitutie werken.

Premier Hun Sen voelde zich persoonlijk beledigd en wilde de ngo op het kapblok. Hij beval de belastingdienst om een spoedonderzoek te starten. Een sluiting werd vermeden toen de CEO van Agape International Missions zich gisteren publiek verontschuldigde.

Wanneer een organisatie door de CPP wordt beschouwd als een bedreiging, zwaait Hun Sen persoonlijk met zijn zwaard.

Don Brewster bekende dat de reportage verkeerdelijk had gezegd dat het om Cambodjaanse minderjarigen ging. Het waren “maar” Vietnamese kinderen. Die verklaring volstond voor de eerste minister om zijn banvloek op te heffen.

Maar het doel van de bedreiging was bereikt. Wanneer een organisatie door de CPP wordt beschouwd als een bedreiging, zwaait Hun Sen persoonlijk met zijn zwaard. Hij heeft alle touwtjes in handen en voorlopig kan niemand daar iets aan veranderen.

Zijn corrupte vriendjespolitiek geeft lekkers aan wie braaf is. Zo verzekert hij zich de steun van de elite. Wie stout is, krijgt een rechtszaak of een belastingcontrole. Of erger. Cambodja zal nog een tijdje aan de afgrond blijven wankelen.