Flexibele migratie, het Beste Idee van 2014

Honderden miljoenen vluchtelingen en migranten zijn on the move en in need of protection. Talloze wanhopigen zoeken naar mogelijkheden voor een menswaardig bestaan. Opeengepakt reizen zij in gammele voertuigen en boten, hen treffen vreselijke ongelukken, ze wachten in eindeloze rijen aan grenzen, en daarbinnen, geïsoleerd op verafgelegen plekken, leiden ze levens van werkloosheid en nutteloosheid. Zij zijn voor het leven getraumatiseerd.

Explosief probleem

‘Wat Polen, Bulgaren en Roemenen in een land als Nederland willen, is niet zich omvormen tot Nederlanders, maar het benutten van mogelijkheden om thuis de kwaliteit van leven te verbeteren.’

Deze mondiale migratie is het urgentste én het meest veronachtzaamde probleem van deze tijd. Kunnen de beslissers van deze wereld afwachten tot dit kolossale vraagstuk zichzelf heeft opgelost? Natuurlijk niet! Bureaucratisch onvermogen en massale uitzichtloosheid mondialiseren deze explosieve toestanden.

De hoofdoorzaak is de horizontale - geografische - ongelijkheid. Twee eeuwen geleden was de levensstandaard in de meest welvarende omgeving gemiddeld zo’n drie keer beter als in het armoedigste deel van de wereld. Nu is naar daadwerkelijke koopkracht gemeten die verhouding slechter dan 1:100. Dit is onvoorstelbaar. En bij die economische ongelijkheid komt nog dat enorme verschil in veiligheid en kwaliteit van bestuur.

Pogingen om daadwerkelijk tot oplossingen te komen, beginnen met de erkenning van het totaal andere karakter van migratie vergeleken met één tot twee of drie eeuwen geleden. Toen gingen mensen op weg om elders te leven en te sterven. Nu willen of moeten zij flexibel migreren.

Het doel is om de mondialisering te benutten om transnationaal te leven en zo zichzelf en de familie aan economische en politieke wantoestanden te ontworstelen. Wat Polen, Bulgaren en Roemenen in een land als Nederland willen, is niet zich omvormen tot Nederlanders, maar het hier benutten van mogelijkheden om thuis de kwaliteit van leven te verbeteren. Zo is het ook met Hispano’s in Noord-Amerika; met migranten uit Afrika en in het Midden-Oosten is het niet anders.

Oogkleppen

Transnationaal leven en werken en flexibele migratie zijn niet een blauwdruk maar de werkelijkheid. Die werkelijkheid wordt dagelijks misvormd en verduisterd door mensenhandel, eindeloze asielprocedures en schijnhuwelijken. Alleen door de oogkleppen af te werpen, flexibele migratie innovatief te duiden en als onontkoombaar te aanvaarden, kunnen begaanbare wegen worden bewandeld. Het idee is: op alle niveaus en vanuit alle gezichtshoeken het huidige migratievraagstuk opnieuw te doordenken en aan te pakken.

Flexibele migratie staat niet haaks op de werkelijkheid – integendeel! – maar wel op de bestaande orde. De uitdaging is die realiteit te erkennen, te doorgronden en van daaruit te werken aan oprecht nieuw beleid met een menswaardige praktijk.