Bedenkingen bij adellijke titel voor Georges Forrest

Ik heb de Forrestgroep van iets dichterbij leren kennen toen hij mij en MO* magazine aanklaagde voor een artikel dat ik begin 2006 schreef over de rol die Forrest speelde in de Congolese en meer bepaald de Katangese mijnindustrie.

In het artikel schreef ik dat Forrest weliswaar zijn personeel zowat de beste lonen van de regio betaalde maar dat het contract dat hij gesloten had over de kroonjuwelen van de Congolese koperrijkdommen, niet interessant was voor Congo en de Congolezen. Het zou jaren duren voor Congo daar geld zou uit halen, zo stelde de analyse van een gespecialiseerd mijnbureau dat voor ons het contract had geanalyseerd.

Forrest eiste 100.000 euro schadevergoeding voor het artikel. De rechter heeft zowel in eerste aanleg als in beroep geoordeeld dat het artikel aan alle journalistieke vereisten voldeed en dat er dus geen sprake kon van zijn een veroordeling. 

Wel werd MO* magazine in beroep veroordeeld voor het betalen van 5000 euro voor de publicatie van een cartoon waarop Forrest afgebeeld stond met een luipaardhoedje en een scepter onder de titel De koperkoning van Congo. Uiteindelijk betaalden we voor de hele juridische strijd die zeven jaren aansleepte 250.000 euro aan advocatenkosten. Gelukkig was MO*magazine hiervoor verzekerd.

Vrijheid van meningsuiting

We zijn absoluut niet het enige medium tegen wie Forrest klacht indiende, wel integendeel. Bijna iedere journalist die kritiek uitoefende, werd aangeklaagd. Zo’n mediastrategie heeft wellicht tot doel een chilling effect in het leven te roepen: een journalist zal wel twee nadenken vooraleer hij kritiek spuit.

Het is een manier om anderen met je financiële macht het zwijgen op te leggen. In die zin kan je Forrest dus niet echt een vriend van de vrijheid van meningsuiting noemen. Daarom kan je je afvragen of zo’n figuur dan van de Belgische staat, die een van de eerste ter wereld was om de burgerlijke en politieke rechten te verdedigen, wel een ereteken moet krijgen.

Je kan Forrest niet echt een vriend van de vrijheid van meningsuiting noemen.

De nieuwe generatie aan het roer van de Forrestgroep (vice-voorzitter van de groep en ex-politicus Pierre Chevalier, communicatieverantwoordelijke en ex-journalist Olivier Alsteens, …) verklaart het geweer van schouder te hebben veranderd. Ze willen anders omgaan met kritiek en niet langer journalisten aanklagen zodra die kritiek leveren. ‘We willen nu meer de dialoog aangaan in plaats van te procederen’, verklaarde Pierre Chevalier me eind vorig jaar.

Intussen is Forrest niet langer meer de koperkoning van Congo. De groep had gewoon niet de miljarden die nodig zijn om de enorme mijnrijkdommen die Forrest had verworven, uit te baten. Echte mijnmultinationals zoals Glencore en Freeport Mc Moran zijn in de plaats gekomen. Dan Gertler is de “nieuwe sheriff in town”: deze Israeli en vriend van Kabila is betrokken bij allerlei schimmige deals.

Invloed 

De vraag of Forrest zo’n eretitel verdient, stelt zich evenwel nog op een dieper niveau. We nemen aan dat iemand zo’n titel verkrijgt als hij de Belgische samenleving heeft gediend.

Zeker is dat Forrest jarenlang de belangrijkste Belgische zakenman is geweest in Congo. In die hoedanigheid bezorgde hij ons land een zekere invloed in Congo. Dat kon je ook vernemen van diplomaten, dat ze dankzij Forrest beter wisten wat er om ging in Katanga en omstreken, en daardoor meer invloed hadden.

Doordat Forrest uit de gratie is gevallen bij een deel van de elite, is die invloed nu getaand. Daarom heeft het jaren geduurd vooraleer Forrest de luchtvaartmaatschappij Korongo Airlines, een joint venture met Brussels Airlines, mocht starten in Congo. Nochtans was er een enorme nood aan een degelijke luchtvaartmaatschappij zoals Korongo.

In die zin is de verdienste voor de Belgische samenleving geweest dat Forrest ons daar een economische en dus politieke voet binnen de deur hield. Maar als je Forrest om die reden een Grootofficier maakt, kijk je dus enkel naar de Belgische belangen in redelijk enge zin.

Dansen met de krokodillen

Daar staat tegenover dat je in de Mobutu- en in de Kabilaperiode alleen maar zo’n machtige economische positie kon verwerven als je meedanste  met de krokodillen. Wie weigerde mee te doen aan de dans der corrupte politici, maakte geen kans.

Pierre Chevalier gaf ons dat vorig jaar met zoveel woorden toe toen hij me antwoordde op de vraag waarom Forrest de voorbije vijf jaar niet meer die centrale positie bekleedt in Congo en Dan Gertler wel: ‘Als je niet meedoet met het spel, krijg je het moeilijk.’

De eretitel gaat naar iemand die succesvol meedraaide in een corrupt politiek systeem dat onze kolonie ten gronde heeft gericht.

Forrest is zowat de enige zakenman die zowel in het Mobututijdperk als in de Kabilaperiode meedraaide aan de top. Die overstap was een huzarenstukje en de vraag is wat daar tegenover stond.

De eretitel gaat dus naar iemand die succesvol meedraaide in een corrupt politiek systeem dat onze kolonie ten gronde heeft gericht. Zo bekeken roept het erelint wel degelijk diepgaande vragen op.  Het is in zekere zin een goedkeuring van het politieke regime in Congo.

Dubbel

Anderen zullen tegenwerpen dat Forrest een van de enigen was die werk bleef verschaffen in een uiterst getroebleerd land. De aanslag, deze week, op Emmanuel de Mérode, de Belgische directeur van het Virunga-natuurpark, toont nog maar eens hoe risicovol werken in Congo kan zijn. Ook dat klopt: Forrest heeft in een chaotisch land vele mensen tewerkgesteld en is daar zelf niet slechter van geworden, wel integendeel.

Kortom, in het Congolese spiegelpaleis is niets helemaal wat het lijkt en zijn de dingen zelden helemaal zwart of wit. Een ding is evenwel duidelijk. Forrest blijft een omstreden figuur en het uitreiken van een erelint aan de man blijft dus erg dubbel. Zijn er dan echt geen Belgen die minder omstreden zijn om hen Grootofficier in de Kroonorde te maken?