'Relatie China-VS is bepalend voor wereldvrede'

In de komende decennia zal niets belangrijker zijn voor de wereldvrede en welvaart dan de manier waarop de Verenigde Staten en China omgaan met de verschuivingen in hun relatieve macht. Op de lange termijn zullen de dringende kwesties van vandaag – inclusief de Russische relatie met het Westen en het tumultueuze Midden-Oosten – in vergelijking bijna een bijzaak zijn.

Buitenlandse Zaken VS (ccO)

Wat de relatie tussen China en de VS gevaarlijk maakt, is dat twee machtige landen allebei op ramkoers lijken te liggen. Aan de Chinese kant, onder het assertieve leiderschap van Xi Jinping, volgt de regering niet meer Deng Xiaopings bevel dat het land ‘zijn kracht moet verbergen, zijn tijd moet afwachten en nooit de leiding moet nemen’ in internationale zaken.

De heersende Chinese gedachte is dat de VS uit zijn op isolatie, containment en ondermijning van de Chinese ambities.

Het laat een expansionistische koers zien en doet territoriale claims, vooral in de Zuid-Chinese Zee, en laat vastbeslotenheid zien om het hoofd te bieden aan Amerikaanse dominantie in de regio. De heersende Chinese gedachte is dat de VS uit zijn op isolatie, containment (het indammen van expansionisme om strategische overwicht te behouden) en ondermijning van die Chinese ambities.

Ongelukkigerwijs zijn er genoeg bewijzen vanuit de VS om die sentimenten te voeden. Wat Amerikaanse beleidsmakers privé ook zeggen, hun publieke verhaal reflecteert bijna onveranderlijk een intentie om de belangrijkste wereldmacht te blijven, en vooral in Azië.

Deze positie werd recentelijk op een confronterende wijze uiteengezet door Robert Blackwell en Ashley Tellis in een rapport van de Council on Foreign Relations. Zij beweren dat het centrale doel van de Amerikaanse strategie ‘het in stand houden van de Amerikaanse primaat in het wereldwijde systeem’ is. Ze stellen een reeks agressieve economische, politieke en militaire maatregelen voor om China “in evenwicht” te brengen. Ze noemen dit geen “containment-strategie”, maar het komt er in de praktijk wel op neer.

Ze noemen dit geen “containment-strategie”, maar het komt er in de praktijk wel op neer.

Is er geen andere manier om om te gaan met deze relatie die, met inachtneming van krachten en mindsets aan beide kanten, niet het risico wil lopen dat legitieme competitie uitmondt in een gevaarlijke confrontatie? In een nieuw rapport voor het Belfer Center for Science and International Affairs van de Harvard Kennedy School, zet Kevin Rudd, voormalig premier van Australië en nu hoofd van het Asia Society Policy Institute, zo’n strategie uiteen. Hij noemt die “constructief realisme”. Het is een onhandig label, maar zijn analyse en beschrijving van het beleid zijn zeer interessant.

De “realistische” dimensie van Rudds argumenten erkent dat beide landen op bepaalde twistpunten – inclusief Taiwan, territoriale disputen in de Zuid en Oost-Chinese Zeeën, Amerikaanse allianties in Azië, Chinese militaire modernisering en de legitimiteit van het Chinese politieke systeem – elkaar niet zullen naderen in de nabije toekomst. Eenvoudige oplossingen zijn hier niet mogelijk – en er zal zeer voorzichtig mee omgegaan moeten worden.

Constructieve samenwerking

In het “constructieve” deel van Rudds benadering pleit hij voor systematische samenwerking – waarbij de VS China meer als gelijkwaardig behandelen – bij een aantal andere moeilijke kwesties op bilateraal, regionaal en wereldwijd niveau. Op bilateraal niveau kan dat gaan om een investeringsverdrag, een gezamenlijke inlichtingendienst tegen terrorisme, een cyber-security protocol, overeenstemming over hoe om te gaan met ongeplande militaire incidenten en gezamenlijke ratificatie van het Kernstopverdrag (CTBT).

‘Wereldwijd kan een gezamenlijke agenda zich richten op de strijd tegen de klimaatverandering’

Op regionaal niveau, stelt Rudd, kunnen de VS en China werken aan gezamenlijk strategieën voor denuclearisering en de uiteindelijke hereniging van Noord en Zuid-Korea, het oud zeer van de Japanse oorlogsgeschiedenis aanpakken, regionale handelsovereenkomsten harmoniseren en de Oost-Aziatische Top transformeren in een meer complete Aziatisch-Pacifische Gemeenschap.

Wereldwijd, denkt Rudd, kan een gezamenlijke agenda zich richten op de strijd tegen de klimaatverandering, het revitaliseren van de G20, verdere internationalisering van de Chinese munt, een grotere rol voor China in het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank en hervorming van belangrijke instituten binnen de Verenigde Naties.

Ambitieuze aanbevelingen

Sommigen in het Westen, inclusief de bekende China-kenner David Shambaugh, zijn ervan overtuigd dat een dergelijke samenwerking niet nodig is, omdat economische en politieke mislukkingen tot een implosie van China zullen leiden. Rudd stelt dat zij het verkeerd zien, dat Xi zijn autoritaire hand niet zal overspelen en dat ook onderprestatie op economisch gebied uit zal blijven. De opkomst van China zal doorgaan en de wereld – inclusief de VS – zullen principiële manieren moeten vinden om dat op een vreedzame manier te accommoderen.

Rudds aanbevelingen zijn zonder twijfel ambitieus. Maar gezien zijn reputatie – hij is een formidabele China-kenner en linguïst en een creatieve politieke denker die nauwe betrekkingen onderhoudt met belangrijke mensen in zowel de VS als China – moeten we zijn argumenten serieus nemen.

Hoewel Rudds ambtsperiode als Australische premier allesbehalve probleemloos verliep, ben ik in de afgelopen dertig jaar geen publieke figuren tegengekomen die zijn intellectuele denkkracht evenaren.

Geen enkele Amerikaanse presidentskandidaat zal zich er waarschijnlijk gemakkelijk bij voelen als hij over de VS zou praten als zijnde niet meer de Nummer Eén van de wereld. Maar we mogen hopen dat we in de komende jaren minder horen over “primaatschap” en “dominantie” en veel meer over samenwerking. Alleen met zo’n Amerikaans beleid ten opzichte van China kan de wereld vertrouwen krijgen dat de 21ste eeuw niet, zoals de vorige, een tranendal wordt.

Gareth Evans is voormalig minister van Buitenlandse Zaken van Australië en oud-voorzitter van de International Crisis Group. Momenteel is hij hoofd van de Australische Nationale Universiteit en mede-voorzitter van het Global Center for the Responsibility to Protect in New York en het Center for Nuclear Non-Proliferation and Disarmament in Canberra. © Project Syndicate

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.