Welke internationale lessen moet België trekken uit Brussel?

Zullen de aanslagen in Brussel een impact hebben op de manier waarop België zich gedraagt op het internationale toneel? Luc Barbé en Tom Kenis lichten het belang van diplomatie toe.

  • Valentina Calà (CC BY-SA 2.0) De Belgische en Europese vlag halfstok op de Grote Markt van Brussel, 23 maart 2016. Valentina Calà (CC BY-SA 2.0)

Luc Barbé: Zal België nu de wapenleveringen naar het Midden-Oosten opschorten? ‘Als er een Europees akkoord is’, zal het antwoord zijn. België zal bewust andere landen het moreel kompas laten spelen.

Als er nieuwe aanslagen komen, zou de regering kunnen kiezen voor ‘strategische ambiguïteit’. Formeel en in de externe communicatie zou ze de huidige lijn inzake buitenlands beleid kunnen volgen, maar door politiek micromanagement kan ze dan werken aan een (nog) kleinere rol en vooral een kleinere zichtbaarheid van ons land in het Midden-Oosten. Dit alles met binnenlandse veiligheid in het achterhoofd.

Dat deze strategie kans op slagen heeft, betwijfel ik. Brussel is en blijft de hoofdstad van Europa en een mondiaal diplomatiek centrum. Zo blijven we kwetsbaar voor terrorisme. Bovendien is het naïef te denken dat je binnenlands beleid en buitenlands beleid vandaag kan scheiden. De wereld is meer dan ooit een netwerk van eindeloze connecties en verstrengelde netwerken.

Electoraal gesproken is het daarentegen wel interessant om de boodschap te verspreiden dat je alles wil doen, inclusief minder betrokken zijn in het Midden-Oosten, om de inwoners van het land af te schermen tegen dit “gevaarlijke en dreigende buitenland”.

Rambo

Luc Barbé: Het is nu wel duidelijk dat de militaire aanpak in het Midden-Oosten van de laatste jaren niets heeft opgelost, integendeel. We moeten die strategie durven herbekijken: Gedaan met meewarig doen over soft power of diplomatie. De rambo-aanpak van vorige eeuw laat een spoor van vele duizenden doden en honderdduizenden gewonden achter en het aantal terroristen is niet gedaald, integendeel.

‘Diplomaten moeten het overnemen van generaals.’

Hoe moet het dan wel? Diplomaten moeten het overnemen van generaals. Zij zullen geen historische successen op korte termijn genereren, maar kunnen de zaak op middellange termijn wel deblokkeren. Vrede in het Midden-Oosten vergt naar mijn mening mensen die buiten de lijntjes durven kleuren, de huidige framing durven verlaten en samen met alle betrokkenen nieuwe referentiekaders willen uittekenen.

Is deze diplomatiek aanpak realistisch? Wel, in 1946 leek het ook onmogelijk dat Duitsland en Frankrijk ooit lid zouden worden van een Europese Gemeenschap en het ooit totaal ondenkbaar zou zijn dat die landen nog oorlog zouden voeren.

Ook al zijn er belangrijke verschillen tussen het naoorlogse Europa en het Midden-Oosten vandaag, wat gisteren in Europa kon, moet op termijn ook haalbaar zijn in het Midden-Oosten. Hoe sneller, kordater en  moediger we aan die lange weg beginnen timmeren, hoe sneller we ons doel zullen bereiken.

Duimen omhoog

Tom Kenis: Naar mijn mening zou zo’n heroriëntering op vlak van buitenlands beleid best aansluiten met dat van de eerste Verhofstadt-regeringen: in het beste geval beschouwd als voluntaristisch, door anderen weggezet als naïef.

Wat er ook van zij, België had toen, mede vanwege haar stellingname tegen de rampzalige Irak-oorlog van 2003, en de aanklachten tegen Amerikaanse en Israëlische politici in het kader van de kortstondige universele jurisdictie, een zeer goede reputatie in het Midden-Oosten. Onder andere gedurende mijn verblijf in de Palestijnse gebieden destijds gingen steevast de duimen omhoog voor deze Belg.

Maar de laatste jaren heeft het buitenlands beleid van België zich meer en meer geschaard achter de nogal onbezonnen interventies van bondgenoten en buurlanden. Zonder Belgische boots on the ground waren onze bombardementen toegewezen op andermans’ intelligence.

‘Een complexe oorlog beëindigen doe je niet door er aan deel te nemen.’

Deze discrepantie heeft mijns inziens tot nog toe te weinig aandacht gekregen. Er is weinig tot niets bekend over mogelijke burgerslachtoffers, laat staan de militaire effectiviteit ervan. Een complexe proxy war zoals die in Syrië beëindigen doe je niet door er aan deel te nemen.

De vroegere diplomatieke inspanningen die België leverde, onder andere aangaande anti-persoonsmijnen en lichte wapens, hoe bescheiden ook, zijn in het verleden niet onopgemerkt gebleven. Ook niet in het Midden-Oosten.

We kunnen dan ook idealiter proberen terug daarbij aan te sluiten door voluit op diplomatie in te zetten. Het complexe België, een broeihaard van compromis-experten, kan veel meer gewicht in de schaal leggen met diplomatie, dan met een handvol verouderde jachttoestellen (tenzij je per se wil aantonen dat er nieuwe moeten aangekocht worden).

Rust

Tom Kenis: De ervaring die werd opgebouwd in peacekeeping en peacebuilding gedurende de jaren negentig, onder andere in het voormalige Joegoslavië, en grotendeels terzijde werd geschoven in de jaren 2000, zouden nu goed van pas kunnen komen in Syrië, Irak, en Libië.

Dat kunnen we niet alleen doen, maar als klein land kunnen we wel de aanzet geven, idealiter in VN)verband. Alleen zo kan de Syrische vleesmolen, vluchtelingenfontein, trainingskamp, en rekruteringsbrochure voor terroristen tot rust komen.

Nogmaals, als klein land kunnen we niet verwachten daar snel tot een oplossing te komen, maar de rol die een land speelt, escalerend of als diplomatieke motor, kan wel op heel korte termijn het verschil maken wat betreft haar aantrekkelijkheid als terroristisch doelwit.

Luc Barbé is zelfstandig consultant en energie-expert. Tom Kenis is schrijver en Midden-Oosten kenner.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Energie-expert, consultant & trainer

    Luc Barbé is zelfstandig consultant & trainer. Hij is energie-expert en schreef een boek over de betrokkenheid van ons land bij de ontwikkeling van kernwapens (“België en de bom”).

  • Schrijver, publicist & vertaler

    Tom Kenis heeft een achtergrond in Islamstudies en Internationale Betrekkingen. Hij woonde en werkte vier jaar in het Midden-Oosten en in Berlijn.

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.