Mike Hardy “Oplossingen moeten van de civiele maatschappij komen, niet van de overheden”

Het is al de vierde keer dat u deelneemt aan het forum van de UNAOC. Wat is het nut van dit forum volgens u?

Mike Hardy: Ik denk dat het heel uitdagende conferenties zijn om te organiseren. Ik zou ze willen omschrijven als heel rijk aan inhoud en met zeer belangrijke mensen. Die zijn heel moeilijk te coördineren.

Velen van ons raken gefrustreerd van al het gepraat. Ik ben er echter van overtuigd dat interculturele dialoog moeilijk is en dat het lang duurt voor mensen zich er comfortabel bij voelen. Mensen ontwikkelen stilaan vertrouwen in en voelen zich meer en meer comfortabel bij het bediscussiëren van de thema’s (media, migratie, onderwijs en jeugd, ld). Nu durven de mensen heel direct zijn, terwijl dat drie jaar geleden niet mogelijk was.

Daarnaast gebeuren er ook dingen. Er zijn initiatieven van de leden en van de Alliantie zelf. Twee jaar geleden vonden mensen dat de VN alles moest doen. Ze dachten dat de UNAOC alle problemen zou komen oplossen. Nu is er een veel groter begrip dat het de mensen zelf zijn die dingen moeten ondernemen. De netwerken, de professionelen, de maatschappelijk werkers, zij moeten dingen veranderen, dingen doen.

U zegt niets over overheden?

Dat klopt. Enerzijds beschikken overheden over de fondsen die wij nodig hebben. Anderzijds zijn overheden politiek en het thema van de conferentie is iets dat dat overstijgt. Overheden kunnen ons faciliteren en ons in de juiste richting wijzen door op een hoger niveau beloften te maken. De civiele maatschappij moet echter de problemen oplossen, niet de overheden.

Overheden zijn bovendien georiënteerd op de korte termijn. De civiele maatschappij is er voor altijd. Je kan het vergelijken met een puppy kopen voor je kinderen voor Kerstmis. Het is niet enkel voor Kerstdag, het is voor altijd. Overheden vinden het moeilijk om beloften te maken voor de langere termijn. Jeffrey Sachs zei net nog dat dit een belangrijk jaar is voor democratie, maar democratie is enkel goed als het voor de lange termijn geldt, niet als het van de ene verkiezing naar de volgende springt.

U hebt veel ervaring met interculturele dialoog. Waar zijn er nog zwakke plekken die voor verbetering vatbaar zijn?

Er is niet genoeg aandacht voor het interculturaliteit in het onderwijs. Vanuit mijn ervaring met universiteiten heb ik gemerkt dat er geen lessenpakket bestaat voor professionelen om zich te verbeteren op vlak van interculturele dialoog. Ik zie dit forum als een fantastische plek waar professionelen samenkomen, netwerken en discussiëren. Daarna gaan ze terug naar huis en nemen ze wat ze bijleerden mee.

Ik denk dat een academisch vak of een masterdiploma bijvoorbeeld, waar dezelfde professionelen samenkomen en samenwerken met als doel een kwalificatie te behalen, een goed initiatief zou zijn. Ze zouden uiteraard virtueel samenkomen, want ze hebben het te druk om elkaar fysiek te ontmoeten. Het gaat dan om professionelen die reeds actief zijn rond culturele dialoog en die bijgestaan zouden kunnen worden door professoren.

Neem bijvoorbeeld de chef van de politie in Nigeria, ik heb hem ontmoet. Hij heeft een hele moeilijke job, want Lagos is een stad waar heel veel culturen samenwonen. Hij is enorm toegewijd aan de veiligheid van de gemeenschap en zou enorm gebaat zijn bij het ontmoeten van iemand uit bijvoorbeeld Sri Lanka die in scholen werkt en daar met gelijkaardige problemen geconfronteerd wordt.

Qatar organiseert een conferentie die in essentie over dialoog gaat, terwijl het land zelf geen democratie is.

Klopt, het is een autocratie. Het behandelt zijn gastarbeiders niet zoals wij goed achten. Toch merk ik dat dit land snel aan het evolueren is in de juiste richting. Het is een heel progressief, nieuw, rijk en klein land. En er beweegt veel.

Bovendien is autocratie op korte termijn niet noodzakelijk altijd slecht. Als het progressief is in zijn denken, als de Qatarese overheid goed werk levert voor zijn inwoners, hen een hoopvolle toekomst biedt. Daar moet je hen op beoordelen. Niet door te kijken naar hoe ze het er op dit moment in vergelijking met anderen van afbrengen.

Ik woon in een van de oudste democratieën van de wereld, maar momenteel is het niet de leukste plaats om te wonen. Deze zomer kwamen er honderden mensen op straat. De rellen vernietigden hele leefgemeenschappen. De onruststokers deden dit omdat ze het gevoel hadden dat ze niet gehoord werden. Hun daden waren natuurlijk wel crimineel, maar ze weerspiegelden wel een breuk die je hier niet ziet. Hier spelen andere dingen.

De Qatarese overheid is de laatste tijd heel moedig geweest. Bekijk maar wat er in de Arabische wereld aan de gang is. In Syrië, in Jemen en Libië bijvoorbeeld. Een conferentie over dit onderwerp houden in het hart van de Arabische wereld is hele progressief.

Is het progressief of preventief?

Ik denk dat het echt progressief is. Je probeert te suggereren dat door Qatarezen te engageren tot dialoog ze binnenlands conflict proberen te voorkomen. De Qatarezen zijn enorm aan het inzetten op de vorming van hun internationaal imago. Ze bouwen tegelijkertijd op een succesvolle manier aan hun nationale identiteit.

De vraag is of ze goed werk leveren voor de Qatarezen zelf. Bovendien kunnen ze ook een belangrijke rol spelen in de hele Arabische wereld. De progressiviteit van Qatar kan namelijk een domino-effect in de Arabische wereld teweeg brengen.

De organisatie van deze conferentie moet heel veel geld gekost hebben. Een man uit Pakistan zei dat ze al dit geld beter zouden investeren in de Qatarezen zelf of in de Arabische wereld.

Ik denk dat er een grond zit in deze kritiek. Alleen is het geen kritiek op de Qatarezen, maar op de Verenigde Naties en hoe die tewerk gaan om op wereldniveau consensus te creëren. Consensus is duur. De mensen die hier aanwezig zijn, zijn belangrijk, want zij kunnen het verschil maken. De academici zullen nadenken en met ideeën komen en de professionelen zullen zeggen of de ideeën kunnen werken. Dit moet niet gebeuren in de plaats van investeringen in ontwikkeling. Beide zijn belangrijk. Qatar is een rijk land, dus het is niet onmogelijk.

Het is moeilijk om bronnen te vinden die de officiële uitleg van de Qatarese overheid over bijvoorbeeld mensenrechten en de behandeling van arbeiders in Qatar bevestigen of tegenspreken.

In dit soort landen is het moeilijk om kritisch te zijn, omdat je niet kan staven waarom je je vragen stelt. Ik heb veel gewerkt in de Arabische wereld en ik woonde een tijdje in Caïro en Jeruzalem. Dit zijn plaatsen waar mensen achterdochtig zijn omdat je westers bent en ze zich afvragen of je op zoek bent naar problemen in hun samenleving.

Er zijn in Qatar ongelijkheden en tweederangsinwoners, maar een Qatarees vinden die je erover wil vertellen, is niet eenvoudig. Elke goed geïnformeerde waarnemer zal je vertellen dat er heel wat problemen zijn met het sociale model van Qatar. Deze problemen worden echter verzacht door de rijkdom.

Dus ook diegenen die met sociale problemen te maken hebben, profiteren van de rijkdom?

Ja. Waarom zouden er anders duizenden Filipijnen naar hier komen om te werken? Ik sprak met de Filipijnse werknemers in mijn hotel en ze zijn heel gelukkig. Ze hebben het hier economisch veel beter dan in hun thuisland. In het winkelcentrum was de rij het langst bij de bank waar je geld naar het thuisfront kan opsturen.

Ik heb gewerkt in Egypte, Israël en Palestina, Libanon en Syrië. Daardoor weet ik dat er veel plaatsen zijn die voor grotere uitdagingen staan dan Qatar. Niet ver van hier zelfs. Kijk maar naar Saudie-Arabië waar vrouwen niet in auto mogen rijden.

Qatar heeft de lessen geleerd van Dubai. Daar heerste een enorm vrije economische geest waar ze nu de tol voor betalen. Er is bijvoorbeeld veel witwassing van geld en prostitutie. Typische problemen die bij snelle economische groei komen kijken. De autoriteiten van Dubai wilden niet dat dit gebeurde, maar konden het niet voorkomen. Qatar wil een ander internationaal imago creëren. Een imago waarbij ze gezien worden als een actor die een bijdrage te leveren heeft en niet een die enkel aan zichzelf denkt.