Mijn afkomst staat niet symbool voor mijn IQ

‘Misschien moet ze zakken naar een andere richting?’, ‘We denken dat ze het niet aankan.’ Woorden die mij enkel sterker hebben gemaakt.  Woorden die mij doorzettingsvermogen hebben gegeven.

Het begon voor mij in eerste Latijnse. Een blanke school. Een blanke klas, waarin ik wel de uitzondering leek. Ik was de eerste thuis. Niet het eerste kind. De eerste tout court. De eerste die een foutloos parcours had afgelegd, de eerste die zonder problemen in het ASO was geraakt. En mijn ouders mochten dan ook nog eens fier vertellen dat hun dochter Latijn studeerde.

En misschien lag daar het probleem? Ik was de eerste. Waar moest ik naartoe met al mijn vragen? Wie kon me helpen met mijn huiswerk? Wie zou mij helpen met mijn wiskunde? In het Frans zou ik het zeker niet begrijpen.

En maand na maand zag ik de kleurlingen verdwijnen. Ze verhuisden naar ‘de overkant’. De overkant zat vol kleurlingen. De overkant zat vol diversiteit.

En maand na maand zag ik de kleurlingen verdwijnen. Ze verhuisden naar “de overkant”. De overkant zat vol kleurlingen. De overkant zat vol diversiteit. Daar zat mijn zus.  TSO en BSO. Schrijnend toch? Ik weet nog dat ik mij telkens afvroeg waarom? En hoewel mensen rondom mij, me wilden doen geloven dat mijn afkomst aan de oorzaak lag, heb ik dat nooit willen geloven.

‘Wauw Latijn, ik dacht dat je eerder humane deed?’ 

‘Zie ik er zo uit misschien?’, stelde ik mezelf dan de vraag.

Uiteindelijk haalde ik het. Met een deliberatie voor wiskunde. Maar ik haalde mijn eerste jaar toch. En uiteindelijk haalde ik zelfs mijn laatste jaar. Diploma Latijn Moderne-Talen.  Vijf foutloze jaren. Ik zou en wou bewijzen dat ik ook slim kon zijn ondanks alle moeilijkheden. Vijf jaren waarin ik mezelf heb kunnen ontplooien, vijf jaren waarin ik heb bewezen dat ook wij goede punten konden halen maar dat motivatie bij vele jongeren ontbrak.

Vijf jaren waarin ik heb getracht een antwoord te vinden op mijn vraag. Waarom zitten zo veel jongeren met migratieachtergrond in de lagere richtingen?  

En zoals intelligentie zich kan vertalen in procenten, kunnen persoonlijke problemen zich ook vertalen in procenten.

En hoewel ik niet de pretentie heb het juiste antwoord te weten, weet ik wel dat afkomst niet evenredig is met je punten, met je IQ, met je richting. Wel kunnen de moeilijkheden die jongeren met migratieachtergrond ervaren, een beslissend element zijn. Ouders die de taal niet spreken, ouders die hun middelbaar nooit hebben afgewerkt, ouders die geen hoger onderwijs hebben gevolgd. Wie neem je dan als voorbeeld? Hoe overtuig je jezelf dan dat je het kan? Want wat geldt voor papa en mama, geldt ook voor tante en nonkel. Het lijkt wel een vicieuze cirkel.

En we zijn er lang nog niet.  Als 18-jarige rechtenstudent aan de Katholieke Universiteit van Leuven, valt het mij nu ook weer op hoe weinig jongeren met migratieachtergrond ik in de aula vind.  Echt schokkend kan ik het niet noemen. Velen geraken er gewoon niet. En daar moet verandering in komen.

Het probleem moet van kleins af aan, in de lagere school al worden aangepakt. Want daar beginnen de eerste selecties al. Selecties die meestal niet verder reiken dan. “Hoeveel procent haalt de leerling?”. En zoals intelligentie zich kan vertalen in procenten, kunnen persoonlijke problemen zich ook vertalen in procenten.

Laat dit een warme oproep zijn om elkaar te steunen en meer aandacht te besteden aan dit probleem.

Félicia Mukendi-Kalonji woont in Lebbeke en is studente rechten aan de KULeuven.