Kenia blijft worstelen met verdeeldheid

“Tienduizenden Kenianen leven nog altijd in ellendige vluchtelingenkampen terwijl etnische spanningen blijven etteren”, schrijven de auteurs van MRG. Onenigheid over verkiezingsresultaten deed begin dit jaar in Kenia zware gevechten uitbreken die aan 1500 mensen het leven kostten en 400.000 mensen op de vlucht joegen. Aan het geweld kwam pas een einde na bemiddeling door de Afrikaanse Unie en de VN. Die leidde tot een vredesakkoord en een machtsdeling tussen de grootste twee partijen leidde.
Volgens de MRG zijn de inspanningen om de vrede te herstellen “fragmentarisch en slecht gefinancierd” en genieten ze te weinig steun van de regering. De nieuwe regering, met president Mwai Kibaki en premier Raila Odinga, leek van bij het begin meer geïnteresseerd in het snel afbreken van de vluchtelingenkampen in de steden dan in de terugkeer van de bewoners ervan naar hun vroegere woonplaats.
Zonder grotere inspanningen om bruggen te bouwen tussen de verschillende gemeenschappen die met elkaar in de clinch zijn gegaan, kan het geweld makkelijk opnieuw opflakkeren, waarschuwt de mensenrechtenorganisatie.
De problemen zijn het grootst in de Noordelijke Riftvallei, waar het geweld tussen Kalenjins en Kikuyu’s, twee belangrijke volksgroepen in het land, het grootst was, schrijven de auteurs van Kenya Six Months on: A New Beginning or Business as Usual?

Bemoedigende resultaten

Salim Lone, de woordvoerder van premier Raila Odinga, geeft toe dat het herstel van de verhoudingen tussen de bevolkingsgroepen complex is. “De onderliggende oorzaken voor het verschrikkelijke geweld zijn decennia oud.”
Maar volgens Lone is het te vroeg om zo negatief te toen over het helingsproces. “Andere onafhankelijke waarnemers vinden de inspanningen van de regering bemoedigend”.
De hervestiging van ontheemde slachtoffers is een belangrijk onderdeel van het werk van de regering, zegt Lone. “Dat moet ervoor zorgen dat er snel een einde komt aan de marginalisering die sommige etnische groepen de voorbije 45 jaar ondergingen. Dat kan verdere instabiliteit vermijden.” Volgens Lone let de premier erop dat vluchtelingen uit alle getroffen bevolkingsgroepen aandacht krijgen, niet alleen de slachtoffers uit de grootste groepen die de meeste invloed hebben.
Lone benadrukt dat de moordpartijen van begin dit jaar niet in de eerste plaats etnisch geïnspireerd waren. “Ze werden in gang gezet door de erg controversiële uitslagen van de presidentsverkiezingen, en het de politieke verzet werd dan in sommige gebieden sterk etnisch gekleurd. Maar veel mensen stierven door politiekogels.”
Na de presidentsverkiezingen van 2007 werd de toenmalige president Mwai Kibaki tot winnaar uitgeroepen, al waren er sterke aanwijzingen dat zijn rivaal Raila Odinga het pleit had gewonnen.
“De diplomatieke druk mag niet afnemen naarmate de regeringscoalitie gevestigd raakt”, oordeelt Ishbel Matheson van MRG. Volgens haar moeten de VN er onder meer op toezien dat geplande hervormingen als de grondwetsherziening, een nieuw landbeleid en de opzetting van een waarheids- en verzoeningscommissie op de rails blijven. Matheson vindt ook dat de VN-Vluchtelingenorganisatie er moet over waken dat de onheemden de nodige bijstand krijgen.
“Er blijven fundamentele problemen bestaan in het bestuur van het land, en dit is waarschijnlijk de beste kans in een generatie om de zaak beter aan te pakken”, zegt Matheson.