VS onder druk om lood in vliegtuigbrandstof

De roep om schoner te gaan vliegen, klinkt in de VS al zo’n twintig jaar. Het land is de grootste verbruiker van gelode vliegtuigbrandstof, ook bekend als “avgas”. Deze brandstof wordt gebruikt door meer dan 150.000 lichte vliegtuigen en helikopters en op zo’n 20.000 Amerikaanse vliegvelden. Avgas is de grootste bron van loodemissie in de lucht.

Lood is schadelijk voor het milieu en in het bijzonder voor de menselijke gezondheid. Het Amerikaanse milieuagentschap (EPA), de belangrijkste regulator in dit soort zaken, gaf vijftien jaar geleden al opdracht lood uit brandstof voor motorvoertuigen te verwijderen. Met vliegtuigbrandstof maakte het milieuagentschap echter minder haast.

“We weten al dat er geen veilige drempel is als het gaat om blootstelling aan lood. Lood is giftig en kankerverwekkend, zelfs in lage concentraties, en kan hersenschade en leerproblemen tot gevolg hebben”, zegt Kathy Attar van Physicians for Social Responsibility, een consumentengroep. “Vooral voor kinderen is lood schadelijk. Het EPA heeft het nodige bewijs, de wetenschap is duidelijk, dus er is geen reden nog langer te wachten.”

Nieuwe regels

De lichte vliegtuigen die avgas gebruiken, vliegen doorgaans veel lager dan straallijnvliegtuigen, waardoor de uitstoot van lood directere gevolgen kan hebben voor de volksgezondheid. Brandstof voor straalvliegtuigen is al loodvrij.

De Verenigde Naties schatten dat verminderd gebruik van gelode brandstof wereldwijd zo’n 2,5 biljoen dollar heeft opgeleverd. Een studie  uit 2011 stelt dat het uitfaseren van gelode brandstof tien keer meer oplevert dan het kost, vooral als het gaat om kosten van de openbare gezondheidszorg.

Physicians for Social Responsibility is een van de drie belangengroepen die het EPA nu in een petitie oproepen om de loodvervuiling door avgas en de gevaren voor de gezondheid officieel te erkennen. Dat zou een eerste noodzakelijke stap zijn op weg naar nieuwe regelgeving.

Friends of the Earth stelt dat er inmiddels diverse onderzoeken zijn verschenen die aantonen dat de looduitstoot schadelijk is, waaronder een studie van Duke University uit 2011. In die studie werden verhoogde concentraties lood aangetroffen in het bloed van mensen die binnen een straal van 500 meter van vliegvelden waar avgas wordt gebruikt.

In het verleden hebben Amerikaanse Congresleden het EPA aangespoord om geen haast te maken met de avgas-kwestie. Vooral afgevaardigden uit uitgestrekte noordelijke staat Alaska, waar kleine vliegtuigen vaak gebruikt worden om de bevolking in afgelegen gebieden te bereiken, lieten van zich horen. “Hoewel we de wens begrijpen en delen om lood uit avgas te verwijderen, moeten we er ook zeker van zijn dat het EPA avgas niet verbiedt voordat er een veilig en betaalbaar alternatief beschikbaar is”, schreven 27 senatoren in 2011 aan het EPA.

Dat alternatief lijkt echter er nu te zijn. In december maakte Shell bekend als eerste grote oliebedrijf een loodvrije variant van avgas op de markt te gaan brengen. De Amerikaanse Federal Aviation Administration (FAA) heeft inmiddels formeel erkend dat er een alternatief is.

De kosten van een overstap naar loodvrij avgas zouden relatief laag zijn. Momenteel is ongelode benzine voor auto’s veel goedkoper dan het gelode avgas. De overstap zou enige nieuwe infrastructuur vragen op vliegvelden, maar de meeste vliegtuigen hoeven niet aangepast te worden.