7 belangrijke vragen over Gaza, één jaar na de oorlog

Een jaar geleden lanceerde het Israëlische leger de operatie ‘Protective Edge’ in de Gazastrook. Het conflict tussen Israël en Hamas duurde 51 dagen en zorgde voor een nieuw dieptepunt in de internationale relaties.

  • AgenciaAndes (CC by-sa 2.0) AgenciaAndes (CC by-sa 2.0)

Tijdens operatie “Protective Edge” voerde het Israëlische leger meer dan 6.000 luchtaanvallen uit en vuurde 50.000 tank- en artilleriegranaten af. Er werden 1.462 Palestijnse burgers gedood, onder wie 547 kinderen. Palestijnse gewapende groeperingen vuurden 4.881 raketten en 1.753 mortiergranaten af op Israël. Hierbij kwamen 6 burgers om en werden 1.600 burgers gewond.

Een onafhankelijke onderzoekscommissie van de VN en internationale ngo’s als FIDH en Human Rights Watch, constateerden dat beide partijen van het conflict schendingen van het oorlogsrecht pleegden

1. Wat lag er aan de basis van het conflict?  

Verschillende factoren leidden tot deze ergste escalatie van vijandelijkheden tussen Israël en de Palestijnse gewapende groepen sinds 1967.

De katalysatoren waren de ontvoering en de moord op drie Israëlische tieners op de Westoever door Palestijnen die zich associeerden met Hamas; de moord op een Palestijnse tiener door Israëlische extremisten; de raketaanvallen van Palestijnse groeperingen op Israël en de raids tegen Hamas op de Westoever door het Israëlische leger.

Daarnaast speelden Israëls tegenstand tegen de verzoening tussen Fatah en Hamas, het afspringen van de vredesgesprekken in april en de afsluiting van Gaza een grote rol.  

2. Waarom waren er zoveel Palestijnse burgerdoden?

Tijdens Protective Edge vuurde het Israëlische leger minstens 30.000 artilleriegranaten af (Harel en Cohen). Artillerie is een niet-accuraat wapen, dodelijk in een straal van 50 meter. Volgens de VN-onderzoekscommissie is het gebruik van zulke explosieve wapens in dichtbevolkte gebieden moeilijk verzoenbaar met het principe van onderscheid tussen burgers en strijders.

De Israëlische organisatie van ex-soldaten Breaking the Silence hekelde de inzetregels die de Israëlische soldaten meekregen: de meest permissieve ooit. Er vonden ook aanvallen plaats op burgerinfrastructuur zoals scholen, waaronder scholen van VN-organisatie voor Palestijnse vluchtelingen UNRWA die gebruikt werden als schuiloord. Daarnaast waren er aanvallen op hospitalen, ambulances en medisch personeel (UNOCHR).

De Israëlische maatregelen om de Palestijnse bevolking te waarschuwen waren ontoereikend. De VN-commissie keurt de ‘klop-op-het-dak-procedure’ af. Daarbij wordt een kleine, niet-geladen raket afgevuurd als waarschuwing voor een effectieve aanval. Deze maatregel zaait verwarring en geeft burgers onvoldoende tijd voor evacuatie (UN COI).

3. Wat met de intern verplaatste burgers?  

Operatie Protective Edge resulteerde in de grootste gedwongen verplaatsing van Palestijnse burgers sinds het begin van de bezetting in 1967. Tijdens de vijandelijkheden moesten 520.000 Palestijnen hun huizen verlaten. In totaal raakten er 17.000 huizen beschadigd.

Volgens de VN zijn tot op heden 100.000 Palestijnen in Gaza ontheemd. De VN heeft echter niet de capaciteit om de vluchtelingen onderdak te bieden en sloot in juni zijn laatste opvangplaats, een school (Daily Star). Veel Palestijnen verblijven nu bij familie of wonen in tenten bij het puin van hun huizen en hebben geen vooruitzicht op duurzame huisvesting (Internal Displacement Monitoring Center).

4. Hoe vordert de heropbouw?

Internationale donoren beloofden $ 5,4 miljard voor de heropbouw. Hiervoor werd een trilateraal coördinatiemechanisme opgericht tussen de Israëlische regering, de Palestijnse Autoriteit en de VN. Het puin is echter allesbehalve geruimd. Aan het huidige tempo zal het langer dan een eeuw zal duren om Gaza herop te bouwen. De donoren bieden minder financiële steun dan beloofd.

Door de gebrekkige financiering moesten internationale organisaties projecten voor heropbouw terugschroeven. Maar het grootste obstakel is de Israëlische afsluiting van Gaza. Er is 9 miljoen ton bouwmateriaal nodig. Sinds het staakt-het-vuren van augustus bereikte slechts 9 procent van het nodige materiaal Gaza (GISHA).

Ook de verdeeldheid tussen Fatah en Hamas staat de levering van hulp in de weg. Zo is Hamas niet bereid om de controle over de grensovergang van Rafah op te geven en de veiligheidsdiensten van de Palestijnse Autoriteit er te laten postvatten. Hierdoor bleef Rafah tussen oktober 2014 en midden juni constant gesloten.

5. Bereiden Hamas en Israël zich voor op een nieuwe ronde van geweld?

De vraag lijkt niet zozeer of er zich een nieuw conflict zal aandienen maar wanneer. Zowel Israël als Hamas bereiden zich hierop voor, al hebben ze er geen belang bij. Salafistisch-jihadistische groepen in Gaza beginnen zich meer te manifesteren en bekritiseren Hamas omdat het niet islamitisch genoeg zou zijn en te meegaand zou zijn met Israël. Ze voerden in juni verschillende raketaanvallen op Israël uit, om zowel Hamas als Israël te provoceren. Het Israëlische leger deed vergeldingsaanvallen op installaties van Hamas.

Toch neemt het de dreiging van jihadistische groepen ernstig. Achter de schermen zijn er gesprekken gaande voor een duurzamer bestand, maar dit wordt ook bemoeilijkt door de intra-Palestijnse spanningen. Bovendien vermindert Israël de druk op Gaza niet fundamenteel en blijft het geweld aanhouden. Zo behoudt Israël binnen de grenzen van Gaza en in zijn territoriale wateren militaire bufferzones waar Palestijnen niet mogen komen. Deze zones snijden de Palestijnen af van een groot deel van hun landbouw- en visgebied en worden met geweld afgedwongen. In mei waren er 51 Israëlische aanvallen op Palestijnen in de bufferzone (PCHR).

6. Wat is de visie van de internationale gemeenschap?

In augustus 2014 stelde de Mensenrechtenraad van de VN een onafhankelijke commissie aan om schendingen van het internationaal recht te onderzoeken. De commissie maakte haar rapport op 21 juni bekend en besloot dat zowel Hamas als het Israëlische leger oorlogsmisdaden begingen.

Het rapport suggereert dat het Internationaal Strafhof in Den Haag tussenbeide moet komen bij gebrek aan andere remedies om de straffeloosheid tegen te gaan. Israël verzet zich hevig tegen de conclusies van de Mensenrechtenraad en houdt vol dat zijn intern onderzoek volstaat. Het meent dat de afsluiting van Gaza legaal is.

Toen de Israëlische marine op 29 juni 2014 een flotilla naar Gaza stopte, stelde premier Netanyahu dat de Veiligheidsraad akkoord gaat met de blokkade. Dat is niet zo. Volgens de VN is Israël nog steeds een bezettende macht in de Gazastrook. Daarom heeft het nog steeds verantwoordelijkheden tegenover de bevolking (al heeft Hamas ook verantwoordelijkheden als de feitelijke bestuurder). Bovendien mag Israël burgers niet blootstellen aan collectieve bestraffing. Toch zien de EU en VS af van druk op Israël om de afsluiting te stoppen en Gaza toe te laten opnieuw een haven en een luchthaven te bouwen.

7. Hoe probeert Gaza uit het slop te geraken?

De burgerbevolking in Gaza weet zich gegijzeld door de belangen van verschillende spelers zoals Israël, maar ook Egypte, de gewapende groepen en Fatah. De repressie van Hamas is voor veel Gazanen het zoveelste bewijs dat hun basisrechten niet tellen.

Veel burgers hameren er ook op dat ze geen cijfers zijn. Zo luidt een nieuwe campagne waarin Palestijnen hun verhalen delen ‘We are not numbers: We are individuals trying to change the world’ (Euro-Med Monitor for Human Rights).

In de wijk Shujaiyeh, die grotendeels vernield werd tijdens de Israëlische grondoperatie, vond in mei een jazzfestival plaats. Honderden inwoners gingen erheen: het recht op een gewoon leven is een verzuchting van velen.

Daarom steunen wij het werk van organisaties zoals Theatre Day Productions. Zij bieden jongeren een perspectief via toneel en creatieve activiteiten en organiseert ook deze zomer samen met UNRWA kampen voor jongeren.

Streven naar duurzame vrede

Broederlijk Delen en Pax Christi streven naar duurzame en rechtvaardige vrede in Israël en Palestina en nemen het op voor de rechten van beide volkeren. Daarom veroordelen wij het geweld tegen burgers zowel door het Israëlische leger als door de Palestijnse gewapende groeperingen.

Israël moet zijn burgers beschermen in overeenstemming met het internationaal humanitair recht en met respect voor de basisprincipes van noodzakelijkheid en proportionaliteit. De Palestijnse gewapende groeperingen moeten op hun beurt het internationaal humanitair recht respecteren en een onderscheid maken tussen militaire doelwitten en burgers. Niemand mag het geweld van de tegenpartij gebruiken als excuus voor aanvallen tegen burgers.

Wij veroordelen ook de afsluiting van Gaza en het scheidingsbeleid dat Israël oplegt tussen Gaza en de Westoever. De afsluiting bracht niet zozeer Hamas als wel de burgers op de knieën en is een inbreuk op hun basisrechten. Wij pleiten voor meer politieke actie voor Gaza omdat een oplossing onmogelijk is zolang de collectieve bestraffing van 1,8 miljoen mensen aanhoudt.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2789   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2789  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.