Vrouwen vormen de pijler van duurzaam Patagonië

Vrouwen raakten eraan gewend dat ze zelf moesten organiseren en niet afhankelijk moesten zijn van mannen.

‘De vrouwen in Patagonië moesten baren zonder ziekenhuis, en hun kinderen opvoeden in een onherbergzaam terrein’, zegt sociaal activiste  Claudia Torres. Voor de gemeenschappen en dorpen die zich hier langzaam ontwikkelden waren zij het fundament. ‘De mannen waren veeboeren of kapten bomen en waren tweemaal vier of vijf maanden van huis. Dus vrouwen raakten eraan gewend dat ze zelf moesten organiseren en niet afhankelijk moesten zijn van mannen, voor het geval die niet terugkwamen.’

Ze deden niet alleen het huishouden, maar zorgden ook voor voedsel en het beheer van de hulpbronnen. Vee houden, fruit en groente verbouwen en verkopen, brandhout verzamelen en ambachtswerk.

Groot protest

De regio Aysén, met Coyhaique als hoofdstad, ligt 1630 km ten zuiden van Santiago. Het is het hart van Chileens Patagonië. Er wonen ruim 91.000 mensen. Van de leiders van de gemeenschappen, van de plattelands- en de milieubeweging en van activisten is 70 tot 80 procent vrouw, schat Torres. Ook van het grote protest van 2012 waren vrouwen de ruggengraat. Toen kwamen de inwoners van Aysén een maand lang in opstand tegen de regering vanwege de verwaarlozing van dit afgelegen en koude gebied en tegen het gebrek aan steun en ontwikkeling. ‘Het waren de vrouwen die de wegblokkades leidden en voor de gewonden zorgden’, aldus Torres.

Torres is ‘Patagonisch, chaotisch, grofgebekt, ongekamd, lelijk en blij’, zegt ze zelf. De moeder van twee, zelf veertig jaar oud, werkte als verslaggever bij een lokaal radiostation, maar verloor haar baan vanwege haar verzet tegen het project HidroAysén, waarbij vijf enorme waterkrachtdammen zouden worden gebouwd in Patagonië. Nu is ze lid van de Patagonië Beschermingsraad. Het plan werd begin juni uiteindelijk geschrapt door de socialistische regering-Bachelet.

In Coyhaique heeft Torres een kadowinkel en is ze doel van het Aysén Levensreservaat dat werkt aan de bescherming van de wilde natuur in de regio.

‘Dit is een regio van ondernemende vrouwen.’

Duurzaam restaurant

De 58-jarige Miriam Chible is een ander voorbeeld van de vrouwelijke leiders van Patagonië. Toen haar man overleed, runde ze samen met haar vier kinderen het restaurant Histórico Ricer dat niet alleen de belangrijkste horecagelegenheid van het stadje is maar ook een voorbeeld voor duurzame bedrijfsvoering. Het restaurant wordt geprezen om de goede maaltijden van lokaal geproduceerd voedsel.

Chible strijdt onvermoeibaar voor regionale zelfvoorziening op het gebied van energie en voedsel, ze is deel van de Presidentiële Adviescommissie voor Regionale Ontwikkeling en Decentralisatie, en doet mee aan initiatieven voor een alternatieve economische ontwikkeling voor Aysén.

‘Dit is een regio van ondernemende vrouwen’, zegt Chible, ‘vrouwen die ontwikkeling willen zien met een menselijke maat, met waardering voor de binationale cultuur die we delen met Argentijns Patagonië.’

‘Ik ben geen expert in iets, maar ik ben zorgzaam, ik ben een betrokken burger’, zegt ze. ‘Soms vragen mensen hoe het met de damkwestie gaat, met m’n zaak. Maar ze hebben het mis, het is niet mijn zaak. Buitensporige industrialisatie in Aysén zal ons allemaal schaden, daarom moeten we vechten om het te stoppen. Een ontwikkeling die de prioriteit legt bij het gebruik van lokale grondstoffen, daar werken we aan.’