Vrijhandelsverdrag TPP stuit op weerstand in Latijns-Amerika

Het akkoord, dat op 4 februari in Nieuw-Zeeland werd getekend, moet nog worden goedgekeurd door de parlementen van de twaalf landen in het handelsblok. Maleisië heeft de leiding in dat proces. Chili, Mexico en Peru zijn de drie Latijns-Amerikaanse partners.

Het verdrag zal twee maanden na ratificatie door alle partijen in werking treden, of als minimaal zes landen die samen goed zijn voor 85 procent van het totale bruto binnenlands product (bbp) van de twaalf partners, het binnen twee jaar ratificeren.

‘We zoeken het gesprek met gelijkgestemde parlementaire groepen die de nationale belangen verdedigen en we verschaffen ze informatie’, zegt Carlos Bedoya, een Peruaanse activist van het Latijns-Amerikaanse Netwerk voor Schulden, Ontwikkeling en Rechten (Latindadd). Bedoya wil ook in gesprek met organisaties uit de Verenigde Staten, Canada en de Aziatische landen.

Intellectueel eigendom

De activisten vinden onder meer dat de intellectuele eigendomsrechten op uitkomsten van klinische tests te lang beschermd worden in het akkoord. Dit houdt de snelle komst van goedkopere, generieke versies van medicijnen tegen. Een ander aspect waarover de activisten kritisch zijn, is dat lidstaten geschillen over investeringen moeten voorleggen aan extraterritoriale organen, zoals het International Centre for Settlement of Investment Disputes (Icsid).

De allianties tegen het TPP zijn ook kritisch over de provisies over de bevoegdheden van internet service providers om de inhoud van het web te controleren op de distributie van materiaal dat het copyright zou schenden.

De Latijns-Amerikaanse tegenstanders wijzen verder op de Amerikaanse eis dat partners hun binnenlandse wetgeving hervormen in overeenstemming met het TPP. Ook zijn ze tegen de rol die Washington toebedeeld kreeg om elke partner te certificeren als aan alle voorwaarden uit de overeenkomst is voldaan.

Genoeg stemmen

Het TPP is voortgekomen uit de uitbreiding van een alliantie die in 2006 werd getekend door Brunei, Chili, Nieuw-Zeeland en Singapore. Bij deze landen voegden zich later Australië, Canada, Japan, Maleisië, Mexico, Peru, de Verenigde Staten en Vietnam.

De overeenkomst beslaat terreinen zoals textiel, investeringen, telecommunicatie, e-commerce, geschillenbeslechting en arbeids- en milieukwesties. De economieën van het blok vertegenwoordigen 40 procent van het wereldwijde bbp.

Het TPP heeft volgens Carlos Figueroa, een Chileense activist, een negatieve invloed op de ontwikkeling van de economie en de gezondheidszorg. ‘Dit zal een lang debat opleveren, omdat het om kwesties gaat die conflicten oproepen’, zegt hij.

In Mexico heeft de conservatieve president Enrique Peña Nieto genoeg stemmen in de Senaat, die verantwoordelijk is voor de ratificering van internationale akkoorden, om het verdrag goed te keuren. In Chili kan de centrumlinkse alliantie van de socialistische president Michelle Bachelet rekenen op genoeg rechtse stemmen om de overeenkomst te ratificeren. In Peru heeft de partij van aankomende president Pedro Kuczynski, een voormalig Wereldbank-econoom en bankier op Wall Street, slechts een klein aantal zetels in het Congres. Maar de rivaliserende rechtse partij Fuerza Popular, die een ruime meerderheid heeft het parlement, zal het TPP naar verwachting goedkeuren.

Baanverlies

Hoewel regeringen van de betreffende landen proberen de aandacht te vestigen op de positieve gevolgen van het TPP, trekken recente rapporten die veronderstelde voordelen in twijfel. Volgens een rapport van de Wereldbank, Global Economic Prospects: Potential Macroeconomic Implications of the Trans-Pacific Partnership, kan het verdrag het bbp van de lidstaten met gemiddeld 1,1 procent laten groeien, en de handel met 11 procent per jaar tegen 2030.

In het geval van Canada, Mexico en de VS, die sinds 1994 hun eigen vrijhandelsakkoord NAFTA hebben, is het voordeel slechts 0,6 procent van het bbp. Voor Mexico zou de positieve impact nog kleiner zijn, omdat de lagere invoerheffingen andere lidstaten betere toegang geven tot de Amerikaanse markt.

Economen van Tufts University in Massachusetts zijn negatiever over het verdrag, en voorspellen ‘een toenemende ongelijkheid en verlies van banen in alle deelnemende economieën.’ Trading Down: Unemployment, Inequality and Other Risks of the Trans-Pacific Partnership Agreement, een studie van het Global Development and Environment Institute van Tufts University, schat dat het TPP zal leiden tot verlies van 771.000 banen in de lidstaten, waarvan 448.000 alleen in de VS.

De auteurs schatten dat tegen 2025 de Mexicaanse export zal groeien met 6,2 procent en het bbp met 1 procent. De Peruaanse export zal groeien met 7,1 procent en het bbp met 1,4 procent. Voor de Chileense export zijn die cijfers respectievelijk 2,5 procent en 0,9 procent.