WikiLeaks zet kruistocht tegen geheimzinnige overheden voort

In juni 2015 pakte klokkenluiderswebsite WikiLeaks twee keer uit met de onthulling van geheime overheidsdocumenten. Onder de naam The Saudi Cables publiceerde de site de eerste lading (70.000 documenten) van de meer dan een half miljoen gelekte documenten van de Saudische overheid. Espionnage Élysée legde een decennium bespioneren van Franse presidenten door de Amerikaanse overheid bloot.

Saudi-Arabië: alles voor een goede reputatie

‘Een grillige en geheimzinnige dictatuur.’ Zo beschreef WikiLeaks-oprichter Julian Assange Saudi-Arabië na het inkijken van de “top secret”-verslagen die zijn website publiceerde op 19 juni. WikiLeaks kon de documenten naar verluidt bemachtigen nadat een Jemenitische groep, die zichzelf het Yemeni Cyber Army noemt, meer dan 3000 computers hackte van de Saudische ministeries van Binnenlandse Zaken en Defensie.  

In de documenten vond WikiLeaks bewijzen dat Saudi-Arabië zijn reputatie beschermt door op verregaande wijze de media te controleren. Een van de manieren waarop dat gebeurt, is door de aankoop van duizenden abonnementen van bepaalde nieuwsmedia. Die media worden dan geacht om als wederdienst deel te nemen aan de propagandamachine van het koninkrijk.

De Saudische overheid kocht abonnementen van buitenlandse media, om ook die in te schakelen voor hun propagandamachine

Zulke praktijken beperken zich overigens niet tot de Saudische media. Een document met de abonnementen die aan hernieuwing toe waren vóór 1 januari 2010 vermeldt media uit onder andere Damascus, Abu Dhabi, Beiroet en Koeweit.

Op maandag 15 juni voerde Saudi-Arabië zijn honderdste onthoofding uit. Door controle over de media bleef dat verhaal in binnen- en buitenland onderbelicht.

Tijdens het hoogtepunt van de Arabische Lente in 2011 maakten de Saudische autoriteiten zich volgens een ander gelekt document ernstige zorgen over de berichtgeving: die werd meer ‘gedreven door publieke opinie’ dan dat ze ‘de publieke opinie dreef’. Het ministerie van Buitenlandse Zaken besloot daarop om te investeren in de belangrijkste nieuwsmedia in Tunesië, het broeinest van de Arabische Lente. 

Gesprekken afluisteren over gesprekken afluisteren

Vier dagen na The Saudi Cables kregen de Franse media Libération en Mediapart als eerste een kijk in de collectie documenten van de NSA, de Amerikaanse geheime dienst gespecialiseerd in SIGINT (signals intelligence, het onderscheppen van elektronische communicatie). Op een gelekte lijst met afgeluisterde telefoonnummers prijken verschillende hooggeplaatste Franse ambtenaren, evenals het kabinet van de Franse president.

De lijst met afgeluisterde gesprekken bevat onder meer een telefoontje van Jacques Chirac, die sprak over VN-benoemingen; een gesprek van Nicolas Sarkozy, waarin hij forse uitlatingen deed over Israël-Palestina; en –ironisch genoeg– een discussie tussen de Franse ambassadeur in de VS en een adviseur van Sarkozy over diens frustratie met betrekking tot Amerikaanse spionageactiviteiten gericht tegen Frankrijk.

De Franse overheid sprak intussen haar woede uit, al zijn de onthullingen in feite niets nieuws onder de zon. De Socialistische Partij van huidig president François Hollande liet zich toch verbolgen uit. ‘Zelfs al was de Franse overheid op de hoogte, dan nog is deze grootschalige, systematische en ongecontroleerde afluistering ontoelaatbaar.’

Assange’s noodgedwongen verblijf 

Het in de gaten houden van Assange kostte de Britten al meer dan 16 miljoen euro

De twee publicaties vallen samen met de derde verjaardag van Assanges noodgedwongen verblijf in de Ecuadoraanse ambassade in Londen. Daar verkreeg de Australische journalist politiek asiel. In Zweden loopt tegen Assange een onderzoek naar zededelicten, maar uitlevering aan Zweden is niet Assanges grootste angst. Het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft naar verluidt een aanhoudingsbevel voor hem klaarliggen.

Sinds dag één van zijn intrek in de Ecuadoraanse ambassade wordt Assange volgens The Telegraph constant in de gaten gehouden door de Londense politie, met agenten op de hoeken van het gebouw en een agent in de inkomhal. Volgens GovWaste, een website die Assanges gevangenschap bestrijdt, kostte dat al 11,5 miljoen pond (meer dan 16 miljoen euro). Dat bedrag werd door de politie aan The Telegraph bevestigd.