België: van voortrekker tot doodgraver van de Tobintaks?

Het idee van Nobelprijswinnaar James Tobin om de financiële markten in het gareel te houden via een kleine heffing op de handel in financiële producten kwam na de financiële crisis opnieuw op tafel. In 2011 lanceerde de Europese Commissie een concreet voorstel en vond 11 landen bereid om daar concreet werk van te maken binnen een ‘versterkte samenwerking’. Vervolgens duurde het tot december 2015 voor een akkoord werd gevonden over de basisprincipes van de taks. Die basisprincipes zouden concreet worden uitgewerkt in de eerste helft van 2016.

Verbazende bocht

Het ziet ernaar uit dat vrijdag diezelfde basisprincipes opnieuw worden herkauwd door de aanwezige ministers. Dat dit als een halve overwinning aanvoelt heeft veel te maken met de houding van België in het dossier. De afgelopen maanden en weken gonsde het in de gespecialiseerde pers van de geruchten over een mogelijke Belgische exit.

Meermaals uitte minister Van Overtveldt zich als een koele minnaar van de taks.

Meermaals uitte minister Van Overtveldt zich als een koele minnaar van de taks. In het federale parlement verklaarde de vertegenwoordiger van de Europese Commissie bijzonder verbaasd te zijn over de bocht die België in het dossier heeft genomen wat onze reputatie op het Europese toneel niet vooruit helpt. 

Die verbazing is makkelijk te begrijpen als je weet dat ons land pleitte voor een vrijstelling van het merendeel van financiële derivaten – complexe financiële producten die een sleutelrol spelen in speculatieve handel – uit de taks.

Niet alleen zou de taks op die manier haar doel voorbijschieten om te zorgen voor meer financiële stabiliteit. Dergelijke vrijstelling zou bovendien ook een serieuze aderlating betekenen voor de inkomsten uit de taks. De strategie lijkt dus om de taks dermate uit te hollen tot hij voor niemand nog verteerbaar is. 

Constructief

Een akkoord op vrijdag is dus niet uitgesloten maar de Belgische houding zal bepalend zijn. Het merendeel van de deelnemende landen heeft al aangegeven vooruit te willen met de taks.  Als het proces hier stopt is België verantwoordelijk.

Hoog tijd dus dat ons land aansluit bij de voortrekkersrol die het lang heeft gespeeld.

Hoog tijd dus dat ons land aansluit bij de voortrekkersrol die het lang heeft gespeeld. Laat ons niet vergeten dat België in juli 2004 als eerste een wet kreeg die de taks zou invoeren als daarvoor een akkoord werd bereikt binnen de EU. In voorgaande regeringen sprong Charles Michel als minister van ontwikkelingssamenwerking menigmaal in de bres voor de taks, onder meer op topontmoetingen van de VN.

Ook het Regeerakkoord stipuleert dat België ‘constructief zal meewerken’ aan de invoering van de taks. Vrijdag is het moment om dat waar te maken. Zo niet vrezen we dat België echt de doodgraver van de Tobintaks wordt.

Eerder deze week organiseerde 11.11.11 samen met 5 andere middenveldorganisaties een fictieve begrafenis van de Tobintaks in het Warandepark tegenover de ambtswoningen van de premier en de minister van financiën. Beelden van de actie vind je hier.