De Lady Gaga van Buitenlandse Zaken

Afgelopen zaterdag (21 maart) verscheen een open brief waarin ondertekenaars de minister opriepen op te stappen als het visitekaartje van België in het buitenland. Want, zo vinden ze, hij is onmiskenbaar dubbel onbekwaam:

‘Onbekwaam om het universele ideaal van fundamentele gelijkheid te belichamen in deze postkoloniale tijden. Onbekwaam om – gezien het gebrek aan inzicht over wat al dan niet racistisch is – als geloofwaardige partner op te treden op het internationaal toneel, in het Zuiden in het bijzonder.’

Schrijvers van die brief variëren van blanken tot zwarten, filmmakers tot schrijvers, activisten tot publicisten, van binnen België en daarbuiten.

‘Ik heb geweigerd de brief te ondertekenen’

‘Ik wil mij niet afvragen of dit met racisme te maken heeft.’

Ik werd benaderd om die brief te ondertekenen, maar ik heb geweigerd. Pertinent.

Ik zie niet in waarom een minister zich niet kan gedragen als een gewone burger die een traditie voortzet. Ik wil niet filosoferen over de afkomst van die traditie. Ik wil mij niet afvragen of dit met racisme te maken heeft.

Ik laat aan eenieder de volledige vrijheid zijn oude traditie, hoe en uit welk tijdperk die ook ontstaan is, te koesteren. Of het uit het tijdperk van de slavernij is, of dat van Leopold II, Hitler en weet ik veel wie allemaal.

Ik hoef geen historische tekst en uitleg noch ethische verklaringen van welke specialist ook te krijgen. Ik wil daarom de minister in zijn normen, waarden en beschaving laten.

Niet de actie van de minister is walgelijk, maar de roep om zijn ontslag is dat wel. De opmerking van Human Rights Watch die in de actie van de minister racisme ziet, vind ik buitengewoon belachelijk.

Waardige minister

Ik ken minister Reynders als een waardige minister van Buitenlandse zaken die bij zijn uitstapjes in Congo naar huis terugkeert met zijn vuile was.

Ik ken de minister van op de Francophonie Top in 2012 in Kinshasa. Zijn plek was helemaal achterin, samen met de toenmalige minister van Ontwikkelingssamenwerking. Hij kwam niet aan het woord. In tegendeel zag ik een minister van Zwitserland, in gebrekkig Frans tot de hele Francofone gemeenschap wereldwijd spreken.

Waarom zou minister Reynders zich niet mogen gedragen als een gewone burger?

‘Waarom kunnen we hem niet de vrijheid gunnen zichzelf te zijn?’

Moet hij zich misschien gaan gedragen als zijn collega’s? Robot-ministers die enkel rond inhoudelijke ingewikkelde brandende dossiers werken en daardoor wereldmediasteren worden. Zoals John Kerry van de Verenigde Staten, Sergej Lavrov van Rusland, Mohammad Javad Zarif van Iran of Louise Mushikiwabo van Rwanda?

Waarom kunnen we hem niet de vrijheid gunnen zichzelf te zijn, om een eigen invulling te geven aan zijn ministerschap?

Bij zijn laatste uitstapje onlangs in Congo, stal De Croo, zijn collega van Ontwikkelingssamenwerking, de show. De Croo ging over inhoud; mensenrechten, veiligheid en vrijheid. Niet over folklore. Dit, tegen de traditie in van Reynders. Zelfs Colette Braekman moest voor hem in de bres springen omdat De Croo, een ‘jonge minister met oude reflexen’, de doorgewinterde Reynders, een oude minister met jonge reflexen, in de media overschaduwde.

‘Niets te maken met racisme’

Dat Zijne Excellentie zich verkleedt als Noiraud voor een goed doel heeft niets te maken met racisme maar met zijn jonge reflexen. Het maakt hem normaler dan normaal. Het levert hem de publiciteit op die hij zo broodnodig heeft.

In de showbizz heet zo’n actie simpelweg het creëren van buzz. Zoveel mogelijk opvallen door zo weinig mogelijk inhoudelijks te doen. Totaal in de lijn van Madona, Rihanna en Lady Gaga die hun naaktheid aan de man brengen om op te vallen. Met de actie van de minister, heeft België een Lady Gaga op Buitenlandse Zaken die in een klap alle “serieuze” media in de wereld kan halen. Niet dankzij inhoud, maar dankzij folklore.

Alphonse Muambi is publicist en schrijver van ‘Democratie kun je niet eten’. Hij is afkomstig uit DR Congo en verblijft in Nederland.