Wanneer stadsontwikkeling stedelingen uit mekaar speelt

Habitat III, dat van 17 tot 20 oktober in het Ecuadoraanse Quito plaatsvindt, is de derde VN-conferentie over duurzame stadsontwikkeling.

Maar de laatste ontwerpversie van de slotverklaring, die in juli is goedgekeurd, belooft weinig goeds, zeggen bewonersgroepen in Mexico-Stad.

Geen burgerparticipatie

Er is geen sprake van de uitbouw van steden op basis van inclusie en actieve burgerparticipatie, zeggen ze. De top ‘gaat de stedelijke wetten versterken die aandacht besteden aan de bouw van de stad en geen rekening houden met de visie van oorspronkelijke bewoners en lokale gemeenschappen’, zegt Natalia Lara, lid van een buurtraad in het zuiden van Mexico-Stad. ‘Het gaat niet in de richting van meer inclusie.’

De Mexicaanse hoofdstad is met 21 miljoen inwoners (in het grootstedelijk gebied) een van de grootste steden ter wereld. De stadsuitbreiding botst er voortdurend op de belangen van de inwoners.

‘Er is een gebrek aan planning en visie, het economische model overheerst’, zegt Elías García van de organisatie Ecoactivistas, die actief is in Iztacalco, in het oosten van Mexico-Stad.

Stad raakt gefragmenteerd

‘Het samenleven gaat er niet op vooruit, we raken steeds meer geïsoleerd’, zegt García. ‘Men gaat niet meer naar het park om er te spelen, men gaat naar het winkelcentrum. De stad raakt gefragmenteerd.’

Men gaat niet meer naar het park om er te spelen, men gaat naar het winkelcentrum. De stad raakt gefragmenteerd.’

De inwoners zagen in Iztacalco achtereenvolgens een concertruimte, een autorenbaan (voor Formule 1) en een baseballstadion verrijzen. Daarvoor werden bijna drieduizend bomen gekapt en verdwenen groene ruimtes.

Miguel Mancera, minister-president van het hoofdstedelijk district, verklaarde vorig jaar ook het milieustatuut ongeldig dat een lokaal sportcomplex, Magdalena Mixhuca, negen jaar had beschermd. Zo kan het complex plaats ruimen voor het baseballstadion.

De wijkbewoners tekenden verzet aan maar dat werd in juni verworpen.

Locatie heeft impact

‘Burgerschap hangt samen met het idee van een stad. Wanneer men een sterk gefragmenteerde stad bouwt, volgens een model dat vooral een minderheid ten goede komt.’

Volgens Luisa Rodríguez, onderzoeker aan de Interdisciplinair Centrum voor Grootstedelijk Onderzoek (van Onderzoeksinstituut José María Luís Mora), heeft de geografie een grote weerslag op de rechten die de burgers genieten in een stad. ‘Burgerschap hangt samen met het idee van een stad. Wanneer men een sterk gefragmenteerde stad bouwt, volgens een model dat vooral een minderheid ten goede komt, kan men slechts gedeeltelijk participeren in sociale instellingen zoals onderwijs en gezondheidszorg. De locatie bepaalt hoe men die rechten kan uitoefenen.’

Het bestuur van Mexico-Stad vecht op heel wat fronten conflicten uit met georganiseerde buurtbewoners. Een bekend conflict is dat rond Corredor Cultural Chapultepec, een enorm bouwproject in het westen van de hoofdstad, naast Chapultepecbos, de grootste groene long van de stad.

Het project omvat onder meer een hotel van 50 verdiepingen en een winkelcentrum. In december tekenden de bewoners verzet aan tegen het plan.

Voor Rodríguez biedt Habitat III de kans om dit soort urgente stadsproblemen aan te pakken. “Velen hopen dat de regeringen aandacht krijgen voor steden die gebouwd worden vanuit hun inwoners en die niet vanuit de gebouwen.”