Omstreden verleden achtervolgt Chiquitabananen

’s Werelds grootste bananenproducent gaf eerder toe dat het grote sommen overmaakte aan Farc en AUC, twee terroristische organisaties die decennialang onderlinge strijd voerden in de Colombiaanse burgeroorlog die aan duizenden mensen het leven kostte.
Eerder dit jaar verklaarde Chiquita Brands International 1,7 miljoen te hebben betaald aan de Colombiaanse Verenigde Zelfverdedigingsgroepen (AUC), een rechtse paramilitaire organisatie die zich financiert met drugstransport en talloze doden op het geweten heeft, onder wie vele vakbondsmensen. Naar eigen zeggen begon Chiquita de betalingen nadat werknemers bedreigingen ontvingen.
In de afgelopen 10 jaar werden meer dan 10.000 mensen door het AUC omgebracht, van wie velen werkten op de Chiquita-plantages. De betalingen bleven echter voortduren nadat de groepering eind 2001 op de Amerikaanse lijst van terroristische organisaties terechtkwamen. Om de geldstroom te maskeren, werden de bedrijfsresultaten vervalst.

Bananen uit, wapens in

De bananenfirma accepteerde in april een boete van 25 miljoen dollar voor het schenden van de Amerikaanse antiterrorismewetten. Een rapport uit 2003 van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) beschuldigde Chiquita ervan dat twee jaar eerder een schip – dat gebruikt werd door de Colombiaanse dochteronderneming, Banadex – ingezet werd voor een verboden levering van 3000 kalasjnikovs en een grote hoeveelheden munitie aan paramilitaire organisaties.
Hoewel het onwaarschijnlijk lijkt dat de toenmalige directieleden celstraffen zullen krijgen, overweegt de Colombiaanse overheid de uitlevering te vragen van de verantwoordelijke Chiquita-bazen. Het land heeft een uitleveringsverdrag met de VS, maar nog nooit werd een Amerikaan in Colombiaanse handen overgedragen. In 2004 werd Banadex verkocht aan een lokaal bedrijf, wat Chiquita 43,5 miljoen dollar opbracht. Sindsdien bleef de kritiek stijgen op het controversiële verleden van de multinational in Colombia.

Doodstraf

De families van 114 Colombianen die door leden van de communistische guerrillagroep Farc of het rechtse paramilitaire AUC vermoord werden, eisen nu een compensatie van Chiquita voor hun verlies. ‘Dit proces is een mijlpaal, misschien wel het grootste proces aller tijden’, zegt, Terry Collingsworth, de hoofdadvocaat van de achtergebleven familieleden. ‘Chiquita voor de rechter dagen voor hun aandeel in de dood van honderden, of misschien duizenden doden, zou de firma kunnen ruïneren. Het is een proces waarin ik voor de doodstraf pleit, de doodstraf voor een boosaardige onderneming.’
De rechtzaak begon op dezelfde dag als het staatsbezoek van Álvaro Uribe Vélez, de Colombiaanse president, om met de VS te onderhandelen over een bilateraal vrijhandelsakkoord. Een zeer ongelegen moment voor de president, aangezien de nauwe banden tussen politici en paramilitairen de afgelopen weken veel aandacht krijgen in Colombia. Onthullingen leidden tot de arrestaties van 8 congresleden uit de achterban van Uribe en 5 parlementariërs werden in staat van beschuldiging gesteld door het Hooggerechtshof.

Imago opgeblonken

Chiquita Brands International werd in het verleden aangeklaagd voor uitbuiting van werknemers en vervuiling van de Zuid- en Centraal Amerikaanse bananenplantages. Chiquita heeft de afgelopen jaren grote inspanningen gedaan om het bedrijfsimago op te blinken.
Als een van de allergrootste bananenproducenten ter wereld doet Chiquita inspanningen om een duurzame productie na te streven op vlak van milieu en mensenrechten. In 2005 mocht Chiquita het kikkertje van de rainforest alliance, toevoegen aan haar blauwe sticker als bewijs voor de certificatie van alle 115 plantages. Toch blijkt de multinational niet zomaar de spons over het verleden te kunnen vegen.