Prachanda: 'Er is een gigantische politieke verandering gaande in Nepal'

In mei van dit jaar moest een nieuwe grondwet de ‘voorlopige’ grondwet vervangen, die al meegaat sinds 2007. Dat gebeurde niet. Premier Baburam Bhattarai, lid van de Maoïstische partij van Prachanda, koos ervoor om eerder geen grondwet goed te keuren dan de grondwet die ter goedkeuring voorlag. De tekst was veel te vaag en gaf bovendien geen antwoord op de belangrijkste vraag hoe de voorgestelde federale staat er concreet uit zou zien. In een bijlage werd deze keuze uitgesteld en overgelaten aan het parlement.

Vandaag staat het land geen stap verder. Er is nog steeds geen grondwet, en evenmin bestaat er consensus over het federalisme. De Maoïsten beloofden hun volk etnische en culturele eigenheid en verplichtten zich zo om vandaag te pleiten voor een federale staat gebaseerd op etnische afkomst. Prachanda verdedigt deze vorm van federalisme dan ook nog steeds: ‘Federalisme gebaseerd op geografie is geen federalisme, maar een unitaire staat.’

Welke gelegenheid brengt u naar België?

Prachanda: Mijn partij neemt initiatief om een nieuwe grondwet op te maken. We willen de Nepalese bevolking in België mobiliseren om dit te ondersteunen. Zij kunnen mee zorgen voor een constructieve sfeer. Bovendien ben ik hier om te leren van de ervaringen van België en andere Europese landen met betrekking tot de grote democratische verandering die gaande is in Nepal.

S. Karki (verantwoordelijke voor internationale relaties binnen de partij): Maar liefst 30% van onze economie is gebaseerd op stortingen van Nepalezen in het buitenland. Geen enkel land in de wereld kan zichzelf draaiende houden door het exporteren van werkkrachten. We willen de Nepalezen in België mobiliseren om samenwerkingsverbanden op te zetten. Niet enkel met Nepalezen, maar ook, en vooral, met Belgen. We willen interesse wekken bij de regering en bij Belgische bedrijven om te investeren in Nepal. Zo willen we de economie in Nepal versterken. 

Welke rol speelt uw partij vandaag in Nepal?

Prachanda: We doen er alles aan om de mensen voorstander te maken van verandering. Verandering in de economische en politieke situatie, verandering in hun cultureel leven. Om dat te bereiken is een nieuwe grondwet onontbeerlijk, dus trachten we nu onder het volk een stemming te creëren die nodig is om een nieuwe grondwet te bekrachtigen. Daarvoor moet we nu eerst de Constituent Assembly (CA; dit is de grondwetgevende vergadering – wat we in België een parlement met grondwetgevende bevoegdheden zouden noemen) opnieuw aanstellen. 

Waarom zou u dezelfde CA terug aanstellen die er niet eerder in slaagde om de grondwet te bekrachtigen, eerder dan te kiezen voor een nieuwe samenstelling?

Prachanda: Nepal kent momenteel een serieuze politieke stilstand. De gemakkelijkste, meest comfortabele manier om weer vooruit te raken is nu eenmaal door de CA terug aan te stellen. Onze partij heeft daarom aangestuurd op een overeenkomst tussen de verschillende politieke partijen in Nepal.

Over gans de wereld zien we dat het mogelijk is om een CA een grondwet te laten opmaken en bekrachtigen, die nadien honderden jaren lang vooruitgang kan brengen. Maar in Nepal slagen we  er in vier jaar tijd nog niet in om een grondwet op te maken. De mensen zijn daar niet gelukkig mee. Ze smeken de politici: “please, stel de Constituent Assembly terug aan en schrijf een grondwet!’.     

Hoe weet u dat ze dit vragen?

Prachanda: We hebben ons netwerk hé. We verzamelen continu de mening van mensen uit het ganse land, zowel van arbeiders als van boeren, vrouwen en kastelozen. Iedereen is voorstander.

De Maoïsten hebben een meerderheid in de vorige CA. Is dat de reden dat u deze opnieuw wil aanstellen? Mogelijk haalt uw partij bij nieuwe verkiezingen hiervoor niet opnieuw de meerderheid. 

Prachanda: Dat is voor mij momenteel niet de reden. Zelfs de meerderheid van de leden van het Nepali Congress (socialistische partij, die lang het land bestuurde maar geen meerderheid kon bemachtingen in de CA) is voor deze wedersamenstelling. Zo zie je dat iedereen bezorgd is om de politieke stilstand, en niet enkel mijn partij. We willen vooruitgaan boeken.  

Over anderhalve maand zal er een overeenkomst zijn tussen alle partijen. Dat hoop ik niet alleen, ik geloof erin dat er dan een nieuwe grondwet zal zijn. Je zal wel zien.

Tot welke toegevingen is uw partij bereid om dit te realiseren?

Prachanda: Mijn partij wil de regering leiden, maar we zijn bereid om een stap terug te zetten en de macht aan het Nepali Congress te laten. Tenminste, als ze akkoord gaan met de wedersamenstelling van de CA. Dat is één tegemoetkoming. Verder is er nog de keuze van het federaal systeem. Mijn voorstel is dat we nu eerst focussen op de grondwet. In een bijlage bij de nieuwe grondwet beschrijven we beide federale systemen: het voorstel van het Nepali Congress en de UML (Unified Marxist–Leninist,gematigde communistische partij) met zes provincies, en ons voorstel met 10 provincies. Het nieuw verkozen parlement stemt dan één van deze voorstellen. Dat betekent een win-winsituatie voor iedereen. We zijn dit al met de andere partijen overeen gekomen.

Ik ben de federale democratische republiek, klinkt de slogan. Daarmee is er een gigantische politieke verandering gaande in Nepal.

Prachanda: (plots gemompel van de aanwezigen op de achtergrond) Nee, 40 %!

Bent u niet bang dat uw partij wat van zijn glans is verloren? Zal de bevolking niet eerder het voorstel voor federalisme steunen van de andere partijen?

Prachanda: (Lacht) Nee, dat is niet het geval. Ik begrijp je bezorgdheid, maar ik denk dat de andere partijen meer geloofwaardigheid zijn verloren dan mijn partij. Hun positie is nu nog veel zwakker dan tijdens de vorige verkiezingen.

Geef eens een concrete aanwijzing waardoor u weet dat uw partij nog zoveel aanhang heeft?

Prachanda: Wij hebben vastgehouden aan onze agenda. We steunen nog steeds de vrouwen, kastelozen en onderdrukten. Hun enige hoop is de Maoïstische partij. Bovendien heeft onze partij een groot risico genomen op weg naar het vredesproces. We hebben de wapens neergelegd in ruil voor verandering. Ik hoop dan ook dat we een meerderheid zullen behalen bij de volgende verkiezingen.

Het was de moeite waard om dit risico te nemen, want uw partij is er sterker door geworden?

Prachanda: Absoluut. De Maoïstische partij heeft haar verantwoordelijkheid genomen. We hebben een risico genomen, in ruil voor een nieuwe grondwet.

Oorspronkelijk was de overeenkomst dat er een grondwet zou zijn binnen de vijf dagen nadat we ermee akkoord gingen om onze guerrillastrijders over te dragen aan het Nepalese leger. Maar het Nepali Congress en de UML hebben hun plicht niet volbracht! Het zijn leugenaars! 

U gelooft dat uw partij nog steeds de grootste is. U heeft dus de toekomst van uw land mee in handen. Wat is uw toekomstdroom voor Nepal?

Prachanda: We willen af van het feodaal-autocratisch regime. We willen meer macht geven aan de etnische minderheden die werden onderdrukt in het verleden. In een positieve sfeer willen we focussen op leiderschap, goed bestuur en economische ontwikkeling. Zonder die economische ontwikkeling zal het zeer moeilijk zijn om duurzame vrede te creëren. Daarom is de droom van mij en van mijn partij om een grondwet te schrijven die de wensen van het volk kan waarmaken.

Waarvoor wilt u strijden in de nieuwe grondwet, om deze droom te kunnen verwezenlijken?

Prachanda: Voor bijzondere rechten voor vrouwen, arbeiders en etnische minderheden. Maar daarover bestaat in feite al eensgezindheid, gezien het vaststaat dat Nepal een federale staat wordt.  ‘Ik ben de federale democratische republiek’, klinkt de slogan. Daarmee is er een gigantische politieke verandering gaande in Nepal. Waarover we het nog niet eens zijn, is het aantal staten en de namen daarvan. Maar dat zijn technische zaken.

Waarom volgt uw partij niet het voorstel van de andere partijen, waarbij de staten worden verdeeld op basis van geografie, eerder dan te focussen op etnische minderheden?
Prachanda: Dat voorstel heeft geen zin. Federalisme gebaseerd op geografie is geen federalisme, maar een unitaire staat. Onze mensen willen verandering, ze willen identiteit, ze willen bijzondere rechten. Daarop wil ik focussen. Bovendien beloofden we alle onderdrukte minderheden in dit land autonome staten, met eigen rechten. Het is onze verantwoordelijkheid om hen dit te bieden. Dat vind ik het belangrijkste.    

Hoe ziet de federale staat eruit die uw partij voorstelt?

Prachanda: Het land zal bestaan uit 10 verschillende staten. Elke provincie is gebaseerd op de identiteit van een bevolkingsgroep die daar leeft. In de Kathmandu-vallei bijvoorbeeld, wonen veel Newaris. Deze staat zal daarom ‘Newar Autonomous Multinational State’ heten.

De Newaris die daar wonen zullen gelukkig zijn. Maar wat met de Tamang en andere bevolkingsgroepen die ook in deze staat wonen?

Prachanda: Zij krijgen ook een afzonderlijke staat, de ‘Tamang Autonomous Multinational State’.

Maar hun huis staat wel in de staat van de Newaris.

Prachanda: Er zal een mix zijn, dat weet ik.

Hoe zal u het voor iedereen aantrekkelijk kunnen maken om in deze staat te wonen?

Prachanda: Elke staat zal duidelijk de naam ‘multinational’ dragen. Deze term geeft aan dat elke bevolkingsgroep er welkom is. Elke gemeenschap kan in eender welke staat wonen en leven. Het is dus niet enkel de staat van bijvoorbeeld de Newaris.

Nee, maar hij draagt wel die naam.

Prachanda: Zo willen we elke bevolkingsgroep haar eigen identiteit geven. Kijk, Nepal is niet zoals België. Bij ons heeft geen enkele bevolkingsgroep de meerderheid in één van de provincies.

Is het net daarom niet logischer om te kiezen voor een federaal systeem gebaseerd op geografie, zoals de andere partijen voorstellen?

Prachanda: Ik denk dat zij status-quo willen blijven. Hoe dan ook, het debat is nog gaande.